Bu Məcəllə gömrük işinin hüquqi, iqtisadi və təşkilati əsaslarını müəyyən edir, Azərbaycan Respublikasının iqtisadi təhlükəsizliyinin, suverenliyinin və maraqlarının qorunmasına, Azərbaycan iqtisadiyyatının dünya təsərrüfatı ilə əlaqələrinin genişlənməsinə, gömrük işi sahəsində təsərrüfat subyektlərinin, fiziki şəxslərin və dövlət orqanlarının hüquqlarının müdafiəsinin təmin olunmasına, onların öz vəzifələrini yerinə yetirmələrinə yönəlmişdir.

Maddə 1. Azərbaycan Respublikasında gömrük işi

Azərbaycan Respublikasının gömrük işini malların və nəqliyyat vasitələrinin Azərbaycan Respublikasının gömrük sərhədindən keçirilməsinin qaydaları və şərtləri, gömrük ödənişlərinin alınması, gömrük rəsmiləşdirilməsi, gömrük nəzarəti və gömrük siyasətinin həyata keçirilməsinin digər vasitələri təşkil edir.

Maddə 2. Azərbaycan Respublikasının gömrük siyasəti

Azərbaycan Respublikasında dövlətin daxili və xarici siyasətinin tərkib hissəsi olan vahid gömrük siyasəti həyata keçirilir.

Azərbaycan Respublikasının gömrük siyasətinin məqsədi aşağıdakılardan ibarətdir:

• Azərbaycan Respublikasının gömrük ərazisində gömrük nəzarəti və mal dövriyyəsinin tənzimlənməsi vasitələrindən daha səmərəli istifadənin təmin edilməsi;
• Azərbaycan Respublikasının daxili bazarının qorunması;
• milli iqtisadiyyatın inkişafının stimullaşdırılması;
• Azərbaycan dövlətinin iqtisadi siyasətindən irəli gələn vəzifələrin yerinə yetirilməsinə kömək edilməsi;
• Azərbaycan Respublikasının Konstitusiyasına, bu Məcəlləyə və Azərbaycan Respublikasının digər qanunvericilik aktlarına uyğun olaraq müəyyən edilən digər məqsədlər.

Azərbaycan Respublikasının gömrük siyasəti gömrük işini beynəlxalq əməkdaşlığın genişləndirilməsinə yönəldir. Azərbaycan Respublikasında gömrük işi hamılıqla qəbul edilmiş beynəlxalq normalar və təcrübə ilə uyğunlaşdırma və eyniləşdirmə istiqamətində inkişaf etdirilir.

Maddə 3. Azərbaycan Respublikasının gömrük ərazisi və gömrük sərhədi

Azərbaycan Respublikasının gömrük ərazisi — Azərbaycan Respublikasının quru ərazisindən, daxili sulardan, Xəzər dənizinin (gölünün) Azərbaycan Respublikasına mənsub olan bölməsindən (o cümlədən onda yerləşən adalar, süni adalar, qurğular və tikililər) və onların üzərindəki hava məkanından ibarətdir.

Azərbaycan Respublikası ərazisində sərbəst gömrük zonaları və sərbəst anbarlar yerləşə bilər. Bu Məcəllədə və gömrük işi üzrə Azərbaycan Respublikasının digər qanunvericilik aktlarında müəyyən edilən hallar istisna edilməklə sərbəst gömrük zonalarının və sərbəst anbarların əraziləri Azərbaycan Respublikasının gömrük ərazisindən kənarda yerləşən ərazidir.

Azərbaycan Respublikasının gömrük ərazisinin hüdudları, həmçinin sərbəst gömrük zonalarının və sərbəst anbarların perimetrləri Azərbaycan Respublikasının gömrük sərhədidir.

Maddə 4. Gömrük işi və beynəlxalq iqtisadi inteqrasiya

Azərbaycan Respublikası beynəlxalq iqtisadi inteqrasiyanın inkişaf etdirilməsi və möhkəmləndirilməsi üçün digər dövlətlərlə gömrük ittifaqları, sərbəst iqtisadi zonaları yaradır, gömrük məsələləri üzrə beynəlxalq hüquq normalarına uyğun sazişlər bağlayır.

Maddə 5. Gömrük işi haqqında Azərbaycan Respublikasının qanunvericiliyi

Gömrük işi haqqında Azərbaycan Respublikasının qanunvericiliyi bu Məcəllədən, «Gömrük tarifi haqqında» Azərbaycan Respublikasının Qanunundan və Azərbaycan Respublikasının digər qanunvericilik aktlarından ibarətdir.

Maddə 6. Dövlətlərarası müqavilələrin qüvvəsi

Azərbaycan Respublikasının dövlətlərarası müqavilələrində müəyyən edilən qaydalar bu Məcəllə və gömrük işi haqqında Azərbaycan Respublikasının digər qanunvericilik aktları ilə nəzərdə tutulmuş qaydalardan fərqlənərsə, dövlətlərarası müqavilələrin qaydaları tətbiq edilir.

Maddə 7. Azərbaycan Respublikasının gömrük orqanları

Azərbaycan Respublikasında gömrük işi hüquq mühafizə orqanları olub, vahid sistem təşkil edən gömrük orqanları tərəfindən həyata keçirilir.

Azərbaycan Respublikasının gömrük işini aparan icra hakimiyyəti orqanıhaqqında əsasnamə>müvafiq icra hakimiyyəti orqanıtərəfindən təsdiq edilir.

Azərbaycan Respublikasının gömrük işini bilavasitə həyata keçirən orqanlar Azərbaycan Respublikasının gömrük işini aparan icra hakimiyyəti orqanıtərəfindən təsdiq edilən əsasnamələrə uyğun fəaliyyət göstərirlər.

Azərbaycan Respublikası gömrük orqanlarının vahid sisteminin müəyyən olunması, gömrük orqanlarının yaradılması, yenidən təşkili və ləğv edilməsi müvafiq icra hakimiyyəti orqanı tərəfindən həyata keçirilir.

Qanunvericilikdə müəyyən olunmuş hallar istisna olunmaqla, heç bir dövlət orqanının bu Məcəllənin və Azərbaycan Respublikasının digər qanunvericilik aktlarının müddəalarına uyğun fəaliyyət göstərən gömrük orqanlarının səlahiyyətinə toxunan məsələlər üzrə qərar qəbul etmək, onların funksiyalarını icra etmək və ya dəyişmək, onlara başqa vəzifələr tapşırmaq və ya fəaliyyətinə digər formada müdaxilə etmək hüququ yoxdur.

Maddə 8. Azərbaycan Respublikasının gömrük işini aparan icra hakimiyyəti orqanının gömrük laboratoriyaları, elmi tədqiqat və tədris müəssisələri, digər idarə və təşkilatları

Azərbaycan Respublikasının gömrük işini aparan icra hakimiyyəti orqanı:

• gömrük məqsədləri üçün malların ekspertizasını və tədqiqini aparmaqdan ötrü gömrük laboratoriyaları yaradır;
• gömrük işi sahəsində elmi tədqiqat işlərinin aparılması, kadr hazırlığı və onların ixtisasının artırılması məqsədi ilə elmi tədqiqat müəssisələri, peşəyönümlü təhsil-tədris müəssisələri, gömrük fəaliyyətinin yerinə yetirilməsinə kömək edən hesablama mərkəzləri, poliqrafiya, tikinti-istismar idarələri, digər idarə və təşkilatlar yarada bilər;
• gömrük orqanlarının, gömrük laboratoriyalarının, elmi tədqiqat və tədris müəssisələrinin, idarə və təşkilatların əmlakı dövlət mülkiyyətidir.
• Azərbaycan Respublikasının gömrük işini aparan icra hakimiyyəti orqanı bu əmlakın idarə edilməsi üzrə mülkiyyətçi səlahiyyətlərini həyata keçirir.

Maddə 9. Azərbaycan Respublikasının gömrük işini aparan icra hakimiyyəti orqanının normativ aktları

Bu Məcəllədə və Azərbaycan Respublikasının digər qanunvericilik aktlarında nəzərdə tutulan hallarda Azərbaycan Respublikasının gömrük işini aparan icra hakimiyyəti orqanı öz səlahiyyətləri daxilində Azərbaycan Respublikasının gömrük orqanları, Azərbaycan Respublikasının bütün başqa dövlət orqanları, tabeliyindən və mülkiyyət formasından asılı olmayaraq idarələr, müəssisələr və təşkilatlar, habelə vəzifəli şəxslər və vətəndaşlar üçün icrası məcburi olan normativ aktlar qəbul edir. Göstərilən normativ aktlar Azərbaycan Respublikasının qanunvericiliyinə uyğun olaraq qeydiyyatdan keçirilir.

Azərbaycan Respublikasının gömrük işini aparan icra hakimiyyəti orqanının ümumi xarakterli normativ aktları onların özlərində ayrı müddət nəzərdə tutulmamışdırsa, dərc olunduqdan on gün sonra qüvvəyə minir.

Maddə 10. Azərbaycan Respublikası gömrük orqanlarının əsas funksiyaları

Azərbaycan Respublikasının gömrük orqanları aşağıdakı əsas funksiyaları yerinə yetirirlər:

1) Azərbaycan Respublikasının gömrük siyasətinin işlənib hazırlanmasında iştirak edir və bu siyasəti həyata keçirirlər;

2) icrasına nəzarət Azərbaycan Respublikasının gömrük orqanlarına həvalə olunmuş qanunvericilik aktlarına riayət edilməsini təmin edirlər; gömrük işini həyata keçirərkən idarələrin, müəssisələrin, təşkilatların və fiziki şəxslərin, həmçinin sahibkarların hüquq və mənafelərinin müdafiəsi üzrə tədbirlər görürlər;

3) öz səlahiyyətləri daxilində Azərbaycan Respublikasının iqtisadi təhlükəsizliyini təmin edirlər;

4) Azərbaycan Respublikasının iqtisadi mənafeyini qoruyurlar;

5) ticarət-iqtisadi münasibətlərdə gömrük tənzimlənməsi vasitələrini tətbiq edirlər;

6) gömrük rüsumları, vergilər və digər gömrük ödənişləri alırlar;

7) Azərbaycan Respublikasının gömrük sərhədindən keçirilən mallar barədə iqtisadi siyasət tədbirlərinin işlənib hazırlanmasında iştirak edir və bu tədbirləri həyata keçirirlər;

8) Azərbaycan Respublikasının gömrük sərhədindən malların və nəqliyyat vasitələrinin keçirilməsi qaydalarına riayət olunmasını təmin edirlər;

9) gömrük işi sahəsində cinayətlərə, həmçinin gömrük qaydalarının və vergi qanunvericiliyinin pozulmasına qarşı mübarizə aparırlar, narkotik vasitələrin, silahın, Azərbaycan xalqının və xarici ölkə xalqlarının bədii, tarixi və arxeoloji sərvətləri olan əşyaların, intellektual mülkiyyət obyektlərinin, yox olmaq təhlükəsi altında olan heyvanların və bitki növlərinin, digər malların Azərbaycan Respublikası gömrük sərhədindən qanunsuz keçirilməsinin qarşısını alırlar; beynəlxalq terrorçuluqla mübarizəyə və Azərbaycan Respublikasının təyyarə limanlarında beynəlxalq mülki aviasiyanın fəaliyyətinə qanunsuz müdaxilənin qarşısının alınmasına köməklik göstərirlər;

10) gömrük nəzarətini və gömrük rəsmiləşdirilməsini həyata keçirir və təkmilləşdirir, Azərbaycan Respublikasının gömrük sərhədindən mal dövriyyəsinin sürətləndirilməsi üçün şərait yaradırlar;

11) xarici iqtisadi fəaliyyətin gömrük statistikasını və Azərbaycan Respublikasının xüsusi gömrük statistikasını aparırlar;

12) xarici iqtisadi fəaliyyətin mal nomenklaturasını aparırlar;

13) idarələrin, müəssisələrin, təşkilatların və fiziki şəxslərin xarici iqtisadi əlaqələrinin inkişafına kömək edirlər;

14) dövlət təhlükəsizliyinin, ictimai asayişin, əhalinin mənəviyyatının, insanların həyat və sağlamlığının, heyvan və bitkilərin, ətraf mühitin qorunması, gətirilən malların Azərbaycan istehlakçılarının mənafeyinin müdafiəsi sahəsində tədbirlər həyata keçirilməsinə kömək edirlər;

15) rezident və qeyri-rezident tərəfindən milli və xarici valyutanın, eləcə də digər valyuta sərvətlərinin müvafiq qanunvericiliyə uyğun olaraq Azərbaycan Respublikasının gömrük sərhədindən keçirilməsinə, habelə bu Məcəllə ilə nəzərdə tutulmuş digər hallarda valyuta nəzarətini həyata keçirirlər;

16) Azərbaycan Respublikasının gömrük işinə aid beynəlxalq öhdəliklərinin yerinə yetirilməsini təmin edir; Azərbaycan Respublikasının gömrük işi ilə əlaqədar beynəlxalq müqavilələrinin işlənib hazırlanmasında iştirak edir; xarici dövlətlərin gömrük işinə aid məsələlərlə məşğul olan gömrük və başqa səlahiyyətli orqanlar ilə, beynəlxalq təşkilatlarla əməkdaşlıq edirlər;

17) gömrük işi sahəsində elmi tədqiqat işləri aparır və məsləhətlər verirlər; dövlət orqanları, idarələr, müəssisələr və təşkilatlar üçün bu sahədə mütəxəssislərin hazırlanmasını və onların ixtisaslarının artırılmasını həyata keçirirlər;

18) müəyyən edilmiş qaydada Azərbaycan Respublikası Milli Məclisinə, Azərbaycan Respublikası Prezidentinə, başqa dövlət orqanlarına, idarə, müəssisə və təşkilatlara, vətəndaşlara gömrük məsələləri üzrə məlumatlar verilməsini təmin edirlər;

19) dövlətin vahid maliyyə-təsərrüfat siyasətinin həyata keçirilməsində iştirak edir, gömrük orqanlarının maddi-texniki bazasını inkişaf etdirir, bu orqanların işçiləri üçün lazımi əmək və sosial şərait yaradırlar.

Maddə 11. Azərbaycan Respublikası gömrük orqanlarının bayrağı və tanınma nişanları

Azərbaycan Respublikası gömrük orqanlarının və onların sərəncamında olan dəniz və çay gəmilərinin bayrağı vardır. Azərbaycan Respublikası gömrük orqanlarının sərəncamında olan avtonəqliyyat vasitələri və hava gəmilərinin tanınma nişanları vardır.

Bayraq və tanınma nişanlarının təsviri Azərbaycan Respublikası Milli Məclisi tərəfindən təsdiq olunur.

Maddə 12. Azərbaycan Respublikası gömrük orqanlarının başqa dövlət orqanları ilə, idarə, müəssisə, təşkilat və vətəndaşlarla qarşılıqlı fəaliyyəti

Azərbaycan Respublikası gömrük orqanları gömrük işi ilə əlaqədar vəzifələri yerinə yetirmək məqsədi ilə digər hüquq mühafizə orqanları və başqa dövlət orqanları ilə, idarə, müəssisə, təşkilat və vətəndaşlarla qarşılıqlı fəaliyyət göstərirlər.

Dövlət orqanları və onların vəzifəli şəxsləri Azərbaycan Respublikası gömrük orqanlarına tapşırılan vəzifələrin yerinə yetirilməsi üçün onlara lazımi şərait yaratmaqla kömək edirlər.

Azərbaycan Respublikasının qanunvericilik aktlarına uyğun olaraq Azərbaycan Respublikasının gömrük orqanları öz səlahiyyətlərinə aid olan ayrı-ayrı işlərin icrasında başqa idarə, müəssisə və təşkilatların xidmətindən istifadə edə bilərlər.

Maddə 13. Azərbaycan Respublikasının gömrük orqanlarına xidmət və məişət otaqları, avadanlıq və rabitə vasitələri verilməsi

Gömrük rəsmiləşdirilməsinin Azərbaycan Respublikası gömrük orqanlarının olduğu yerdə deyil, öz ərazilərində və ya binalarında keçirilməsində maraqlı olan idarələr, müəssisələr, təşkilatlar və fiziki şəxslər Azərbaycan Respublikasının gömrük orqanlarına əvəzsiz istifadə üçün lazımi xidmət və məişət otaqları, avadanlıq və rabitə vasitələri verirlər.

Maddə 14. Azərbaycan Respublikasının gömrük orqanlarına torpaq sahələrinin verilməsi

Gömrük obyektlərinin yerləşdirilməsi zəruri olan hallarda, Azərbaycan Respublikasının torpaq qanunvericiliyinə uyğun olaraq gömrük orqanlarına istifadə üçün torpaq sahələri verilir.

Maddə 15. Azərbaycan Respublikası gömrük orqanlarının və onların vəzifəli şəxslərinin qərarlarından, hərəkət və hərəkətsizliyindən şikayət etmə

Azərbaycan Respublikası gömrük orqanlarının və onların vəzifəli şəxslərinin qərarlarından, hərəkət və hərəkətsizliyindən qanunvericilik ilə müəyyən edilmiş qaydada şikayət edilə bilər.

Maddə 16. Azərbaycan Respublikası gömrük orqanlarına gömrük məqsədləri üçün verilən məlumatlara münasibət

Bu Məcəlləyə və gömrük işi üzrə Azərbaycan Respublikasının digər qanunvericilik aktlarına uyğun olaraq dövlət orqanları, idarələr, müəssisələr, təşkilatlar və fiziki şəxslər tərəfindən Azərbaycan Respublikası gömrük orqanlarına verilən məlumatlar yalnız gömrük məqsədləri üçün istifadə edilə bilər.

Dövlət, kommersiya, bank sirlərindən və qanunla qorunan digər sirlərdən ibarət olan məlumatlar, həmçinin gizli məlumatlar yayılmır, Azərbaycan Respublikası gömrük orqanlarının vəzifəli şəxsləri tərəfindən şəxsi məqsədlərlə istifadə edilmir, Azərbaycan Respublikasının qanunvericilik aktlarında nəzərdə tutulmuş hallar istisna edilməklə üçüncü şəxslərə verilmir.

Maddə 17. Bu Məcəllədə istifadə olunan əsas anlayışlar

Bu Məcəllədəki əsas anlayışlar aşağıdakı mənalarda istifadə olunur:

1) mallar — istənilən daşınan əmlak, o cümlədən valyuta, valyuta sərvətləri, elektrik və digər enerji növləri, bu maddənin 4-cü bəndində göstərilən nəqliyyat vasitələri istisna olmaqla nəqliyyat vasitələri;

2) Azərbaycan malları — mənşə ölkəsi Azərbaycan Respublikası olan və ya Azərbaycan Respublikası ərazisində sərbəst dövriyyə üçün buraxılmış mallar;

3) xarici mallar — bu maddənin 2-ci bəndində göstərilməyən və mənşəyi xarici ölkə olan mallar;

4) nəqliyyat vasitələri — sərnişinlərin və malların beynəlxalq daşınmaları üçün istifadə olunan istənilən vasitələr, o cümlədən konteynerlər və digər nəqliyyat avadanlıqları;

5) Azərbaycan Respublikasının gömrük sərhədindən keçirmə — malların və ya nəqliyyat vasitələrinin Azərbaycan Respublikası qanunvericiliyində müəyyən edilmiş üsullarla, o cümlədən beynəlxalq poçt göndərişləri, boru kəmərlərindən və elektrik ötürücü xətlərindən istifadə etmək də daxil olmaqla Azərbaycan Respublikasının gömrük ərazisinə gətirilməsi və ya bu ərazidən aparılması üzrə həyata keçirilən hərəkətlər.

Bu hərəkətlərə aşağıdakılar aiddir:

• malların və ya nəqliyyat vasitələrinin Azərbaycan Respublikasının gömrük ərazisinə gətirilməsi zamanı və ya sərbəst gömrük zonaları ərazisindən və sərbəst anbarlardan, Azərbaycan Respublikasının gömrük ərazisinin qalan hissəsinə gətirilməsi zamanı Azərbaycan Respublikasının gömrük sərhədindən faktiki keçirilmə;
• malların və ya nəqliyyat vasitələrinin Azərbaycan Respublikasının gömrük ərazisindən aparılması zamanı və ya malların və nəqliyyat vasitələrinin Azərbaycan Respublikasının gömrük ərazisinin qalan hissəsindən sərbəst gömrük zonası ərazisinə və sərbəst anbarlara aparılması zamanı gömrük bəyannamələrinin verilməsi, malların və nəqliyyat vasitələrinin müvafiq olaraq gətirilməsi və ya aparılması niyyətinin bilavasitə reallaşdırılmasına yönələn digər hərəkətlər;

6) hüquqi şəxslər — gömrük əməliyyatları aparılmasında bilavasitə və dolayısı ilə iştirak edən, qanuna müvafiq surətdə qeydə alınmış idarə, müəssisə və təşkilatlar;

7) fiziki şəxslər — hüquqi şəxs yaratmadan sahibkarlıq fəaliyyəti ilə məşğul olanlar;

8) Azərbaycan hüquqi və fiziki şəxsləri — Azərbaycan Respublikası qanunvericiliyinə müvafiq olaraq yaradılmış və Azərbaycan Respublikasında yerləşən idarə, müəssisə və təşkilatlar, Azərbaycan Respublikasında uçota alınmış hüquqi şəxs yaratmadan sahibkarlıq fəaliyyəti ilə məşğul olan şəxslər və Azərbaycan Respublikasında daimi yaşayış yeri olan Azərbaycan Respublikasının vətəndaşları;

9) xarici hüquqi və fiziki şəxslər — bu maddənin 8-ci bəndində göstərilməyən şəxslər;

10) malları keçirən şəxs — malların mülkiyyətçisi, alıcısı, sahibi və ya digər şəkildə Azərbaycan Respublikasının qanunvericiliyinə müvafiq olaraq öz adından mallar barəsində bu Məcəllədə nəzərdə tutulmuş hərəkətləri etmək səlahiyyəti olan şəxslər;

11) deklarant (bəyannaməçi) — gömrük rəsmiləşdirilməsi məqsədi ilə malları və nəqliyyat vasitələrini bəyan edən, təqdim edən, göstərən hüquqi şəxs;

12) daşıyıcı — faktiki olaraq malları keçirən şəxs və ya nəqliyyat vasitələrinin istifadəsi üçün məsul olan şəxs;

13) gömrük rejimi — gömrük məqsədləri üçün Azərbaycan Respublikasının gömrük sərhədindən keçirilən malların və nəqliyyat vasitələrinin statusunu müəyyən edən müddəaların məcmusu;

14) buraxılış — Azərbaycan Respublikasının gömrük orqanları tərəfindən malların və ya nəqliyyat vasitələrinin gömrük rəsmiləşdirilməsindən sonra şəxsin tam sərəncamına verilməsi;

15) şərti buraxılış — malların və nəqliyyat vasitələrinin müəyyən olunmuş məhdudiyyətlərə, tələblərə və ya şərtlərə riayət edilməsi haqqında şəxsin öhdəlikləri ilə müşayiət olunan buraxılışı;

16) gömrük rəsmiləşdirilməsi — bu Məcəllənin müddəalarına və tələblərinə uyğun olaraq malların və nəqliyyat vasitələrinin müəyyən gömrük rejimi altında yerləşdirilməsi proseduru və bu rejimin fəaliyyətinin başa çatması;

17) gömrük nəzarəti — gömrük işi haqqında Azərbaycan Respublikasının qanunvericiliyinə, həmçinin icrasına nəzarət Azərbaycan Respublikasının gömrük orqanlarına həvalə edilmiş, Azərbaycan Respublikasının digər qanunvericiliyinə və Azərbaycan Respublikasının dövlətlərarası müqavilələrinə riayət edilməsini təmin etmək məqsədi ilə həyata keçirilən tədbirlər toplusu;

18) iqtisadi siyasət tədbirləri — Azərbaycan Respublikasının iqtisadi siyasəti baxımından müəyyən edilən və özündə kvotalaşdırma, lisenziyalaşdırma, limitləşdirmə, minimum və maksimum qiymətlərin müəyyən edilməsi, həmçinin Azərbaycan iqtisadiyyatının dünya təsərrüfatı ilə qarşılıqlı əlaqələrini tənzimləyən digər tədbirləri cəmləşdirə bilən, malların və nəqliyyat vasitələrinin Azərbaycan Respublikasına gətirilməsi və ya Azərbaycan Respublikasından aparılması üzrə stimullaşdırıcı və məhdudlaşdırıcı tədbirlər sistemi;

19) gömrük ödənişləri — müəyyən olunmuş qaydada Azərbaycan Respublikası gömrük orqanları tərəfindən alınan gömrük rüsumları, vergilər, gömrük yığımları, hüquqi və fiziki şəxslərə gömrük fəaliyyəti üçün lisenziyaların verilməsinə görə alınan dövlət rüsumu, haqlar və digər ödənişlər;

20) gömrük rüsumları — Azərbaycan Respublikasının gömrük orqanları tərəfindən Azərbaycan Respublikasının gömrük ərazisinə malların idxalı və ixracı zamanı alınan ödənişlər;

21) vergilər — alınması Azərbaycan Respublikasının gömrük orqanlarına həvalə olunmuş icbari ödənişlər;

22) qarşısıalınmaz qüvvə — fövqəladə və həmin şəraitdə qarşısı alına bilməyən təbii (daşqın, zəlzələ, yer sürüşməsi və s.), yaxud ictimai hadisə (hərbi əməliyyatlar və s.);

23) gömrük brokeri — Azərbaycan Respublikası qanunvericiliyinə uyğun olaraq yaradılan və gömrük işi sahəsində müəyyən haqq almaqla vasitəçilik edən hüquqi şəxs;

24) kvota — müəyyən dövlətlərə və ya dövlətlər qrupuna idxal və ya ixrac olunan mallara dəyər və kəmiyyət hədlərinin tətbiq edilməsi.

25) kontrafakt mallar - hüquq sahibinin qanunvericilikdə nəzərdə tutulan hüquqları pozulmaqla yaradılmış (istehsal edilmiş) və (və ya) gömrük sərhədindən keçirilən tərkibində əqli mülkiyyət obyektləri olan mallar;

26) hüquq sahibi - Azərbaycan Respublikasının qanunvericiliyinə uyğun olaraq, əqli mülkiyyət obyektlərinə hüquqları qorunan şəxs;

27) buraxılışın dayandırılması - seçilmiş gömrük rejiminə uyğun olaraq malların buraxılışına dair qəbul edilmiş qərarın müddətinin gömrük orqanları tərəfindən uzadılması;

28) əqli mülkiyyət hüquqları - müəlliflik hüququ və əlaqəli hüquqlar, sənaye mülkiyyəti və digər əqli mülkiyyət obyektlərinə olan hüquqların məcmusu;

29) tərkibində əqli mülkiyyət obyektləri olan malların reyestri (reyestr) - qanunvericiliyə müvafiq olaraq qorunan tərkibində əqli mülkiyyət obyektləri olan malların siyahısı və onlara dair məlumat.

Maddə 18. Malları və nəqliyyat vasitələrini Azərbaycan Respublikasına gətirmək və Azərbaycan Respublikasından aparmaq hüququ

Bütün şəxslər bu Məcəllədə nəzərdə tutulmuş qaydada, bərabər əsaslarla malları və nəqliyyat vasitələrini Azərbaycan Respublikasına gətirmək və Azərbaycan Respublikasından aparmaq hüququna malikdirlər.

Bu Məcəllədə və Azərbaycan Respublikasının digər qanunvericilik aktlarında nəzərdə tutulan hallar istisna olmaqla, heç kəs malları və nəqliyyat vasitələrini Azərbaycan Respublikasına gətirmək və Azərbaycan Respublikasından aparmaq hüququndan məhrum edilə bilməz və ya onun bu hüquqları məhdudlaşdırıla bilməz.

Maddə 19. Malların və nəqliyyat vasitələrinin Azərbaycan Respublikasına gətirilməsi və Azərbaycan Respublikasından aparılmasının qadağan edilməsi

Dövlət təhlükəsizliyinin, ictimai asayişin, əhalinin mənəviyyatının, insanların həyat və sağlamlığının, heyvanların və bitkilərin, ətraf mühitin, Azərbaycan xalqının və xarici ölkə xalqlarının bədii, tarixi və arxeoloji sərvətlərinin, mülkiyyət hüququnun, o cümlədən intellektual mülkiyyət obyektlərinin, gətirilən malların Azərbaycan istehlakçılarının mənafeyinin qorunması baxımından və Azərbaycan Respublikasının başqa maraqları nəzərə alınaraq, Azərbaycan Respublikasının qanunvericiliyi və Azərbaycan Respublikasının beynəlxalq müqavilələri əsasında ayrı-ayrı malların və nəqliyyat vasitələrinin Azərbaycan Respublikasına gətirilməsi və ya Azərbaycan Respublikasından aparılması qadağan edilə bilər.

Qadağan olunmuş mallar və nəqliyyat vasitələri gətirilərkən və aparılarkən, əgər bu mallar və nəqliyyat vasitələrinin müsadirə edilməsi nəzərdə tutulmamışsa, onlar müvafiq olaraq dərhal Azərbaycan Respublikası ərazisindən çıxarılmalı və ya Azərbaycan Respublikasının ərazisinə qaytarılmalıdır.

Mallar və nəqliyyat vasitələri, onları gömrük sərhədindən keçirən şəxs və ya daşıyıcı tərəfindən öz hesabına Azərbaycan Respublikası ərazisindən çıxarılır və ya Azərbaycan Respublikası ərazisinə qaytarılır. Malları və nəqliyyat vasitələrini dərhal Azərbaycan Respublikası ərazisindən çıxarmaq və ya bu əraziyə qaytarmaq mümkün olmadıqda Azərbaycan Respublikası gömrük orqanlarının müvəqqəti saxlanc anbarlarına saxlanca verilir. Bu cür malların və nəqliyyat vasitələrinin göstərilən anbarlarda saxlanc müddətinin son həddi üç sutkadır.

Saxlanc müddəti son həddi keçmiş mallar və nəqliyyat vasitələri Azərbaycan Respublikasının qanunvericiliyi ilə müəyyən edilmiş qaydada dövlət mülkiyyətinə keçirilir və yaxud məhv edilir.

Maddə 20. Malların və nəqliyyat vasitələrinin Azərbaycan Respublikasına gətirilməsi və Azərbaycan Respublikasından aparılmasının məhdudlaşdırılması

Azərbaycan Respublikasının beynəlxalq öhdəliklərinin yerinə yetirilməsi, Azərbaycan Respublikası suverenliyinin iqtisadi əsaslarının müdafiəsi, daxili bazarının qorunması baxımından, həmçinin xarici dövlətlərin və onların ittifaqlarının Azərbaycan şəxslərinin mənafeyinə zərər vuran ayrı seçkilik və digər iqtisadi siyasət aksiyalarına qarşı cavab tədbiri kimi, Azərbaycan Respublikasının qanunvericilik aktlarına və Azərbaycan Respublikasının beynəlxalq müqavilələrinə uyğun surətdə malların və nəqliyyat vasitələrinin Azərbaycan Respublikasına gətirilməsi və Azərbaycan Respublikasından aparılması üzrə məhdudiyyətlər müəyyən edilə bilər. Göstərilən məhdudiyyətlər müəyyən edildikdə onların təsiri altına düşən malların və nəqliyyat vasitələrinin buraxılışı yalnız Azərbaycan Respublikasının qanunvericilik aktlarında və Azərbaycan Respublikasının beynəlxalq müqavilələrində müəyyən edilən tələblərə riayət edilməsi şərti ilə Azərbaycan Respublikası gömrük orqanları tərəfindən həyata keçirilir.

Barəsində qüvvəyə minməsinin başqa qaydası nəzərdə tutulan Azərbaycan Respublikasının qanunvericilik aktları istisna edilməklə, bu maddənin birinci hissəsində göstərilən məhdudiyyətləri müəyyən edən Azərbaycan Respublikasının qanunvericilik aktları qüvvəyə minməzdən on gün əvvəl rəsmi dərc olunmalıdır.

Göstərilən məhdudiyyətlərin müəyyən edilməsi ilə əlaqədar malları keçirən şəxsin və daşıyıcının yaranan xərcləri Azərbaycan Respublikasının dövlət orqanları tərəfindən ödənilmir.

Maddə 21. Gömrük rəsmiləşdirilməsi və gömrük nəzarəti

Mallar və nəqliyyat vasitələri bu Məcəllənin müddəalarına və şərtlərinə uyğun olaraq gömrük rəsmiləşdirilməsindən və gömrük nəzarətindən keçirilməlidir.

Maddə 22. Azərbaycan Respublikasının gömrük sərhədindən keçirilən mallar və nəqliyyat vasitələrindən istifadə olunması və onlar barədə sərəncam verilməsi

Azərbaycan Respublikasının gömrük sərhədindən keçirilən mallar və nəqliyyat vasitələrindən onların gömrük rejiminə və bu Məcəlləyə uyğun şəkildə istifadə olunma və onlar barəsində sərəncam verilə bilər.

Maddə 23. Gömrük ödənişləri üzrə gömrük güzəştləri verilərək şərti buraxılmış mallar və nəqliyyat vasitələrindən istifadə olunması və onlar barədə sərəncam verilməsi

Gömrük ödənişləri üzrə gömrük güzəştləri verilərək şərti buraxılmış mallar və nəqliyyat vasitələrindən yalnız həmin güzəştlərin verildiyi məqsədlər üçün istifadə edilə bilər. Göstərilən mallar və nəqliyyat vasitələrindən başqa məqsədlər üçün istifadə edilməsinə gömrük ödənişlərinin ödənilməsi, bu Məcəllədə və Azərbaycan Respublikasının digər qanunvericilik aktlarında nəzərdə tutulan tələblərin yerinə yetirilməsi şərti ilə Azərbaycan Respublikası gömrük orqanlarının icazəsi olduqda yol verilir.

Gömrük ödənişləri üzrə güzəştlər verilərək şərti buraxılmış mallar və nəqliyyat vasitələri üzrə sərəncam verilməsinə bu maddənin birinci hissəsində nəzərdə tutulan qaydada Azərbaycan Respublikası gömrük orqanının icazəsi ilə yol verilir.

Maddə 24. Malların və nəqliyyat vasitələrinin Azərbaycan Respublikasının gömrük sərhədindən keçirilmə qaydası

Mallar və nəqliyyat vasitələri bu Məcəllədə və Azərbaycan Respublikasının digər qanunvericilik aktlarında nəzərdə tutulmuş qaydada onların gömrük rejiminə uyğun olaraq Azərbaycan Respublikasının gömrük sərhədindən keçirilirlər.

Maddə 25. Gömrük rejimlərinin növləri

Gömrük tənzimlənməsi məqsədi ilə gömrük rejimlərinin aşağıdakı növləri müəyyən olunur:

1) sərbəst dövriyyə üçün buraxılış;

2) təkrar idxal;

3) tranzit;

4) gömrük anbarı;

5) rüsumsuz ticarət mağazası;

6) gömrük ərazisində emal;

7) gömrük nəzarəti altında emal;

8) müvəqqəti idxal (ixrac);

9) sərbəst gömrük zonası;

10) sərbəst anbar;

11) gömrük ərazisindən kənarda emal;

12) ixrac;

13) təkrar ixrac;

14) məhv etmə;

15) dövlətin xeyrinə maldan imtina.

Maddə 26. Gömrük rejimlərinin hüquqi tənzimlənmə xüsusiyyətləri

Əgər bu Məcəllədə gömrük rejimlərinin tətbiqinin ayrı-ayrı məsələlərini tənzimləyən müddəalar nəzərdə tutulmamışdırsa, Azərbaycan Respublikasının müəyyən qanunvericilik aktları qəbul edilənə kimi, Azərbaycan Respublikası müvafiq icra hakimiyyəti orqanıöz səlahiyyətləri daxilində gömrük rejimlərinin hüquqi tənzimlənməsini, həmçinin bu Məcəllədə nəzərdə tutulmayan gömrük rejimlərini müəyyən edə bilər.

Maddə 27. Gömrük rejiminin seçilməsi və dəyişdirilməsi

Bu Məcəllə və gömrük işi üzrə Azərbaycan Respublikasının digər qanunvericilik aktları ilə başqa hal nəzərdə tutulmamışsa, şəxs, malların və nəqliyyat vasitələrinin xarakterindən, miqdarından, mənşə və təyinat ölkəsindən asılı olmayaraq istənilən vaxt istənilən gömrük rejimini seçmək və ya onu dəyişdirmək hüququna malikdir.

Maddə 28. Mallar və nəqliyyat vasitələrinin Azərbaycan Respublikasının gömrük sərhədindən keçirilmə yeri və vaxtı

Mallar və nəqliyyat vasitələri Azərbaycan Respublikasının gömrük orqanlarının müəyyən etdiyi yerlərdən və onların iş vaxtında Azərbaycan Respublikasının gömrük sərhədindən keçirilir. Azərbaycan Respublikası gömrük orqanları ilə razılaşdırılmaqla mallar və nəqliyyat vasitələri başqa yerlərdən və ya Azərbaycan Respublikası gömrük orqanlarının iş vaxtından kənar vaxtda da Azərbaycan Respublikasının gömrük sərhədindən keçirilə bilər.

Maddə 29. Gömrük rejiminin məzmunu

Malların sərbəst dövriyyə üçün buraxılışı — Azərbaycan Respublikasının gömrük ərazisinə gətirilən malların bu ərazidən aparılması haqqında öhdəlik götürülmədən daimi olaraq Azərbaycan Respublikasının gömrük ərazisində qalmasından ibarət gömrük rejimidir.

Maddə 30. Malların gömrük rejimi altında yerləşdirilməsi şərtləri

Malların sərbəst dövriyyə üçün buraxılışı aşağıdakı şərtlərlə həyata keçirilir:

• mallarla əlaqədar gömrük rüsumlarının, vergilərin və digər gömrük ödənişlərinin ödənilməsi;
• iqtisadi siyasət tədbirlərinə və digər məhdudiyyətlərə riayət edilməsi.

5-ci fəsil. Təkrar idxal

Maddə 31. Gömrük rejiminin məzmunu

Malların təkrar idxalı ixrac gömrük rejiminə uyğun olaraq Azərbaycan Respublikasının gömrük ərazisindən aparılmış Azərbaycan mallarının qanunla müəyyən edilmiş müddətdə gömrük rüsumları və vergilər alınmadan, həmçinin bu mallara iqtisadi siyasət tədbirləri tətbiq edilmədən geriyə gətirilməsindən ibarət gömrük rejimidir.

Maddə 32. Malların gömrük rejimi altında yerləşdirilməsi şərtləri

Təkrar idxal gömrük rejimi altında yerləşdirilmək üçün mallar:

• təbii aşınma nəticəsində dəyişikliklər, normal şəraitdə daşınma və saxlanc itkiləri, həmçinin Azərbaycan Respublikası qanunvericiliyi ilə müəyyən edilən digər hallar istisna edilməklə aparıldığı vəziyyətdə olmalıdır;
• aparıldığı andan on il müddətində Azərbaycan Respublikasının gömrük ərazisinə qaytarılmalıdır.

Maddə 33. İxrac gömrük rüsumlarının, vergilərin məbləğlərinin və başqa məbləğlərin qaytarılması

Mallar aparıldığı andan üç il ərzində təkrar idxal edildikdə Azərbaycan Respublikasının gömrük orqanı ödənilmiş ixrac gömrük rüsumlarının və vergilərin məbləğini qaytarır.

Malların təkrar idxalı zamanı malları keçirən şəxs malların aparılması zamanı verilən güzəştlər nəticəsində əldə etdiyi bütün məbləğləri qaytarır.

Azərbaycan Respublikası müvafiq icra hakimiyyəti orqanınınmüəyyən etdiyi hallarda göstərilən məbləğlərdən əlavə, Azərbaycan Respublikası Milli Bankının verdiyi kreditlər üzrə həmin bankın müəyyən etdiyi dərəcələrlə onlardan faizlər alınır.

Bu maddənin ikinci və üçüncü hissələrində nəzərdə tutulan məbləğlər və onlardan faizlər gömrük ödənişlərinin ödənilməsi üçün müəyyən edilmiş qaydada Azərbaycan Respublikası gömrük orqanları tərəfindən alınır.

6-cı fəsil. Tranzit

Maddə 34. Gömrük rejiminin məzmunu

Malların tranziti — malların gömrük nəzarəti altında, Azərbaycan Respublikasının iki gömrük orqanı arasında, o cümlədən xarici dövlətlərin ərazisindən gömrük rüsumları, vergilər alınmadan və mallara iqtisadi siyasət tədbirləri tətbiq edilmədən keçirilməsindən ibarət gömrük rejimidir. Azərbaycan Respublikası qanunvericiliyi və Azərbaycan Respublikasının dövlətlərarası müqavilələrində nəzərdə tutulmuş hallar istisna edilir.

Maddə 35. Malların gömrük rejimi altında yerləşdirilməsinin şərtləri

Azərbaycan Respublikasının iki gömrük orqanı arasında tranzit keçirilən mallar:

• təbii aşınma nəticəsində dəyişikliklər, normal şəraitdə daşınma və saxlanc itkiləri istisna edilməklə dəyişməz vəziyyətdə qalmalı və tranzitdən başqa digər məqsədlər üçün onlardan istifadə olunmamalıdır;
• nəqliyyat vasitələrinin imkanları, nəzərdə tutulmuş marşrut və digər daşınma şərtləri nəzərə alınmaqla göndərən gömrük orqanları tərəfindən müəyyən edilən müddətlərdə təyinat gömrük orqanlarına çatdırılmalıdır;
• Azərbaycan Respublikasının qanunvericiliyi ilə başqa hallar müəyyən edilməmişdirsə, Azərbaycan Respublikasının ərazisi üzrə malların tranziti istənilən yollarla və istiqamətlərlə həyata keçirilə bilər.

Daşıyıcı və ya onun nəqliyyat vasitəsinin bu Məcəllənin müddəalarına riayət olunmasını təmin edə bilməməsi haqqında Azərbaycan Respublikası gömrük orqanlarında kifayət qədər əsaslar olduqda, Azərbaycan Respublikasının gömrük orqanı nəqliyyat vasitəsinin lazım olan qaydada təchiz edilməsi, gömrük müşayiəti və ya malların gömrük daşıyıcısı tərəfindən daşınması şərti ilə bu Məcəllə vəAzərbaycan Respublikasının gömrük işini aparan icra hakimiyyəti orqanınınnormativ aktları ilə müəyyən edilmiş qaydada malların tranzit gömrük rejimi altında yerləşdirilməsinə yol verə bilər.

Nəqliyyat vasitəsinin lazımi qaydada təchiz edilməsi, yaxud malların gömrük daşıyıcısı tərəfindən daşınması ilə əlaqədar daşıyıcının çəkdiyi xərclər Azərbaycan Respublikası dövlət orqanları tərəfindən ödənilmir.

Maddə 36. Malların tranzitinə icazə verilməsi

Malların tranziti Azərbaycan Respublikası gömrük orqanının icazəsi ilə həyata keçirilir. Azərbaycan Respublikası müvafiq icra hakimiyyəti orqanının xarici dövlətlər və onların ittifaqlarının Azərbaycan şəxslərinin mənafeyinə toxunan ayrı seçkilik və ya digər aksiyalarına qarşı cavab tədbiri kimi malların tranzitinə məhdudiyyətlər müəyyən etdiyi hallar istisna edilir.

Gömrük işi haqqında Azərbaycan Respublikasının qanunvericiliyinə riayət edilməsini bu Məcəllənin 35-ci maddəsində nəzərdə tutulan tədbirlərlə təmin etmək mümkün olmadıqda həmin malların tranzitinə Azərbaycan Respublikası gömrük orqanları gömrük ödənişlərinin ödənilməsinin təmin edilməsi və ya ödənilməli olan məbləğin depozitə verilməsi şərti ilə icazə verə bilərlər.

Maddə 37. Mallara aid olan sənədlərin təyinat gömrük orqanına verilməsi

Təyinat gömrük orqanına verilməli olan sənədlər aid olduqları mallarla birlikdə təyinat gömrük orqanına çatdırılır.

Maddə 38. Qəza və ya qarşısıalınmaz qüvvənin təsiri nəticəsində görülən tədbirlər

Qəza və ya qarşısıalınmaz qüvvənin təsiri nəticəsində mallar təyinat gömrük orqanına çatmamış boşaldıla bilər. Belə hallarda daşıyıcı:

• malların mühafizəsini təmin etməli və onlardan hər hansı şəkildə icazəsiz istifadə olunmasını istisna edən bütün zəruri tədbirləri görməli;
• işin mahiyyəti, malların və nəqliyyat vasitələrinin olduğu yer barədə Azərbaycan Respublikasının ən yaxın gömrük orqanına dərhal məlumat verməli;
• malların Azərbaycan Respublikasının ən yaxın gömrük orqanına daşınmasını təmin etməli və ya Azərbaycan Respublikası gömrük orqanının vəzifəli şəxslərinin malların olduğu yerə gəlməsi üçün tədbir görməlidir.

Azərbaycan Respublikasının gömrük orqanları bu maddədə nəzərdə tutulan tədbirlərin görülməsi ilə əlaqədar daşıyıcının çəkdiyi xərcləri ödəmirlər.

Maddə 39. Daşıyıcının məsuliyyəti

Malların tranziti üçün daşıyıcı məsuliyyət daşıyır.

Malları Azərbaycan Respublikası gömrük orqanının icazəsi olmadan verdikdə, itirdikdə və ya təyinat gömrük orqanına çatdırmadıqda, daşıyıcı müvafiq olaraq sərbəst dövriyyə üçün buraxılış və ya ixrac gömrük rejimlərində olduğu kimi ödənilməli olan gömrük ödənişlərini ödəməlidir. Malların qəza və ya qarşısıalınmaz qüvvənin təsiri nəticəsində məhv olması, həmişəlik itirilməsi, yaxud təbii aşınma nəticəsində çatışmazlıq yaranması və ya normal şəraitdə daşınma və saxlanc itkiləri, habelə Azərbaycan Respublikası qanunvericiliyi baxımından xarici dövlət orqanlarının və ya vəzifəli şəxslərinin hüquqa zidd hərəkətləri nəticəsində malların sahiblikdən çıxdığı hallar istisna edilir.

7-ci fəsil. Gömrük anbarı

Maddə 40. Gömrük rejiminin məzmunu

Gömrük anbarı — gətirilən malların saxlanc dövründə gömrük rüsumları, vergilər alınmadan və mallara iqtisadi siyasət tədbirləri tətbiq edilmədən onların gömrük nəzarəti altında saxlancından, ixrac gömrük rejiminə uyğun aparılması nəzərdə tutulan malların isə bu Məcəllədə nəzərdə tutulan güzəştlər verilməklə gömrük nəzarəti altında saxlancından ibarət gömrük rejimidir.

Maddə 41. Malların gömrük rejimi altında yerləşdirilməsinin şərtləri

İstənilən mallar gömrük anbarı rejimi altında yerləşdirilə bilər. Azərbaycan Respublikasına gətirilməsi və Azərbaycan Respublikasından aparılması qadağan olunmuş mallar, həmçinin siyahısı Azərbaycan Respublikasının gömrük işini aparan icra hakimiyyəti orqanı tərəfindən müəyyənləşdirilən mallar istisna edilir.

Başqa mallara ziyan vura bilən və ya xüsusi saxlanc şəraiti tələb edən mallar xüsusi təchiz edilmiş yerlərdə saxlanılmalıdır.

Maddə 42. Gömrük anbarları və onların tipləri

Xüsusi olaraq ayrılmış və təchiz edilmiş binadan və ya başqa yerdən (gömrük anbarından) istifadə etməklə malların saxlancı təmin edilir.

Gömrük anbarları istənilən şəxs tərəfindən istifadə edilə bilən açıq tipli və ya müəyyən şəxslərin malları saxlaması üçün nəzərdə tutulan qapalı tipli ola bilər.

Açıq tipli gömrük anbarı təsis edilməsinin məqsədəuyğun olmaması barədə kifayət qədər əsas olduqda qapalı tipli gömrük anbarı təsis edilə bilər.

Maddə 43. Gömrük anbarlarının sahibləri

Azərbaycan Respublikası gömrük orqanları və ya Azərbaycan şəxsləri gömrük anbarlarının sahibi ola bilərlər.

Azərbaycan Respublikası gömrük orqanları tərəfindən təsis edilən gömrük anbarları açıq tipli gömrük anbarlarıdır.

Maddə 44. Gömrük anbarı təsis etmək üçün lisenziya

Gömrük anbarı Azərbaycan Respublikasının gömrük işini aparan icra hakimiyyəti orqanından lisenziya alındıqdan sonra təsis edilə bilər. Əgər gömrük anbarının təsisçisi Azərbaycan Respublikasının gömrük orqanıdırsa, lisenziya tələb olunmur.

Müvafiq icra hakimiyyəti orqanınınmüəyyən etdiyi qaydalarla Azərbaycan Respublikasının gömrük işini aparan icra hakimiyyəti orqanı gömrük anbarı təsis etmək üçün lisenziya verir və onun fəaliyyət müddətini müəyyən edir.

Gömrük anbarı təsis etmək üçün lisenziya verilməsinə görə dövlət rüsumu alınır.

Gömrük anbarı təsis etmək üçün lisenziyanı verən orqan onu ləğv edə, geri ala, habelə onun fəaliyyətini dayandıra bilər.

Lisenziya verilərkən əsas götürülmüş məlumatın yanlış olduğu aşkara çıxarsa və ya müəyyən edilmiş qaydalara riayət olunmadan verilmişsə, lisenziya ləğv edilir. Ləğvetmə haqqında qərar qanunvericiliyə uyğun qaydada müəyyən edilən və həmin qərarda göstərilən tarixdən qüvvəyə minir.

Gömrük anbarının sahibi bu fəslin tələblərinə riayət etmədikdə lisenziya geri alınır. Gerialma haqqında qərar qəbul edildiyi tarixdən qüvvəyə minir.

Gömrük anbarı sahibinin öz hüquqlarından sui-istifadə etməsi haqqında kifayət qədər əsaslar olduqda, lisenziya geri alına və ya fəaliyyəti üç aya qədər müddətdə dayandırıla bilər.

Lisenziya ləğv edildikdə və ya geri alındıqda onun verilməsinə görə alınmış dövlət rüsumu qaytarılmır. (14)

Maddə 45. Gömrük anbarları və onların sahiblərinə aid tələblər

Gömrük anbarı üçün ayrılan binalar və ya başqa yerlər, gömrük nəzarətini təmin etmək məqsədi ilə lazım olan qaydada hazırlanmalı, zəruri olduqda iki bağlayıcı qurğu ilə təchiz edilməli və həmin qurğulardan biri Azərbaycan Respublikası gömrük orqanının sərəncamında olmalıdır.

Gömrük anbarı sahibinin vəzifələri:

• gömrük anbarında saxlanan malların gömrük nəzarətindən kənar götürülməsinə yol verməmək;
• gömrük nəzarətinin həyata keçirilməsini çətinləşdirməmək;
• gömrük anbarı təsis etmək üçün verilmiş lisenziyanın şərtlərinə riayət etmək, gömrük nəzarəti və gömrük rəsmiləşdirilməsinin həyata keçirilməsi üçün Azərbaycan Respublikası gömrük orqanlarının vəzifəli şəxslərinin tələblərini yerinə yetirmək, onların mallar saxlanan yerə daxil olmasına şərait yaratmaq, həmin şəxslərə əvəzsiz olaraq gömrük anbarında yer, avadanlıq və rabitə vasitələri vermək;
• anbarda saxlanan malların uçotunu aparmaq;
• Azərbaycan Respublikasının gömrük işini aparan icra hakimiyyəti orqanının müəyyən etdiyi qaydada Azərbaycan Respublikasının gömrük orqanlarına anbarda saxlanan mallar barədə hesabat vermək.

Maddə 46. Gömrük anbarı rejimi altında yerləşən və ixrac gömrük rejiminə uyğun aparılması nəzərdə tutulan malların gömrük rüsumlarından, vergilərdən azad edilməsi və ya ödənilən məbləğlərin qaytarılması

İxrac gömrük rejiminə uyğun aparılmaq üçün nəzərdə tutulan malların gömrük anbarı rejimi altında yerləşdirilməsi zamanı, malların faktiki aparılması üçün rüsum və vergilərdən azad etmə və ya ödənişin qaytarılması nəzərdə tutulubsa, həmin mallar gömrük rüsumlarından, vergilərdən azad edilir və ya ödənilən məbləğ qaytarılır. Gömrük rüsumlarından, vergilərdən azad edilərkən və ödənilən məbləğ qaytarılarkən mallar gömrük anbarı rejimi altında yerləşdiyi gündən başlayaraq üç aydan gec olmayaraq aparılmalıdır.

Müəyyən edilmiş müddətlərdə mallar faktiki olaraq aparılmadıqda, gömrük rüsumları, vergilər, həmçinin Azərbaycan Respublikası Milli Bankının verdiyi kreditlər üzrə həmin bankın müəyyən etdiyi dərəcələrlə onlardan faizlər ödənilir.

Maddə 47. Gömrük ödənişlərinin ödənilməsi üçün məsuliyyət

Bu maddənin ikinci və üçüncü hissələrində nəzərdə tutulan hallar istisna edilməklə gömrük rüsumlarının, vergilərin ödənilməsi və digər gömrük ödənişlərinin verilməsi üçün gömrük anbarının sahibi məsuliyyət daşıyır.

Əgər gömrük anbarı Azərbaycan Respublikası gömrük orqanı tərəfindən təsis edilmişsə, gömrük anbarına malları saxlanca verən şəxs gömrük ödənişlərinin ödənilməsi üçün məsuliyyət daşıyır.

Azərbaycan Respublikası gömrük orqanlarının razılığı ilə gömrük ödənişlərinin ödənilməsi üçün məsuliyyət açıq tipli gömrük anbarına malları saxlanca verən şəxsə də həvalə edilə bilər.

Maddə 48. Gömrük anbarında malların saxlanc müddəti

Mallar gömrük anbarı rejimi altında üç il müddətində saxlanıla bilər. Göstərilən müddət malların ayrı-ayrı kateqoriyaları üçün Azərbaycan Respublikasının gömrük işini aparan icra hakimiyyəti orqanı tərəfindən, ayrı-ayrı şəxslər üçün isə Azərbaycan Respublikasının digər gömrük orqanları tərəfindən məhdudlaşdırıla bilər.

Müəyyən edilən müddət bitdikdən sonra mallar başqa gömrük rejimi altında yerləşdirilmək üçün bəyan edilməli, yaxud sahibi Azərbaycan Respublikası gömrük orqanı olan müvəqqəti saxlanc anbarına yerləşdirilməlidir.

Maddə 49. Gömrük anbarı rejimi altında yerləşdirilmiş mallarla həyata keçirilən əməliyyatlar

Gömrük anbarı rejimi altında yerləşdirilmiş mallarla aşağıdakı əməliyyatlar həyata keçirilə bilər:

malların mühafizəsinin təmin edilməsi üzrə tədbirlər;

malların Azərbaycan Respublikası gömrük orqanının icazəsi ilə satış və daşınma üçün hazırlanması, yəni malların qruplara ayrılması, göndərişlərin hazırlanması, çeşidlənməsi, qablaşdırılması, markalanması, yüklənməsi və s. əməliyyatlar. Göstərilən əməliyyatların siyahısını və həyata keçirilmə qaydasını Azərbaycan Respublikasının gömrük işini aparan icra hakimiyyəti orqanı müəyyən edir.

Maddə 50. Gömrük anbarının ləğv edilməsi

Lisenziyanın fəaliyyət müddətinin qurtarmasına və ya anbar sahibinin arzusuna görə, habelə Azərbaycan Respublikasının gömrük işini aparan icra hakimiyyəti orqanı tərəfindən gömrük anbarının təsisi üçün lisenziyanın ləğv edilməsi və ya geri alınması nəticəsində gömrük anbarı ləğv edildikdə, bu cür qərar qəbul edildiyi tarixdən gömrük anbarı müvəqqəti saxlanc anbarına çevrilir. Müvəqqəti saxlanc anbarında malların saxlanması bu Məcəlləyə uyğun surətdə həyata keçirilir.

Lisenziya ləğv edildikdə gömrük anbarında qalan mallar anbara daxil olduğu tarixdən təkrar gömrük rəsmiləşdirilməsindən keçirilir.

Lisenziya geri alındıqda anbarda qalan mallar gerialma haqqında qərarın qəbul edildiyi tarixdən təkrar gömrük rəsmiləşdirilməsindən keçirilir. Müvəqqəti saxlanc anbarlarında saxlanc üçün müəyyən olunmuş miqdarda gömrük yığımları alınır.

Lisenziyanın fəaliyyəti dayandırıldıqda mallar anbara saxlanca verilmir. Malların anbardan buraxılışı isə bu Məcəllədə nəzərdə tutulmuş qaydada həyata keçirilir.

8-ci fəsil. Rüsumsuz ticarət mağazası

Maddə 51. Gömrük rejiminin məzmunu

Rüsumsuz ticarət mağazası — mallardan gömrük rüsumları, vergilər alınmadan və onlara iqtisadi siyasət tədbirləri tətbiq edilmədən Azərbaycan Respublikasının gömrük ərazisində (beynəlxalq hava və dəniz limanlarında və Azərbaycan Respublikası gömrük orqanları tərəfindən müəyyən edilən digər yerlərdə) həmin malların gömrük nəzarəti altında satılmasından ibarət gömrük rejimidir.

Maddə 52. Malların gömrük rejimi altında yerləşdirilməsinin şərtləri

Azərbaycan Respublikasına gətirilməsi, Azərbaycan Respublikasından aparılması, həmçinin Azərbaycan Respublikası ərazisində satışı qadağan olunan mallar, o cümlədən siyahısı Azərbaycan Respublikasının gömrük işini aparan icra hakimiyyəti orqanı tərəfindən müəyyən edilən mallar istisna edilməklə, istənilən mallar rüsumsuz ticarət mağazası gömrük rejimində satıla bilər.

Azərbaycan Respublikasının ərazisində satışı məhdudlaşdırılan mallar Azərbaycan Respublikası qanunvericiliyi ilə müəyyən edilən tələblərə riayət edilməklə rüsumsuz ticarət mağazası gömrük rejimində satıla bilər.

Rüsumsuz ticarət mağazası gömrük rejimi altında yerləşdirilən mallar bilavasitə xüsusi mağazalarda (rüsumsuz ticarət mağazalarında) satılır.

Maddə 53. Rüsumsuz ticarət mağazası təsis etmək üçün lisenziya

Rüsumsuz ticarət mağazası Azərbaycan şəxsləri tərəfindən Azərbaycan Respublikasının gömrük işini aparan icra hakimiyyəti orqanından lisenziya alındıqdan sonra təsis edilə bilər.

Müvafiq icra hakimiyyəti orqanının müəyyən etdiyi qaydalarla Azərbaycan Respublikasının gömrük işini aparan icra hakimiyyəti orqanı rüsumsuz ticarət mağazası təsis etmək üçün lisenziya verir və onun fəaliyyət müddətini müəyyən edir.

Rüsumsuz ticarət mağazası təsis etmək üçün lisenziya verilməsinə görə dövlət rüsumu alınır. 14

Maddə 54. Rüsumsuz ticarət mağazasının sahibinə aid tələblər

Rüsumsuz ticarət mağazası sahibinin vəzifələri:

• rüsumsuz ticarət mağazasına daxil olan və satılan malların gömrük nəzarətindən kənar götürülməsinə yol verməmək;
• rüsumsuz ticarət mağazası təsis etmək üçün verilən lisenziyanın şərtlərinə riayət etmək və Azərbaycan Respublikası gömrük orqanlarının qanuni tələblərini yerinə yetirmək;
• daxil olan və satılan malların uçotunu aparmaq və Azərbaycan Respublikasının gömrük işini aparan icra hakimiyyəti orqanının müəyyən etdiyi qaydada Azərbaycan Respublikası gömrük orqanlarına hesabat vermək.

Maddə 55. Gömrük ödənişlərinin ödənilməsi üçün məsuliyyət

Müvafiq gömrük ödənişlərinin ödənilməsi üçün rüsumsuz ticarət mağazasının sahibi məsuliyyət daşıyır.

Maddə 56. Rüsumsuz ticarət mağazasının ləğv edilməsi

Rüsumsuz ticarət mağazası təsis etmək üçün lisenziyanı verən onu ləğv edə, geri ala, habelə onun fəaliyyətini müvəqqəti olaraq dayandıra bilər.

Lisenziya verilərkən əsas götürülmüş məlumatın yanlış olduğu və ya onun müəyyən edilmiş qaydalara riayət olunmadan verildiyi aşkar edilərsə, lisenziya ləğv edilir. Ləğvetmə haqqında qərar qəbul edildiyi tarixdən qüvvəyə minir.

Rüsumsuz ticarət mağazasının sahibi bu fəslin tələblərinə riayət etmədikdə və ya bu cür lisenziya artıq Azərbaycan Respublikasının iqtisadi siyasətinə uyğun olmadıqda lisenziya geri alınır. Gerialma haqqında qərar qəbul edildiyi tarixdən qüvvəyə minir.

Rüsumsuz ticarət mağazası sahibinin öz hüquqlarından sui-istifadə etməsi haqqında kifayət qədər əsaslar olduqda, lisenziyanın fəaliyyəti üç aya qədər müddətdə dayandırıla və ya ləğv edilə bilər.

Lisenziya ləğv edildikdə və ya geri alındıqda onun verilməsinə görə alınmış dövlət rüsumu qaytarılmır. Rüsumsuz ticarət mağazası ləğv edildikdə bu cür qərar qəbul edildiyi tarixdən mağaza müvəqqəti saxlanc anbarına çevrilir. Müvəqqəti saxlanc anbarında malların saxlanması bu Məcəlləyə uyğun olaraq həyata keçirilir.

Lisenziya ləğv edildikdə mağazada qalan mallar mağazaya daxil olduğu tarixdən təkrar gömrük rəsmiləşdirilməsindən keçirilir.

Ləğv edilmiş mağaza sahibindən malların tam saxlanc müddəti üçün >müvafiq icra hakimiyyəti orqanı tərəfindən müəyyən edilmiş miqdarda gömrük yığımları alınır.

Lisenziya geri alındıqda mağazada qalan mallar gerialma haqqında qərarın qəbul edildiyi tarixdən təkrar gömrük rəsmiləşdirilməsindən keçirilir.

Lisenziyanın geri alınması haqqında qərar qəbul edildikdən sonra ləğv edilmiş mağazada qalan malların saxlanc müddəti üçün Azərbaycan Respublikası gömrük orqanları tərəfindən təsis olunmuş müvəqqəti saxlanc anbarlarında saxlanc üçün müəyyən olunmuş miqdarda mağaza sahibindən gömrük yığımları alınır.

Lisenziyanın fəaliyyəti müəyyən müddətə dayandırıldığı dövrdə malların mağazaya qəbuluna və satışına yol verilmir. Malların hərəkəti (idarə olunması) bu Məcəllədə nəzərdə tutulmuş qaydada həyata keçirilir. 14

9-cu fəsil. Gömrük ərazisində malların emalı

Maddə 57. Gömrük rejiminin məzmunu

Gömrük ərazisində malların emalı — ixrac gömrük rejiminə uyğun olaraq emal məhsullarının Azərbaycan Respublikası gömrük ərazisinin hüdudlarından kənara aparılması şərti ilə, iqtisadi siyasət tədbirləri tətbiq edilmədən və idxal gömrük rüsumları və vergilər qaytarılmaqla, xarici malların Azərbaycan Respublikası gömrük ərazisində müəyyən olunmuş qaydada emal üçün istifadə edilməsindən ibarət gömrük rejimidir.

Maddə 58. Malların emalı üzrə əməliyyatlar

Malların emalı üzrə əməliyyatlar aşağıdakılardan ibarətdir:

• quraşdırılma, yığılma və başqa mallara uyğunlaşdırılma da daxil olmaqla malın hazırlanması;
• malın emalı və təkrar emalı;
• bərpa olunma və qaydaya salınma da daxil olmaqla malın təmiri;
• emal məhsullarının istehsalına xidmət edən və ya istehsalı asanlaşdıran bəzi mallardan tamamilə və ya qismən istifadə edilməsi.

Malların emalı üzrə ayrı-ayrı əməliyyatların məhdudlaşdırılmasını, Azərbaycan mallarından istifadə edilməsinin mümkünlüyü və qaydaları da daxil olmaqla emal əməliyyatlarının şərtlərini Azərbaycan Respublikasının müvafiq icra hakimiyyəti orqanları ilə razılaşdırmaqla Azərbaycan Respublikasının gömrük işini aparan icra hakimiyyəti orqanı müəyyən edir.

Maddə 59. Gömrük ərazisində malların emalı üçün lisenziya

Gömrük ərazisində malların emalı üçün lisenziya verilməsi qaydasını Azərbaycan Respublikasının >müvafiq icra hakimiyyəti orqanı müəyyən edir. Gömrük ərazisində malların emalı üçün lisenziya Azərbaycan şəxslərinə Azərbaycan Respublikasının gömrük işini aparan icra hakimiyyəti orqanı tərəfindən aşağıdakı şərtlərlə verilir:

• Azərbaycan Respublikasının gömrük işini aparan icra hakimiyyəti orqanının müəyyən etdiyi hallar istisna edilməklə gətirilən malları emal məhsulları ilə eyniləşdirmək mümkündürsə;
• emal əməliyyatı emal məhsullarının ixracına və ya Azərbaycan Respublikasının istehsal güclərindən istifadə olunmasına kömək edirsə;
• gömrük işi haqqında Azərbaycan Respublikasının qanunvericiliyinə riayət olunmasının təmin edilməsi üçün Azərbaycan Respublikasının gömrük işini aparan icra hakimiyyəti orqanının müəyyən etdiyi digər tələblər yerinə yetirildikdə.

Gömrük ərazisində malların emalı üçün lisenziyanı Azərbaycan Respublikasının gömrük işini aparan icra hakimiyyəti orqanı ləğv edə və geri ala bilər.

Lisenziya verilərkən əsas götürülmüş məlumatın yanlış olduğu aşkara çıxarsa və ya müəyyən edilmiş qaydalara riayət olunmadan verilmişsə, lisenziya ləğv edilir. Ləğvetmə haqqında qərar verildiyi tarixdən qüvvəyə minir.

Sahibi bu fəslin tələblərinə riayət etmədikdə və ya gömrük ərazisində malların emalı daha Azərbaycan Respublikasının iqtisadi siyasətinə uyğun olmadıqda lisenziya geri alınır. Gerialma bu barədə qərar verildiyi tarixdən qüvvəyə minir.

Maddə 60. Gömrük ərazisində malların emal müddətləri

Gömrük ərazisində mallar Azərbaycan Respublikasının gömrük işini aparan icra hakimiyyəti orqanının müəyyən etdiyi qaydada, Azərbaycan Respublikası gömrük orqanı tərəfindən müəyyən edilən müddətlərdə emal edilməlidir. Müddətlərin müəyyən edilməsi malların emal prosesinin və emal məhsulları üzərində sərəncam verilməsinin iqtisadi cəhətdən özünü doğruldan davamlılığına əsaslanmalıdır.

Maddə 61. Emal məhsullarının məcburi hasilat miqdarı

Azərbaycan Respublikasının gömrük orqanları gömrük məqsədləri üçün malların emalı nəticəsində əldə edilən məhsulların məcburi hasilat miqdarını müəyyən edə bilər.

Gömrük məqsədləri üçün emal məhsullarının məcburi hasilat miqdarının müəyyənləşdirilməsi qaydasını Azərbaycan Respublikasının müvafiq icra hakimiyyəti orqanı ilə razılaşdırmaqla Azərbaycan Respublikasının gömrük işini aparan icra hakimiyyəti orqanı müəyyən edir.

Maddə 62. İdxal gömrük rüsumlarının, vergilərin məbləğinin qaytarılması

Bu Məcəllənin müddəalarına riayət edilməsi şərti ilə, emal məhsulları Azərbaycan Respublikasının gömrük sərhədindən keçirildiyi gündən etibarən ən geci iki il ərzində aparılarsa, emal məhsulları ixrac gömrük rejiminə uyğun olaraq aparılarkən Azərbaycan Respublikası gömrük orqanı tərəfindən idxal gömrük rüsumlarının, vergilərin məbləği qaytarılır.

Maddə 63. İxrac gömrük rüsumlarından, vergilərdən və iqtisadi siyasət tədbirləri tətbiq edilməsindən azad etmə

Gömrük ərazisində emal üçün istifadə edilmiş xarici mallar və onların məhsulları ixrac gömrük rüsumlarından, vergilərdən azad edilir. Göstərilən mallara və məhsullara iqtisadi siyasət tədbirləri tətbiq edilmir.

10-cu fəsil. Gömrük nəzarəti altında malların emalı

Maddə 64. Gömrük rejiminin məzmunu

Gömrük nəzarəti altında malların emalı — Azərbaycan Respublikasının gömrük ərazisində xarici mallardan gömrük rüsumları və vergilər alınmadan, həmçinin onlara iqtisadi siyasət tədbirləri tətbiq edilmədən müəyyən edilmiş qaydada gömrük nəzarəti altında istifadə edilməsi və sonradan emal məhsullarının sərbəst dövriyyə üçün buraxılışı və ya digər gömrük rejimi altında yerləşdirilməsindən ibarət gömrük rejimidir.

Maddə 65. Gömrük nəzarəti altında malların emalının həyata keçirilməsi

Gömrük nəzarəti altında malların emalı bu Məcəllənin 58—61 və 63-cü maddələrinin müddəalarına uyğun həyata keçirilir.

Maddə 66. Gömrük rejimindən istifadənin məhdudlaşdırılması

Gömrük nəzarəti altında malların emalından iqtisadi siyasət tədbirlərinə riayət edilməsindən və malların mənşə ölkəsinin müəyyənləşdirilməsi qaydalarından yayınma üçün istifadə oluna bilməz.

Gömrük nəzarəti altında malların emalında gömrük rejimindən istifadə olunmasına yol verilməyən halları Azərbaycan Respublikasının gömrük işini aparan icra hakimiyyəti orqanı müəyyən edir.

11-ci fəsil. Müvəqqəti idxal (ixrac)

Maddə 67. Gömrük rejiminin məzmunu

Malların müvəqqəti idxalı (ixracı) — Azərbaycan Respublikasının gömrük ərazisində və ya ondan kənarda gömrük rüsumlarından, vergilərdən tamamilə və ya qismən azad olunmaqla, həmçinin iqtisadi siyasət tədbirləri tətbiq edilmədən mallardan istifadə edilməsinə yol verilməsindən ibarət gömrük rejimidir.

Təbii aşınma və ya mallardan istifadə edilməsi nəticəsində dəyişikliklər, habelə normal şəraitdə daşınma və saxlanc itkiləri istisna edilməklə, müvəqqəti idxal (ixrac) edilən mallar dəyişməz halda geri qaytarılmalıdır.

Maddə 68. Malların gömrük rejimi altında yerləşdirilməsinin şərtləri

Azərbaycan Respublikasının gömrük işini aparan icra hakimiyyəti orqanının müəyyən etdiyi qaydalarla gömrük ödənişlərinin ödənilməsi təmin edilməklə malların müvəqqəti idxalına (ixracına) yol verilir.

Azərbaycan Respublikasının >müvafiq icra hakimiyyəti orqanı müvəqqəti idxalına (ixracına) icazə verilməyən malların kateqoriyalarını müəyyən edir.

Maddə 69. Malların müvəqqəti idxalı (ixracı) üçün icazə

Malların müvəqqəti idxalı (ixracı) üçün icazəni Azərbaycan Respublikasının gömrük işini aparan icra hakimiyyəti orqanının müəyyən etdiyi qaydada Azərbaycan Respublikasının gömrük orqanları verir.

Malların etibarlı eyniləşdirilməsini təmin etmək mümkün olmadıqda Azərbaycan Respublikasınının gömrük orqanları malların müvəqqəti idxalına (ixracına) icazə vermirlər.

Maddə 70. Malların müvəqqəti idxal (ixrac) müddətləri

Malların müvəqqəti idxal (ixrac) müddətləri Azərbaycan Respublikası gömrük orqanları tərəfindən müəyyən edilir və bir qayda olaraq bu cür idxalın (ixracın) məqsədləri və şərtləri nəzərə alınmaqla iki ildən artıq olmamalıdır.

Azərbaycan Respublikasının gömrük işini aparan icra hakimiyyəti orqanı ayrı-ayrı mal kateqoriyaları üçün daha az və daha çox müvəqqəti idxal (ixrac) müddətləri müəyyən edə bilər.

Göstərilən müddətlərin uzadılması Azərbaycan Respublikasının gömrük işini aparan icra hakimiyyəti orqanının müəyyən etdiyi qaydada Azərbaycan Respublikası gömrük orqanları tərəfindən həyata keçirilir.

Maddə 71. Gömrük rüsumlarını, vergiləri ödəməkdən azad etmə

Müvəqqəti idxal (ixrac) edilən malların gömrük rüsumları və vergilərin ödənilməsindən tamamilə və ya qismən azad edilməsi qaydalarını Azərbaycan Respublikasının >müvafiq icra hakimiyyəti orqanı müəyyən edir.

Mallar gömrük rüsumlarından, vergilərdən qismən azad edildikdə, malların sərbəst dövriyyə üçün buraxılışı və ya ixrac gömrük rejiminə uyğun aparılması zamanı ödənilməli olan məbləğin üç faizi hər ay ödənilir.

Gömrük rüsumlarından, vergilərdən qismən azad etməklə müvəqqəti idxal (ixrac) zamanı alınan gömrük rüsumlarının, vergilərin ümumi məbləği idxal (ixrac) anı üçün malların sərbəst dövriyyəyə buraxılışı və ya ixrac gömrük rejiminə uyğun aparılması üçün ödənilməli olan gömrük rüsumlarının, vergilərin məbləğindən artıq olmamalıdır.

Göstərilən məbləğlər bərabər olduğu hallarda həmin mallar barədə iqtisadi siyasət tədbirləri tətbiq edilməmək şərti ilə mallar sərbəst dövriyyə üçün buraxılmış və ya ixrac gömrük rejiminə uyğun aparılmış hesab edilir.

Maddə 72. Müəyyən edilmiş müvəqqəti idxal (ixrac) müddətləri bitdikdən sonra mallarla əlaqədar görülən tədbirlər

Müəyyən edilmiş müddətlər bitən gün müvəqqəti idxal (ixrac) edilmiş mallar geri qaytarılmadıqda, onlar digər gömrük rejimi üçün bəyan edilməli, yaxud sahibi Azərbaycan Respublikasının gömrük orqanları olan müvəqqəti saxlanc anbarlarında və ya Azərbaycan Respublikası gömrük orqanları tərəfindən müəyyən edilən digər yerlərdə yerləşdirilməlidir.

Maddə 73. Müvəqqəti ixrac (idxal) edilmiş malların məhv olma, itirilmə, çatışmazlıq və ya xarici dövlət orqanlarının və vəzifəli şəxslərinin qanunsuz hərəkətləri nəticəsində qaytarılmaması

Malları müvəqqəti ixrac etmiş və müəyyən edilmiş müddətlərdə qaytarmamış şəxs təbii aşınma və ya mallardan istifadə edilməsi nəticəsində dəyişikliklər, habelə normal şəraitdə daşıma və saxlanc itkiləri, həmçinin malların qəza və ya qarşısıalınmaz qüvvənin təsiri nəticəsində məhv olması və ya həmişəlik itirilməsi, yaxud da xarici dövlət orqanlarının və ya vəzifəli şəxslərinin Azərbaycan Respublikasının qanunvericiliyi baxımından qanunsuz hərəkətləri nəticəsində sahiblikdən çıxması faktı Azərbaycan Respublikasının xaricdəki konsulluq idarələri tərəfindən təsdiq olunduğu hallarda Azərbaycan Respublikası gömrük orqanları qarşısında məsuliyyət daşımır.

Malları müvəqqəti idxal etmiş və müəyyən edilmiş müddətlərdə geri aparmamış şəxs təbii aşınma və ya mallardan istifadə edilməsi nəticəsində dəyişikliklər, yaxud normal şəraitdə daşınma və saxlanc itkiləri, habelə malların qəza və ya qarşısıalınmaz qüvvənin təsiri nəticəsində məhv olması və ya həmişəlik itirilməsi, yaxud da şəxslərin qanunsuz hərəkətləri nəticəsində sahiblikdən çıxması faktı Azərbaycan Respublikasının səlahiyyətli dövlət orqanları tərəfindən təsdiq olunduğu hallarda Azərbaycan Respublikası gömrük orqanları qarşısında məsuliyyət daşımır.

12-ci fəsil. Sərbəst gömrük zonası. Sərbəst anbar

Maddə 74. Gömrük rejimlərinin məzmunu

Sərbəst gömrük zonası və sərbəst anbar — xarici mallardan gömrük rüsumları və vergilər alınmadan, həmçinin göstərilən mallara iqtisadi siyasət tədbirləri tətbiq edilmədən onların müvafiq ərazi sərhədlərində və ya binalarda (yerlərdə) yerləşdirilməsi və istifadəsindən, Azərbaycan mallarının isə bu Məcəllə ilə müəyyən edilən qaydada ixrac gömrük rejiminə müvafiq olaraq malların aparılmasına tətbiq edilən şərtlərlə yerləşdirilməsi və istifadə olunmasından ibarət gömrük rejimidir.

Maddə 75. Sərbəst gömrük zonasının yaradılması

Sərbəst gömrük zonası Azərbaycan Respublikası qanunvericiliyi ilə müəyyən edilmiş qaydada yaradılır.

Sərbəst gömrük zonasının fəaliyyəti bu Məcəllənin və ya bu cür zonalar haqqında Azərbaycan Respublikasının qanunvericilik aktlarının tələblərinə uyğun olmadıqda, Azərbaycan Respublikasının >müvafiq icra hakimiyyəti orqanı sərbəst gömrük zonası yaradılması barədə qərarını ləğv etmək hüququna malikdir.

Maddə 76. Sərbəst anbar təsis etmək üçün lisenziya

Sərbəst anbar Azərbaycan Respublikasının gömrük işini aparan icra hakimiyyəti orqanından lisenziya alındıqdan sonra təsis edilə bilər.

Azərbaycan Respublikasının müvafiq icra hakimiyyəti orqanının müəyyən etdiyi qaydalarla Azərbaycan Respublikasının gömrük işini aparan icra hakimiyyəti orqanı sərbəst anbar təsis etmək üçün lisenziya verir və onun fəaliyyət müddətini müəyyən edir.

Sərbəst anbar təsis etmək üçün lisenziya verilməsinə görə dövlət rüsumu alınır.

Sərbəst anbar təsis etmək üçün lisenziyanı verən orqan onu ləğv edə, geri ala, habelə onun fəaliyyətini dayandıra bilər.

Lisenziya verilərkən əsas götürülmüş məlumatın yanlış olduğu və ya onun müəyyən edilmiş qaydalara riayət olunmadan verildiyi aşkar edilərsə, lisenziya ləğv edilir.

Sərbəst anbar sahibi bu fəslin tələblərinə riayət etmədikdə və ya anbarın qalması daha Azərbaycan Respublikasının iqtisadi siyasətinə uyğun gəlmədikdə lisenziya geri alınır.

Sərbəst anbar sahibinin öz hüquqlarından sui-istifadə etməsi haqqında kifayət qədər əsaslar olduqda, lisenziyanın fəaliyyəti üç aya qədər müddətdə dayandırıla və ya ləğv edilə bilər. Lisenziyanın ləğv edilməsi, geri alınması və ya fəaliyyətinin müvəqqəti olaraq dayandırılması haqqında qərar qəbul edildiyi tarixdən qüvvəyə minir.

Lisenziya ləğv edildikdə və ya geri alındıqda onun verilməsinə görə alınmış dövlət rüsumu qaytarılmır. 14

Maddə 77. Sərbəst gömrük zonalarında və sərbəst anbarlarda mallarla aparılan əməliyyatlar

Sərbəst gömrük zonaları və sərbəst anbarlarda bu Məcəllənin müddəalarına riayət etmək şərti ilə malların pərakəndə satışı istisna edilməklə, mallarla istehsal və kommersiya əməliyyatlarına icazə verilir.

Azərbaycan Respublikasının qanunvericiliyinə riayət edilməsini təmin etmək məqsədi ilə, malların xarakterindən asılı olaraq, sərbəst gömrük zonalarında və sərbəst anbarlarda mallarla aparılan əməliyyatlara qadağanlar və məhdudiyyətlər qoyula bilər. Bu cür qadağanları və məhdudiyyətləri sərbəst gömrük zonası barəsində Azərbaycan Respublikası >müvafiq icra hakimiyyəti orqanı, sərbəst anbarlar barəsində isə Azərbaycan Respublikasının gömrük işini aparan icra hakimiyyəti orqanı müəyyən edir.

Azərbaycan Respublikası gömrük orqanları sərbəst gömrük zonalarında və sərbəst anbarlarda mallarla əlaqədar əməliyyatlar aparılmasını bu Məcəllənin və Azərbaycan Respublikasının digər qanunvericilik aktlarının müddəalarına riayət etməyən ayrı-ayrı şəxslərə qadağan edə bilərlər.

Azərbaycan Respublikasının >müvafiq icra hakimiyyəti orqanı və Azərbaycan Respublikasının gömrük işini aparan icra hakimiyyəti orqanı öz səlahiyyətləri daxilində ayrı-ayrı kateqoriyalı malların sərbəst gömrük zonalarına gətirilməsini və ya onların sərbəst anbarlarda yerləşdirilməsini məhdudlaşdıra və yaxud qadağan edə bilər.

Maddə 78. Malların sərbəst gömrük zonalarında və sərbəst anbarlarda yerləşmə müddəti

Azərbaycan Respublikasının sərbəst gömrük zonalarında və sərbəst anbarlarında mallar qeyri-məhdud müddətlərdə yerləşdirilə bilərlər.

Maddə 79. Sərbəst gömrük zonalarında və sərbəst anbarlarda gömrük işi haqqında Azərbaycan Respublikasının qanunvericiliyinə riayət edilməsinin təmin olunması

Azərbaycan Respublikasının gömrük orqanları kifayət qədər əsaslar olduqda sərbəst gömrük zonalarında və sərbəst anbarlarda olan mallara gömrük nəzarətini həyata keçirmək hüququna malikdir.

Sərbəst gömrük zonasında gömrük işi ilə bağlı bina və qurğuların tikintisinə Azərbaycan Respublikası gömrük orqanından əvvəlcədən razılıq alınması şərti ilə yol verilir.

Sərbəst gömrük zonalarına gətirilən və sərbəst anbarlara yerləşdirilən, həmçinin onların ərazisindən aparılan malların gömrük rəsmiləşdirilməsi Azərbaycan Respublikasının gömrük işini aparan icra hakimiyyəti orqanının müəyyən etdiyi sadələşdirilmiş qaydada həyata keçirilə bilər.

Maddə 80. Sərbəst gömrük zonalarında və sərbəst anbarlarda olan malların uçotu

Sərbəst gömrük zonalarında mallarla əməliyyatlar aparan şəxslər və sərbəst anbarların sahibləri gətirilən, aparılan, saxlanılan, hazırlanan, emal edilən, satın alınan və satılan malların uçotunu aparır və həmin mallar barədə Azərbaycan Respublikası gömrük orqanlarına Azərbaycan Respublikasının gömrük işini aparan icra hakimiyyəti orqanının müəyyən etdiyi qaydada hesabat verirlər. Sərbəst gömrük zonalarında və sərbəst anbarlarda malların məruz qaldığı bütün dəyişikliklər uçot sənədlərində öz əksini tapmalıdır.

Maddə 81. Cərbəst anbarlar və onların sahiblərinə aid tələblər

Sərbəst anbar təsis edilməsi üçün nəzərdə tutulan bina və ya başqa yer gömrük nəzarətini təmin etmək məqsədi ilə lazım olan qaydada qurulmalı, zəruri olduqda onlar iki bağlayıcı qurğu ilə təchiz edilməli və həmin qurğulardan biri Azərbaycan Respublikası gömrük orqanının sərəncamında olmalıdır.

Sərbəst anbar sahibi yalnız Azərbaycan şəxsləri ola bilər.

Sərbəst anbar sahibinin vəzifələri:

• anbarda olan malların gömrük nəzarətindən kənar götürülməsinə yol verməmək;
• gömrük nəzarətinin həyata keçirilməsini çətinləşdirməmək;
• sərbəst anbar təsis edilməsi üçün verilən lisenziyanın şərtlərinə riayət etmək, gömrük nəzarətinin və gömrük rəsmiləşdirilməsinin həyata keçirilməsi üçün Azərbaycan Respublikası gömrük orqanlarının vəzifəli şəxslərinin sərbəst anbarlara daxil olmalarına şərait yaratmaq, Azərbaycan Respublikası gömrük orqanlarının qanuni tələblərini yerinə yetirmək.

Maddə 82. Gömrük rüsumlarının, vergilərin alınması və iqtisadi siyasət tədbirlərinin tətbiq edilməsi

Xarici malların və Azərbaycan mallarının sərbəst gömrük zonalarına gətirilməsi və ya onların sərbəst gömrük zonalarında yerləşdirilməsi zamanı gömrük rüsumları, vergilər alınmır, iqtisadi siyasət tədbirləri tətbiq edilmir.

Mallar sərbəst gömrük zonaları ərazisindən və sərbəst anbarlardan Azərbaycan Respublikasının gömrük ərazisinin qalan hissəsinə gətirilərkən və ya mallar sərbəst gömrük zonalarının ərazisindən və sərbəst anbarlardan Azərbaycan Respublikasının hüdudlarından kənara topdansatış qaydasında aparılarkən malın mənşəyindən asılı olaraq gömrük rüsumları, vergilər alınır və iqtisadi siyasət tədbirləri tətbiq edilir.

Marağı olan şəxsin xahişi ilə Azərbaycan Respublikası gömrük orqanları Azərbaycan Respublikasının gömrük işini aparan icra hakimiyyəti orqanının müəyyən etdiyi qaydada malın mənşəyini sertifikatla təsdiq edir.

İxrac zamanı mənşə haqqında sertifikat olmadıqda, ixrac gömrük rüsumlarının, vergilərin alınması və iqtisadi siyasət tədbirlərinin tətbiq edilməsi məqsədi ilə mallar Azərbaycan malları, digər məqsədlər üçünsə xarici mallar hesab edilir.

Maddə 83. İxrac gömrük rejiminə uyğun aparılması nəzərdə tutulan malların gömrük rüsumlarından, vergilərdən azad edilməsi, yaxud ödənilmiş məbləğlərin qaytarılması

İxrac gömrük rejiminə uyğun Azərbaycan Respublikasının hüdudlarından kənara aparılması nəzərdə tutulan mallar sərbəst gömrük zonalarına gətirilərkən və ya sərbəst anbarlara yerləşdirilərkən, əgər bu cür azad etmə və ya qaytarma malların faktiki aparılması üçün nəzərdə tutulmuşsa, bu cür mallar gömrük rüsumlarından, vergilərdən azad edilir və ya ödənilmiş məbləğ qaytarılır. Bu cür malların faktiki aparılması gömrük rüsumlarının, vergilərin qaytarılması və ya onlardan azad etmə günündən başlayaraq, altı aydan gec olmamaqla həyata keçirilir.

Azərbaycan Respublikasının hüdudlarından kənara aparılmalı olan mallar sərbəst gömrük zonaları ərazisindən və sərbəst anbarlardan Azərbaycan Respublikasının gömrük ərazisinin qalan hissəsinə qaytarılarkən və ya müəyyən edilmiş müddətlərdə faktiki aparma həyata keçirilmədikdə gömrük rüsumları, vergilər, həmçinin Azərbaycan Respublikasının Milli Bankının verdiyi kreditlər üzrə həmin bankın müəyyən etdiyi dərəcələrlə onlardan faizlər alınır.

Maddə 84. Gömrük ödənişlərinin ödənilməsi üçün məsuliyyət

Malları sərbəst gömrük zonasına gətirən və ya sərbəst anbara yerləşdirən şəxs gömrük ödənişlərinin ödənilməsi üçün məsuliyyət daşıyır.

Maddə 85. Sərbəst anbarın ləğv edilməsi

Lisenziyanın fəaliyyət müddətinin qurtarmasına və ya anbar sahibinin arzusuna görə, habelə Azərbaycan Respublikasının gömrük işini aparan icra hakimiyyəti orqanı tərəfindən bu Məcəllədə müəyyən edilmiş qaydada lisenziyanın ləğv edilməsi və ya geri alınması nəticəsində sərbəst anbar ləğv edildikdə, bu cür qərar qəbul edildiyi tarixdən sərbəst anbar müvəqqəti saxlanc anbarına çevrilir. Müvəqqəti saxlanc anbarında malların saxlanması bu Məcəlləyə uyğun surətdə həyata keçirilir. Malların müvəqqəti saxlanc anbarlarında yerləşdirilməsinin ümumi müddəti altı aydan çox olmamalıdır.

Lisenziya ləğv edildikdə sərbəst anbarda qalan mallar anbara daxil olduğu tarixdən təkrar gömrük rəsmiləşdirilməsindən keçirilir. Ləğv edilmiş anbarda malların tam saxlanc müddəti üçün anbar sahibindən, Azərbaycan Respublikası gömrük orqanları tərəfindən təsis olunmuş müvəqqəti saxlanc anbarlarında saxlanc üçün müəyyən olunmuş miqdarda gömrük yığımları alınır.

Lisenziya geri alındıqda anbarda qalan mallar geri alma haqqında qərarın qəbul edildiyi tarixdən təkrar gömrük rəsmiləşdirilməsindən keçirilir. Ləğv edilmiş anbarda malların saxlanılmasına görə, lisenziyanın geri alınması haqqında qərar qəbul edildikdən sonra anbar sahibindən, Azərbaycan Respublikası gömrük orqanları tərəfindən təsis olunmuş müvəqqəti saxlanc anbarlarında saxlanc üçün müəyyən olunmuş miqdarda gömrük yığımları alınır.

Lisenziyanın fəaliyyəti dayandırıldıqda xarici malların anbara yerləşdirilməsi gömrük rüsumları, vergilər ödənilməklə və iqtisadi siyasət tədbirləri tətbiq edilməklə həyata keçirilir, yerləşdirilən Azərbaycan mallarına münasibətdə isə gömrük rüsumlarından, vergilərdən azad etmə və ya gömrük rüsumlarının, vergilərinin qaytarılması tətbiq edilmir.

13-cü fəsil. Gömrük ərazisindən kənarda malların emalı

Maddə 86. Gömrük rejiminin məzmunu

Gömrük ərazisindən kənarda malların emalı — Azərbaycan mallarını iqtisadi siyasət tədbirləri tətbiq etmədən ixrac edib, onlardan Azərbaycan Respublikasının gömrük ərazisindən kənarda emal üçün istifadə edilməsindən və sonra emal məhsullarının tamamilə və ya qismən gömrük rüsumlarından, vergilərdən azad etməklə və onlara iqtisadi siyasət tədbirləri tətbiq etmədən, bu məhsulların Azərbaycan Respublikasının gömrük ərazisində sərbəst dövriyyə üçün buraxılışından ibarət gömrük rejimidir.

Maddə 87. Gömrük ərazisindən kənarda malların emalı üzrə əməliyyatlar

Mallar gömrük ərazisindən kənarda emal edilərkən, bu Məcəllənin 58-ci maddəsinin birinci hissəsində göstərilən əməliyyatlar həyata keçirilə bilər.

Azərbaycan Respublikasının gömrük işini aparan icra hakimiyyəti orqanı, Azərbaycan Respublikası müvafiq icra hakimiyyəti orqanı ilə razılaşdırma əsasında gömrük ərazisindən kənarda malların emalı üzrə ayrı-ayrı əməliyyatlara məhdudiyyətlər qoya bilər.

Maddə 88. Gömrük rejimindən istifadəni istisna edən hallar

Gömrük ərazisindən kənarda malların emalı gömrük rejimindən aşağıdakı hallarda istifadə edilə bilməz:

• əgər malların ixracı, idxal gömrük rüsumlarının, vergilərin qaytarılmasını, onlardan azad etməni, yaxud ixrac zamanı verilən ödəmələri tələb etmək üçün əsas verirsə;
• əgər mallar ixrac edilməzdən əvvəl idxal gömrük rüsumlarından, vergilərdən tamamilə azad olunmaqla sərbəst dövriyyəyə buraxılıbsa, azadetmədən istifadə başa çatanadək;
• Azərbaycan Respublikasının gömrük işini aparan icra hakimiyyəti orqanı Azərbaycan Respublikası müvafiq icra hakimiyyəti orqanı ilə razılaşdırma əsasında müəyyən etdiyi digər hallarda.

Maddə 89. Gömrük ərazisindən kənarda malların emalı üçün lisenziya

Gömrük ərazisindən kənarda malların emalı Azərbaycan Respublikasının gömrük işini aparan icra hakimiyyəti orqanından lisenziya alındıqdan sonra həyata keçirilə bilər.

Göstərilən lisenziya Azərbaycan şəxslərinə aşağıdakı şərtlərlə verilir:

1) əgər Azərbaycan Respublikasının gömrük orqanı emal məhsullarının ixrac olunmuş malların emalı nəticəsində alındığını müəyyənləşdirməyi mümkün hesab edirsə;

2) əgər malların gömrük ərazisindən kənarda emal edilməsi Azərbaycan Respublikasının iqtisadi mənafeyinə ciddi ziyan vurmursa.

Malların gömrük ərazisindən kənarda emal olunmasına lisenziya verilməsi qaydasını Azərbaycan Respublikasının >müvafiq icra hakimiyyəti orqanı müəyyən edir.

Malların gömrük ərazisindən kənarda emal olunması üçün verilən lisenziyanı, lisenziya verən orqan ləğv edə və ya geri ala bilər.

Lisenziya verilərkən əsas götürülmüş məlumatın yanlış olduğu aşkara çıxarsa və ya o, müəyyən edilmiş qaydalara riayət olunmadan verilmişsə, lisenziya ləğv edilir. Ləğvetmə haqqında qərar qanunvericiliyə uyğun qaydada müəyyən edilən və həmin qərarda göstərilən tarixdən qüvvəyə minir.

Sahibi bu fəsildə göstərilən tələblərə riayət etmədikdə və ya malların gömrük ərazisində emalı daha Azərbaycan Respublikasının iqtisadi siyasətinə uyğun olmadıqda, lisenziya geri alınır. Geri alma haqqında qərar qəbul edildiyi tarixdən qüvvəyə minir.

Maddə 90. Gömrük ərazisindən kənarda malların emal müddəti

Gömrük ərazisindən kənarda malların emalı Azərbaycan Respublikasının gömrük işini aparan icra hakimiyyəti orqanının müəyyən etdiyi qaydada, Azərbaycan Respublikası gömrük orqanlarının müəyyənləşdirdiyi müddətlərdə həyata keçirilməlidir. Müddətlərin müəyyən edilməsi malların emalı prosesinin iqtisadi cəhətdən əsaslandırılmış davamlılığına uyğun olmalıdır.

Maddə 91. Gömrük ərazisindən kənarda emal məhsullarının hasilat miqdarı

Azərbaycan Respublikasının gömrük orqanları gömrük ərazisindən kənarda malların emalı nəticəsində alınan məhsulların məcburi hasilat miqdarını müəyyən edə bilər.

Gömrük ərazisindən kənarda emal məhsullarının məcburi hasilat miqdarını müəyyənləşdirmək qaydalarını Azərbaycan Respublikası müvafiq icra hakimiyyəti orqanı ilə birlikdə Azərbaycan Respublikasının gömrük işini aparan icra hakimiyyəti orqanı müəyyən edir.

Maddə 92. Emal məhsullarının xarici mallarla əvəz edilməsi

Azərbaycan Respublikasının >müvafiq icra hakimiyyəti orqanının müəyyən etdiyi qaydada Azərbaycan Respublikasının mənafeyi nəzərə alınmaqla müstəsna hallarda emal məhsullarının xarici mallarla əvəz edilməsinə yol verilə bilər.

Maddə 93. Emal üçün aparılan malların məhvi, itirilməsi və ya xarici dövlət orqanlarının, vəzifəli şəxslərinin qanunsuz hərəkətləri nəticəsində geri qaytarılmaması

Azərbaycan Respublikasının gömrük ərazisindən kənarda malların emalı üçün lisenziya almış və müəyyən edilmiş müddətlərdə malları və ya emal məhsullarını geri gətirməyən şəxs emal məhsullarının qəza və ya qarşısıalınmaz qüvvənin təsiri nəticəsində məhvi, itirilməsi və yaxud malların Azərbaycan Respublikasının qanunvericiliyinə görə xarici dövlət orqanı və ya vəzifəli şəxsinin hüquqa zidd hərəkəti nəticəsində sıradan çıxması faktı Azərbaycan Respublikasının xaricdəki konsulluq idarələri tərəfindən təsdiq edildiyi hallarda Azərbaycan Respublikası gömrük orqanı qarşısında məsuliyyət daşımır.

Maddə 94. Mallar emal üçün aparılarkən gömrük rüsumlarının, vergilərin tətbiqi

Emal üçün aparılan mallardan ixrac gömrük rüsumları, vergilər alınır və bu fəslin müddəalarına riayət etmək şərti ilə emal məhsulları Azərbaycan Respublikasının gömrük ərazisində sərbəst dövriyyə üçün buraxıldıqdan sonra onların məbləği qaytarılır. Qaytarılmış məbləğdən faizlər tutulmur.

Azərbaycan Respublikasının müvafiq icra hakimiyyəti orqanı ilə razılaşdırılmaqla, Azərbaycan Respublikasının gömrük işini aparan icra hakimiyyəti orqanının müəyyən etdiyi qaydada Azərbaycan Respublikası gömrük orqanlarının qəbul etdiyi qərarlara əsasən mallar alınan gömrük rüsumlarından azad edilə bilər, mallardan alınan vergilər isə gömrük ərazisindən kənarda emal üçün aparılarkən qaytarıla bilər.

Maddə 95. Emal məhsullarının idxal gömrük rüsumlarından, vergilərdən azad edilməsi

Malların gömrük ərazisindən kənarda emalı üçün lisenziya almış şəxs və ya onun gömrük brokeri tərəfindən emal məhsulları sərbəst dövriyyə üçün bəyan edildikdə bu məhsullar tamamilə və ya qismən gömrük rüsumlarından, vergilərdən azad edilə bilər.

Malların sərbəst dövriyyə üçün ilkin buraxılışında çatışmazlığı nəzərdə tutulan hallar istisna edilməklə, emal məqsədi ilə aparılan malların əvəzsiz təmir edilməsinə Azərbaycan Respublikasının gömrük orqanı əmin olarsa, idxal gömrük rüsumlarından, vergilərdən tamamilə azad edə bilər.

Aparılmış mallar əvəzli təmir edildikdə və ya emal üzrə digər əməliyyatlar həyata keçirildikdə, idxal gömrük rüsumlarından, vergilərindən qismən azad etməyə yol verilir. Gömrük rüsumlarının, vergilərin məbləği emal məhsuluna tətbiq edilən dərəcələrə təmirin və ya emal üzrə digər əməliyyatların dəyəri artırılmaqla müəyyən edilir.

14-cü fəsil. Malların ixracı

Maddə 96. Gömrük rejiminin məzmunu

Malların ixracı — malların Azərbaycan Respublikasının gömrük ərazisindən bu əraziyə qaytarılmaq haqqında öhdəlik götürülmədən aparılmasından ibarət gömrük rejimidir.

Maddə 97. Malların ixracı zamanı qoyulan tələblər

Malların ixracı ixrac gömrük rüsumlarına, vergilərinə, digər gömrük ödənişlərinə əməl olunması, iqtisadi siyasət tədbirlərinə riayət edilməsi, bu Məcəllədə və gömrük işi sahəsində Azərbaycan Respublikasının digər qanunvericilik aktlarında nəzərdə tutulan tələblərin yerinə yetirilməsi şərti ilə həyata keçirilir.

Azərbaycan Respublikasının vergi qanunvericiliyinə uyğun olaraq ixrac zamanı mallar vergidən azad edilə və ya ödənilən vergi məbləğləri qaytarıla bilər.

Maddə 98. İxrac gömrük rejimində malların buraxılışı

Təbii aşınma nəticəsində dəyişikliklər və ya normal şəraitdə daşınma və saxlanc itkiləri istisna edilməklə, ixrac gömrük rejimi ilə buraxılan mallar Azərbaycan Respublikasının gömrük ərazisindən kənara çıxarılarkən gömrük bəyannaməsinin qəbul edildiyi andakı vəziyyətdə olmalıdır.

15-ci fəsil. Malların təkrar ixracı

Maddə 99. Gömrük rejiminin məzmunu

Malların təkrar ixracı — xarici malların bu Məcəlləyə və gömrük işi üzrə Azərbaycan Respublikasının digər qanunvericilik aktlarına uyğun olaraq, idxal gömrük rüsumları, vergilər alınmadan və ya qaytarılmaqla, həmçinin iqtisadi siyasət tədbirləri tətbiq edilmədən Azərbaycan Respublikasının gömrük ərazisindən ixrac olunmasından ibarət gömrük rejimidir.

Azərbaycan Respublikasında gömrük işini aparan müvafiq icra hakimiyyəti orqanının müəyyən etdiyi qaydada Azərbaycan Respublikası gömrük orqanlarının, Azərbaycan Respublikası qanunvericilik aktlarında və Azərbaycan Respublikasının dövlətlərarası müqavilələrində müəyyən edilən digər hallarda isə müvafiq icra hakimiyyəti orqanının icazəsi ilə malların təkrar ixracına yol verilir.

Maddə 100. Malların təkrar ixrac şərtləri

Mallar Azərbaycan Respublikasının gömrük ərazisinə gətirilərkən, bilavasitə və yalnız təkrar ixrac üçün gətirildiyi Azərbaycan Respublikası gömrük orqanına bəyan edildikdə onlardan idxal gömrük rüsumları, vergilər alınmır, iqtisadi siyasət tədbirləri tətbiq olunmur. Bu cür malların faktiki aparılması gömrük bəyannaməsi qəbul edildiyi gündən altı aydan gec olmayaraq həyata keçirilməlidir. Həmin müddətdə mallar faktiki aparılmazsa, gömrük rüsumları, vergilər, həmçinin Azərbaycan Respublikası Milli Bankının verdiyi kreditlər üzrə həmin bankın müəyyən etdiyi dərəcələrlə onlardan faizlər alınır.

Təkrar ixrac edilən mallar aparılarkən, onlar üçün ödənilmiş idxal gömrük rüsumları, vergilər aşağıdakı şərtlərlə qaytarılır:

• təbii aşınma nəticəsində dəyişikliklər və ya normal şəraitdə daşınma və saxlanc itkiləri istisna edilməklə, təkrar ixrac edilən mallar idxal olunduğu andakı vəziyyətdədirsə;
• malların təkrar ixracı idxal anından başlayaraq iki il müddətində həyata keçirilirsə;
• təkrar ixrac edilən mallar gəlir əldə etmək məqsədi ilə istifadə edilməmişdirsə.

Azərbaycan Respublikasının >müvafiq icra hakimiyyəti orqanı tərəfindən müəyyən edilən hallar istisna edilməklə, təkrar ixrac edilən mallar aparılarkən, aparma üçün qüvvədə olan ixrac gömrük rüsumları, vergilər alınmır, iqtisadi siyasət tədbirləri tətbiq edilmir.

16-cı fəsil. Malların məhv edilməsi

Maddə 101. Gömrük rejiminin məzmunu

Malların məhv edilməsi — xarici malların gömrük rüsumları, vergilər alınmadan, həmçinin mallara iqtisadi siyasət tədbirləri tətbiq edilmədən onların gömrük nəzarəti altında istifadə üçün yararsız hala gətirilməsi də daxil olmaqla məhv edilməsindən ibarət gömrük rejimidir. Azərbaycan Respublikasının qanunvericiliyi ilə müəyyən edilmiş müstəsna hallarda təkrar idxal edilən mallara və digər Azərbaycan mallarına da bu rejim tətbiq edilə bilər.

Azərbaycan Respublikası gömrük orqanının icazəsi ilə mallar məhv edilə bilər. Ətraf mühitə mühüm ziyan dəyə biləcəyi halda və Azərbaycan Respublikasının gömrük işini aparan icra hakimiyyəti orqanının müəyyən etdiyi digər hallarda malların məhv edilməsinə icazə verilmir.

Maddə 102. Malların məhv edilməsi ilə əlaqədar xərclər və yaranan tullantılar

Malların məhv edilməsi və yaranan tullantıların zərərsizləşdirilməsi dövlət nəzarəti altında və onların sahibinin vəsaiti hesabına aparılır. Malların məhv edilməsi nəticəsində yaranan tullantılar gömrük nəzarətində olan xarici mal kimi müvafiq gömrük rejimi altında yerləşdirilməlidir.

17-ci fəsil. Dövlətin xeyrinə maldan imtina

Maddə 103. Gömrük rejiminin məzmunu

Maldan imtina — gömrük rüsumları, vergilər alınmadan, həmçinin iqtisadi siyasət tədbirləri tətbiq edilmədən şəxsin maldan imtina etməsindən ibarət gömrük rejimidir.

Bu fəslin müddəalarına uyğun olaraq dövlətin xeyrinə maldan imtina edilməsinə Azərbaycan Respublikasının qanunvericiliyi ilə müəyyən edilən qaydada Azərbaycan Respublikası gömrük orqanının icazəsi ilə yol verilir.

Maddə 104. Maldan imtina edilməsi ilə əlaqədar xərclər

Bu fəslin müddəalarına uyğun olaraq imtina edilmiş malların dövlətin sərəncamına keçirilməsi dövlət üçün hər hansı bir xərcin çəkilməsinə səbəb olmamalıdır.

18-ci fəsil. Azərbaycan Respublikasının gömrük sərhədindən nəqliyyat vasitələrinin və malların ayrı-ayrı növlərinin keçirilməsi

Maddə 105. Nəqliyyat vasitələrinin keçirilməsi

Nəqliyyat vasitələri Azərbaycan Respublikasının gömrük sərhədindən onlar barədə tətbiq edilən gömrük rejiminə uyğun olaraq keçirilir.

Azərbaycan Respublikasının gömrük sərhədindən keçən nəqliyyat vasitələri, həmçinin mal qismində Azərbaycan Respublikasının gömrük sərhədindən keçirilən nəqliyyat vasitələri Azərbaycan Respublikasının gömrük orqanı tərəfindən müəyyən edilən yerdə saxlanılmalıdır. Bu tələbə riayət edilmədikdə Azərbaycan Respublikası gömrük orqanlarının nəqliyyat vasitələrini məcburi olaraq saxlamaq hüququna malikdir.

Nəqliyyat vasitələrini saxlama müddəti daşıyıcı ilə birlikdə Azərbaycan Respublikası gömrük orqanı tərəfindən müəyyən edilir və gömrük nəzarətinin, gömrük rəsmiləşdirilməsinin həyata keçirilməsi zərərinə olaraq azaldıla bilməz.

Nəqliyyat vasitələri saxlanıldıqları yerdən ancaq Azərbaycan Respublikası gömrük orqanının icazəsi ilə yola düşə bilər.

Daşıyıcı nəqliyyat vasitələrinin Azərbaycan Respublikasının gömrük sərhədindən keçəcəyi vaxtı və yeri Azərbaycan Respublikasının müvafiq gömrük orqanı ilə razılaşdırır.

Maddə 106. Azərbaycan Respublikasının milli valyutasının, milli valyutada qiymətli kağızların, xarici valyutanın və digər valyuta sərvətlərinin keçirilməsi

Azərbaycan Respublikası milli valyutasının, milli valyutada qiymətli kağızların, xarici valyutanın və digər valyuta sərvətlərinin Azərbaycan Respublikasının gömrük sərhədindən keçirilməsi Azərbaycan Respublikasının valyuta qanunvericiliyinə uyğun olaraq həyata keçirilir.

Maddə 107. Fiziki şəxslər tərəfindən istehsal və kommersiya məqsədləri üçün nəzərdə tutulmayan malların keçirilməsi

Fiziki şəxslər istehsal və ya kommersiya fəaliyyəti üçün nəzərdə tutulmayan malları Azərbaycan Respublikasının >müvafiq icra hakimiyyəti orqanının və öz səlahiyyətləri daxilində Azərbaycan Respublikasının gömrük işini aparan icra hakimiyyəti orqanının müəyyən etdiyi sadələşdirilmiş və güzəştli qaydada Azərbaycan Respublikasının gömrük sərhədindən keçirə bilər.

Malların təyinatı, fiziki şəxsin səfərinin bütün halları nəzərə alınmaqla, malların Azərbaycan Respublikasının gömrük sərhədindən fiziki şəxsin və onun ailə üzvlərinin şəxsi istifadə və istehlak məqsədləri üçün keçirildiyi yəqin edilməklə, onların xarakterinə və miqdarına, eləcə də sərhəddən keçirilməsinin tezliyinə görə müəyyən edilir.

Azərbaycan Respublikasının gömrük işini aparan icra hakimiyyəti orqanının, Azərbaycan Respublikasının müvafiq icra hakimiyyəti orqanı ilə razılaşdırmaqla, kommersiya məqsədləri üçün nəzərdə tutulmayan ayrı-ayrı kateqoriyalı malların sadələşdirilmiş, güzəştli qaydada Azərbaycan Respublikasının gömrük sərhədindən keçirilməsi üçün miqdar və dəyər məhdudiyyətləri müəyyən etmək hüququna malikdir.

III bölmə. Gömrük ödənişləri

19-cu fəsil. Əsas müddəalar

Maddə 108. Gömrük ödənişləri

Bu Məcəllə və Azərbaycan Respublikasının digər qanunvericilik aktları ilə müəyyən edilmiş hallarda aşağıdakı gömrük ödənişləri alınır:

1) gömrük rüsumu;

2) əlavə dəyər vergisi ;

3) aksizlər;

4) yol vergisi;

5) Azərbaycan Respublikasının gömrük işini aparan icra hakimiyyəti orqanı tərəfindən lisenziyaların verilməsi və lisenziyaların fəaliyyətinin bərpa edilməsinə görə dövlət rüsumu;

6) gömrük rəsmiləşdirilməsi üzrə mütəxəssislərə ixtisas attestatlarının verilməsi və attestatların fəaliyyətinin bərpa edilməsinə görə yığımlar;

7) gömrük rəsmiləşdirilməsinə görə gömrük yığımları;

8) malların saxlancına görə gömrük yığımları;

9) malların gömrük müşayiətinə görə gömrük yığımları;

10) məlumatlandırma və məsləhətverməyə görə haqq;

11) ilkin qərarların qəbuluna görə haqq;

12) gömrük auksionlarında iştirak etməyə görə haqq;

13) digər gömrük ödənişləri. 6, 14

Maddə 109. Gömrük rüsumu

Azərbaycan Respublikasının gömrük sərhədindən keçirilən mallar üçün «Gömrük tarifi haqqında» Azərbaycan Respublikasının Qanununa uyğun olaraq gömrük rüsumu ödənilir.

Maddə 110. Əlavə dəyər vergisi

Azərbaycan Respublikasının gömrük ərazisinə gətirilən və bu ərazidən aparılan mallara əlavə dəyər vergisinin tətbiqi bu Məcəlləyə vəAzərbaycan Respublikasının Vergi Məcəlləsinə uyğun həyata keçirilir. 6

Maddə 111. Aksizlər

Azərbaycan Respublikasının gömrük ərazisinə gətirilən və bu ərazidən aparılan mallara aksizlərin tətbiqi bu Məcəlləyə və Azərbaycan Respublikasının Vergi Məcəlləsinə uyğun həyata keçirilir. 6

Maddə 111-1. Yol vergisi

Xarici dövlətlərin avtonəqliyyat vasitələrindən yol vergisinin tutulması həmin avtonəqliyyat vasitələri Azərbaycan Respublikasının gömrük ərazisinə daxil olan zaman bu Məcəlləyə və vergi qanunvericiliyinə uyğun həyata keçirilir. 6

Maddə 112. Gömrük rəsmiləşdirilməsinə görə gömrük yığımları

Mal qismində Azərbaycan Respublikası gömrük sərhədindən keçirilən nəqliyyat vasitələri də daxil olmaqla malların, o cümlədən müşayiət olunmayan baqajda, beynəlxalq poçt göndərişlərində keçirilən kommersiya məqsədləri üçün nəzərdə tutulmayan malların və yüklərin, həmçinin nəqliyyat vasitələrinin gömrük rəsmiləşdirilməsinə görə Azərbaycan Respublikasının qanunvericiliyi ilə müəyyən edilmiş miqdarda gömrük yığımları alınır.

Malların və nəqliyyat vasitələrinin Azərbaycan Respublikası gömrük orqanlarının iş vaxtından kənar vaxtda və müəyyən edilmiş yerdən kənarda gömrük rəsmiləşdirilməsinə görə gömrük yığımları ikiqat miqdarda alınır.

Maddə 113. Saxlanca görə gömrük yığımları

Gömrük anbarlarında və sahibi Azərbaycan Respublikası gömrük orqanları olan müvəqqəti saxlanc anbarlarında malların və nəqliyyat vasitələrinin saxlancına görə göstərilən xidmətlərin orta dəyərindən asılı olaraq Azərbaycan Respublikasının müvafiq icra hakimiyyəti orqanı ilə razılaşdırmaqla Azərbaycan Respublikasının gömrük işini aparan icra hakimiyyəti orqanının müəyyən etdiyi miqdarda gömrük yığımları alınır.

Maddə 114. Malların gömrük müşayiətinə görə gömrük yığımları

Malların gömrük müşayiətinə görə Azərbaycan Respublikasının müvafiq icra hakimiyyəti orqanı ilə razılaşdırmaqla Azərbaycan Respublikasında gömrük işini aparan müvafiq icra hakimiyyəti orqanının müəyyən etdiyi miqdarda gömrük yığımları alınır.

20-ci fəsil. Gömrük ödənişlərinin hesablanması və ödənilməsi

Maddə 115. Gömrük rüsumunun, əlavə dəyər vergisinin, aksizlərin və gömrük yığımlarının hesablanması üçün əsas

Gömrük rüsumunun, aksizlərin və gömrük yığımlarının hesablanması üçün «Gömrük tarifi haqqında» Azərbaycan Respublikasının Qanununa uyğun olaraq müəyyən edilən malların və nəqliyyat vasitələrinin gömrük dəyəri əsas götürülür.

Əlavə dəyər vergisinin hesablanması üçün malın gömrük dəyərinin və gömrük rüsumunun cəmi, aksizə düşən mallar üçün isə həmçinin aksiz məbləğinin cəmi əsas götürülür.

Maddə 116. Gömrük ödənişlərinin ödəyiciləri

Gömrük ödənişləri bu Məcəlləyə uyğun olaraq bilavasitə deklarant və ya başqa şəxs tərəfindən ödənilir.

Bu Məcəllədə nəzərdə tutulan hallar istisna edilməklə hər bir marağı olan şəxs gömrük ödənişlərini ödəyə bilər.

Maddə 117. Gömrük ödənişlərinin ödənilmə müddətləri

Gömrük ödənişləri gömrük bəyannaməsi qəbul edilənə qədər və ya gömrük bəyannaməsinin qəbul edilməsi ilə eyni vaxtda ödənilir.

Kommersiya məqsədləri üçün nəzərdə tutulmayan mallar Azərbaycan Respublikasının gömrük sərhədindən keçirilərkən, gömrük ödənişləri gömrük bəyannaməsinin qəbul edilməsi ilə eyni vaxtda ödənilir.

Gömrük bəyannaməsinin verilməsi gecikdirildikdə gömrük ödənişlərinin ödənmə müddəti gömrük bəyannaməsinin verilməsi üçün müəyyən edilən müddətin keçdiyi gündən hesablanır.

Maddə 118. Gömrük ödənişlərinin ödənilmə qaydası

Gömrük ödənişləri Azərbaycan Respublikasının gömrük orqanına, beynəlxalq poçt göndərişləri ilə göndərilən mallar üçün isə poçt rabitəsi operatorlarına ödənilir. Poçt rabitəsi operatorları gömrük ödənişləri (yol vergisi istisna olmaqla) Azərbaycan Respublikası müvafiq icra hakimiyyəti orqanı ilə birgə Azərbaycan Respublikasının gömrük işini aparan icra hakimiyyəti orqanının müəyyən etdiyi qaydada Azərbaycan Respublikası gömrük orqanlarının hesabına keçirir.

Yol vergisi xarici dövlətlərin avtonəqliyyat vasitələri Azərbaycan Respublikasının gömrük ərazisinə daxil olan zaman gömrük orqanları tərəfindən tutulur və bir bank günü ərzində dövlət büdcəsinə keçirilir. 6, 15

Maddə 119. Gömrük ödənişlərinin ödənilməsi üçün möhlət verilməsi və vaxtın uzadılması

Gömrük ödənişlərinin (dövlət rüsumu istisna olmaqla) ödənilməsi üçün müstəsna hallarda ödəyiciyə möhlət verilə və ya vaxt uzadıla bilər.

Gömrük ödənişlərinin ödənilməsi üçün möhlət verilməsi və vaxtın uzadılması barədə qərarı gömrük rəsmiləşdirilməsini həyata keçirən Azərbaycan Respublikası gömrük orqanı qəbul edir.

Gömrük ödənişlərinin ödənilməsi üçün verilən möhlət və uzadılan vaxt gömrük bəyannaməsinin qəbul edildiyi gündən etibarən iki aydan artıq olmamalıdır.

Gömrük ödənişlərinin ödənilməsi üçün möhlət verildikdə və ya vaxt uzadıldıqda bu Məcəllədə nəzərdə tutulmuş qaydada gömrük ödənişlərinin ödənilməsi təmin edilir.

Möhlət verilməsinə və ya vaxtın uzadılmasına görə Azərbaycan Respublikası Milli Bankının verdiyi kreditlər üzrə həmin bankın müəyyən etdiyi dərəcələrə uyğun olaraq faizlər alınır və dövlət büdcəsinə köçürülür.

Gömrük ödənişlərinin ödənilməsindən yayınmaya cəhd göstərən şəxslərə bu cür ödənişlərin ödənilməsi üçün möhlət verilmir və ya vaxt uzadılmır. 14

Maddə 120. Gömrük ödənişlərinin ödənilməsinin təmin edilməsi

Gömrük ödənişlərinin ödənilməsi malların və nəqliyyat vasitələrinin girovu, üçüncü şəxsin zəmanəti və ya ödənilməli olan məbləğin depozitə verilməsi ilə təmin edilə bilər.

Azərbaycan Respublikası gömrük orqanları başqa qərar qəbul etmirsə, girov qoyulan mallar və nəqliyyat vasitələri girov qoyan şəxsdə qalır. Girov qoyan şəxs Azərbaycan Respublikası gömrük orqanının razılığı olmadan girov qoyduğu əşya barədə sərəncam vermək hüququna malik deyil.

Girovun rəsmiləşdirilməsi və ödənişin girov predmetinə yönəldilməsi girov haqqında Azərbaycan Respublikasının qanunvericiliyinə uyğun həyata keçirilir.

Gömrük ödənişlərinin ödənilməsinin təmin edilməsi üçün Azərbaycan Respublikası Milli Bankından xarici valyuta əməliyyatları aparmaq üçün lisenziya almış bankın və digər kredit təşkilatlarının zəmanəti istifadə oluna bilər. Göstərilən banklar və digər kredit təşkilatları onların müraciətinə əsasən Azərbaycan Respublikasının gömrük işini aparan icra hakimiyyəti orqanının apardığı reyestrə salınır.

Bankların və digər kredit təşkilatlarının reyestrə salınma haqqında müraciətlərinə baxılma qaydasını Azərbaycan Respublikasının gömrük işini aparan icra hakimiyyəti orqanı müəyyən edir.

Bankların və digər kredit təşkilatlarının reyestrə salınmasına görə Azərbaycan Respublikası >müvafiq icra hakimiyyəti orqanının müəyyən etdiyi miqdarda yığım alınır.

Zəmanətin şərtlərinə və bu maddənin tələblərinə riayət edilmədikdə banklar və digər kredit təşkilatları Azərbaycan Respublikasının gömrük işini aparan icra hakimiyyəti orqanının qərarı ilə reyestrdən çıxarıla bilər. Banklar və digər kredit təşkilatları reyestrdən çıxarılarkən ödənilmiş yığım qaytarılmır.

Sərbəst dövriyyə üçün buraxılış zamanı və ya ixrac gömrük rejiminə uyğun aparılarkən ödənilməli olan gömrük ödənişlərinin məbləği depozitə verilir. Məbləğin depozitdə saxlanma müddəti üçün faizlər tutulmur.

Ödənilməli olan məbləğin depozitə verilməsi və onun qaytarılması qaydasını Azərbaycan Respublikasının gömrük işini aparan icra hakimiyyəti orqanı müəyyən edir.

Maddə 121. Gömrük ödənişlərinin ödənildiyi valyuta

Gömrük ödənişləri Azərbaycan Respublikasının milli valyutası ilə aparılır. Müstəsna hallarda gömrük ödənişləri xarici valyuta ilə ödənilə bilər. Xarici valyutanın Azərbaycan Respublikasının milli valyutasına çevrilməsi, bəyannamənin qəbul edildiyi gün qüvvədə olan Azərbaycan Respublikasının Milli Bankının müəyyən etdiyi məzənnələrlə hesablanır.

Maddə 122. Gömrük ödənişlərinin tutulması və məsuliyyət tədbirləri

Ödənilməmiş gömrük ödənişləri ödəməmə faktının aşkar edilməsi vaxtından asılı olmayaraq Azərbaycan Respublikasının gömrük orqanları tərəfindən tutulur. Azərbaycan Respublikası gömrük sərhədindən kommersiya məqsədləri üçün nəzərdə tutulmayan malları keçirən fiziki şəxslərdən ödənilməmiş gömrük ödənişləri Azərbaycan Respublikası qanunvericiliyinə əsasən tutulur.

Borclu olma müddəti üçün ödənilmə günü də daxil olmaqla hər gecikdirilən günə görə borc məbləğinin 0, 3 faizi miqdarında penya (dəbbə pulu) alınır.

Ödəyicinin pul vəsaiti olmadıqda ödənilməli olan məbləğ Azərbaycan Respublikasının qanunvericiliyinə uyğun surətdə ödəyicinin əmlakından tutulur.

Gömrük ödənişlərini ödəməkdən yayınma cəhdi edildikdə Azərbaycan Respublikasının gömrük işini aparan icra hakimiyyəti orqanı ödəyicinin faktiki ödənilmə anına qədər bütün hesabları üzrə əməliyyatların dayandırılması haqqında qərar qəbul etmək hüququna malikdir. Belə qərar banklar və kredit təşkilatları tərəfindən icra edilməlidir.

Banklar və digər kredit təşkilatları tərəfindən Azərbaycan Respublikasının gömrük işini aparan icra hakimiyyəti orqanının gömrük ödənişlərinin mübahisəsiz qaydada tutulması haqqında qərarları icra edilmədikdə, eləcə də bu qərarların icrası əsassız olaraq gecikdirildikdə həmin şəxslər, o cümlədən təqsirkar vəzifəli şəxslər Azərbaycan Respublikası qanunvericiliyinə əsasən məsuliyyətə cəlb edilirlər.

Bankların və digər kredit təşkilatlarının Azərbaycan Respublikasının gömrük işini aparan icra hakimiyyəti orqanının gömrük ödənişlərinin mübahisəsiz qaydada tutulması haqqında qərarlarını bir neçə dəfə icra etməməsi və ya bir neçə dəfə icrasını gecikdirməsi Azərbaycan Respublikası Milli Bankı tərəfindən bank əməliyyatlarının aparılması üçün verilmiş lisenziyanın geri alınmasına əsas verir.

Azərbaycan Respublikasının gömrük sərhədindən malları və nəqliyyat vasitələrini keçirən şəxs deklarant olmadığı hallarda, bu cür şəxs gömrük ödənişlərinin ödənilməsi üzrə deklarantla birgə məsuliyyət daşıyır.

Azərbaycan Respublikasının gömrük sərhədindən malları və nəqliyyat vasitələrini qanunsuz keçirən şəxs, həmçinin belə malların və nəqliyyat vasitələrinin qanunsuz keçirildiyini bilən, bilməli olan və qanunsuz keçirmədə iştirak edən şəxs, gətirmə zamanı isə gətirmənin qanunsuz olduğunu bilən və ya bilməli olan, qanunsuz gətirilən malları və nəqliyyat vasitələrini öz mülkiyyətinə və ya sərəncamına götürən şəxs gömrük ödənişlərinin ödənilməsi üzrə birgə məsuliyyət daşıyır.

Maddə 123. Artıq ödənilmiş və ya alınmış gömrük ödənişlərinin qaytarılması

Yol vergisi və idxal-ixrac əməliyyatları sahəsində vergilər istisna olmaqla, artıq ödənilmiş və ya alınmış gömrük ödənişlərinin (dövlət rüsumu istisna olmaqla) məbləğləri bu ödənişlərin ödənildiyi və ya alındığı vaxtdan etibarən bir il ərzində şəxsin tələbi üzrə qaytarılmalıdır.

Gömrük ödənişləri qaytarıldıqda onlardan faizlər ödənilmir.

Yol vergisi və idxal-ixrac əməliyyatları sahəsində vergilər istisna olmaqla, artıq ödənilmiş və ya alınmış gömrük ödənişlərinin qaytarılması qaydalarını Azərbaycan Respublikasının müvafiq icra hakimiyyəti orqanı ilə razılaşdırmaqla Azərbaycan Respublikasının gömrük işini aparan icra hakimiyyəti orqanı müəyyən edir.

Azərbaycan Respublikasının Vergi Məcəlləsində başqa hallar müəyyən edilməmişdirsə, yol vergisi və idxal-ixrac əməliyyatları sahəsində artıq ödənilmiş vergilərin, faizlərin və maliyyə sanksiyalarının qalan məbləğləri vergi ödəyicisinin yazılı ərizəsinə əsasən 45 gün ərzində vergi ödəyicisinə qaytarılır.

Əlavə dəyər vergisi məbləğlərinin vergi ödəyicisinə səhvən qaytarıldığı bütün hallarda gömrük orqanları səlahiyyətləri daxilində həmin məbləğlərin vergilərin tutulması üçün müəyyən edilmiş qaydada qaytarılmasını tələb etməlidir.

Artıq ödənilmiş yol vergisi və idxal-ixrac əməliyyatları sahəsində vergilərin, faizlərin və maliyyə sanksiyalarının məbləğlərinin vergi ödəyicisinə qaytarılması qaydaları müvafiq icra hakimiyyəti orqanı tərəfindən müəyyən edilir.

Düzgün tutulmamış və artıq ödənilmiş dövlət rüsumunun qaytarılması qaydaları müvafiq icra hakimiyyəti orqanı tərəfindən müəyyən edilir. 6, 14

IV bölmə. Gömrük rəsmiləşdirilməsi

21-ci fəsil. Ümumi müddəalar

Maddə 124. Gömrük rəsmiləşdirilməsinin aparılması qaydası

Gömrük rəsmiləşdirilməsi bu Məcəllə və Azərbaycan Respublikasının digər qanunvericilik aktları, o cümlədən Azərbaycan Respublikasının gömrük işini aparan icra hakimiyyəti orqanının normativ aktları ilə müəyyən edilmiş qaydada aparılır.

Maddə 125. Gömrük rəsmiləşdirilməsinin aparıldığı yer və vaxt

Gömrük rəsmiləşdirilməsi malları göndərənin və ya alanın, yaxud onların struktur bölmələrinin yerləşdiyi yer üzrə Azərbaycan Respublikası gömrük orqanının fəaliyyət zonasında, bu iş üçün müəyyən edilmiş yerlərdə və Azərbaycan Respublikasının gömrük işini aparan icra hakimiyyəti orqanının müəyyən etdiyi Azərbaycan Respublikası gömrük orqanının iş vaxtında aparılır.

Azərbaycan Respublikası gömrük orqanının razılığı ilə başqa yerlərdə və iş vaxtından kənar vaxtlarda da gömrük rəsmiləşdirilməsi aparıla bilər.

Azərbaycan Respublikasının gömrük işini aparan icra hakimiyyəti orqanı ayrı-ayrı kateqoriyalı malların və nəqliyyat vasitələrinin gömrük rəsmiləşdirilməsinin aparılmasını Azərbaycan Respublikasının müəyyən gömrük orqanlarına həvalə edə bilər.

Maddə 126. Gömrük rəsmiləşdirilməsində səlahiyyətli şəxslərin və onların nümayəndələrinin iştirak etməsi

Mallar və nəqliyyat vasitələri barədə səlahiyyətli şəxslər və onların nümayəndələri gömrük rəsmiləşdirilməsində iştirak edə bilərlər.

Azərbaycan Respublikası gömrük orqanının tələbi ilə göstərilən şəxslər və onların nümayəndələri gömrük rəsmiləşdirilməsində iştirak etməli və gömrük rəsmiləşdirilməsinin aparılmasında Azərbaycan Respublikası gömrük orqanlarının vəzifəli şəxslərinə kömək etməlidirlər.

Maddə 127. Gömrük rəsmiləşdirilməsinin aparıldığı dil

Gömrük rəsmiləşdirilməsi Azərbaycan dilində aparılır. Bu Məcəllədə Azərbaycan Respublikası beynəlxalq müqavilələrində və Azərbaycan Respublikasının gömrük işini aparan icra hakimiyyəti orqanının normativ aktlarında nəzərdə tutulmuş hallar istisna edilir.

Maddə 128. Gömrük rəsmiləşdirilməsi və digər dövlət orqanlarının nəzarəti

Azərbaycan Respublikasının qanunvericiliyində nəzərdə tutulan hallarda Azərbaycan Respublikasının gömrük sərhədindən keçirilən mallar və nəqliyyat vasitələrinin gömrük rəsmiləşdirilməsi baytarlıq, fitosanitar, ekoloji və dövlət nəzarətinin digər növləri həyata keçirildikdən sonra başa çatır.

Maddə 129. Gömrük rəsmiləşdirilməsi başa çatmamış mallar və nəqliyyat vasitələrindən istifadə etmə və onların üzərində sərəncam vermə

Heç kəs barəsində gömrük rəsmiləşdirilməsi tamamlanmayan mallar və nəqliyyat vasitələrindən istifadə etmək və onun üzərində sərəncam vermək hüququna malik deyil. Bu Məcəllədə və Azərbaycan Respublikasının gömrük işini aparan icra hakimiyyəti orqanının normativ aktlarında nəzərdə tutulmuş hallar istisna edilir.

Azərbaycan Respublikasının gömrük işini aparan icra hakimiyyəti orqanı gömrük rəsmiləşdirilməsi başa çatmayan mallar və nəqliyyat vasitələrindən istifadə edilməsi və onlar barəsində sərəncam verilməsi üçün şərtlər və məhdudiyyətlər müəyyən edə bilər.

Maddə 130. Gömrük rəsmiləşdirilməsinin başlanması

Bu Məcəllədə nəzərdə tutulan ilkin əməliyyatların aparılması qaydasına riayət etməklə, Azərbaycan Respublikası gömrük orqanının vəzifəli şəxsi konkret mallar və nəqliyyat vasitələrinin gömrük rəsmiləşdirilməsini aparmağa hazır olduğunu bildirdiyi vaxtdan gömrük rəsmiləşdirilməsi başlanır.

Maddə 131. Gömrük rəsmiləşdirilməsinin sadələşdirilmiş qaydası

Təbii fəlakətlər, qəzalar, bədbəxt hadisələr zamanı zəruri olan malların, canlı heyvanların, tez xarab olan malların, radioaktiv maddələrin, kütləvi informasiya məqsədləri üçün məlumatların və digər materialların, Azərbaycan Respublikasının ali qanunvericilik, icra və məhkəmə hakimiyyəti orqanlarının ünvanlarına göndərilən və digər bu qəbildən olan malların gömrük rəsmiləşdirilməsi güzəştli və sadələşdirilmiş qaydada həyata keçirilir.

Gömrük rəsmiləşdirilməsinin sadələşdirilmiş qaydasının tətbiq edilmə hallarını və şərtlərini Azərbaycan Respublikasının gömrük işini aparan icra hakimiyyəti orqanı müəyyən edir.

Maddə 132. Mallar və nəqliyyat vasitələri ilə gömrük rəsmiləşdirilməsi üçün zəruri olan yük əməliyyatları və başqa əməliyyatlar

Azərbaycan Respublikasının gömrük sərhədindən malları keçirən şəxs, daşıyıcı, anbar sahibi, mallar və nəqliyyat vasitələri barədə səlahiyyəti olan digər şəxs Azərbaycan Respublikası gömrük orqanının tələbi ilə gömrük rəsmiləşdirilməsi nəzərdə tutulan mallar və nəqliyyat vasitələrinin daşınmasını, çəkilməsini və ya başqa qaydada kəmiyyət ölçüsünün müəyyən edilməsini, yüklənməsini, boşaldılmasını, qablaşdırılmasını və ya yenidən qablaşdırılmasını, həmçinin bu cür mallar və nəqliyyat vasitələrinin saxlana biləcəyi digər yerlərin açılmasını təmin etməlidir. Əgər bu malların və nəqliyyat vasitələrinin gömrük rəsmiləşdirilməsi başa çatmamışdırsa, göstərilən əməliyyatlar Azərbaycan Respublikası gömrük orqanının icazəsi ilə aparıla bilər.

Mallar və nəqliyyat vasitələri ilə yük əməliyyatları və başqa əməliyyatlar Azərbaycan Respublikası gömrük orqanları üçün heç bir əlavə xərcə səbəb olmamalıdır.

Maddə 133. Gömrük rəsmiləşdirilməsi məqsədi ilə mallardan prob və nümunələrin götürülməsi

Azərbaycan Respublikasının gömrük orqanları, gömrük rəsmiləşdirilməsi məqsədi ilə mallardan prob və nümunələr götürmək və onların tədqiqatını (ekspertizasını) aparmaq hüququna malikdir.

Azərbaycan Respublikası gömrük orqanlarının icazəsi ilə mallar barədə səlahiyyəti olan şəxslər, onların nümayəndələri və digər dövlət nəzarət orqanları tərəfindən gömrük nəzarəti altında olan mallardan prob və nümunələr götürülə bilər.

Prob və nümunələr onları tədqiq etməyə imkan verən minimum miqdarda (sayda) götürülür. Azərbaycan Respublikasının gömrük işini aparan icra hakimiyyəti orqanının müəyyən etdiyi formada gömrük nəzarəti altında olan mallardan prob və nümunələrin götürülməsi haqqında akt tərtib olunur.

Mallar barəsində səlahiyyəti olan şəxslər və onların nümayəndələri, Azərbaycan Respublikası gömrük orqanlarının vəzifəli şəxsləri və digər dövlət nəzarət orqanları ilə birlikdə mallardan prob və nümunələrin götürülməsində iştirak etmək hüququna malikdirlər. Digər dövlət nəzarət orqanları, habelə mallar barədə səlahiyyəti olan şəxslər və onların nümayəndələri tərəfindən mallardan prob və nümunələr götürülərkən Azərbaycan Respublikası gömrük orqanlarının vəzifəli şəxsləri iştirak edirlər. Göstərilən şəxslər və onların nümayəndələri, Azərbaycan Respublikası gömrük orqanlarının vəzifəli şəxsləri tərəfindən mallardan prob və nümunələr götürülərkən onlara kömək etməlidirlər.

Mallar barədə səlahiyyəti olan şəxslər və onların nümayəndələrinin iştirakı olmadan mallar təqdim edildiyi vaxtdan 10 gün keçəndən sonra göstərilən şəxslər gəlmədikdə və təxirəsalınmaz hallarda Azərbaycan Respublikası gömrük orqanları tərəfindən mallardan prob və nümunələr götürülə bilər.

Bu cür prob və nümunənin götürülməsində onların tədqiqinin nəticəsində marağı olmayanlar iştirak edirlər. Mallar barədə səlahiyyəti olan şəxslər və onların nümayəndələri götürülmüş prob və nümunələr üzrə aparılmış tədqiqatın nəticələri ilə tanış olmaq hüququna malikdirlər. Digər dövlət nəzarət orqanları tərəfindən götürülmüş prob və nümunələrin tədqiqinin nəticələri haqqında Azərbaycan Respublikası gömrük orqanlarına məlumat verilir.

Azərbaycan Respublikası gömrük orqanları mallardan prob və nümunələrin götürülməsi ilə əlaqədar şəxs tərəfindən çəkilən xərcləri ödəmir.

Prob və nümunələrin tədqiqi ilə əlaqədar Azərbaycan Respublikası gömrük orqanları və gömrük laboratoriyaları tərəfindən çəkilən xərclər, şəxsin öz təşəbbüsü ilə aparılan tədqiqat xərcləri istisna olmaqla, şəxs tərəfindən ödənilmir.

Mallardan prob və nümunələrin götürülməsi qaydasını, onların tədqiq olunma müddətlərini, həmçinin onlar barəsində sərəncam vermə qaydalarını Azərbaycan Respublikasının gömrük işini aparan icra hakimiyyəti orqanı müəyyən edir.

Maddə 134. Mallar və onlara aid sənədlər daşınarkən gömrük rəsmiləşdirilməsi zamanı gömrük işi haqqında Azərbaycan Respublikasının qanunvericiliyinə riayət edilməsinin təmin edilməsi üzrə tədbirlər

Daşıyıcı və onun nəqliyyat vasitələrinin bu Məcəllənin müddəalarına riayət edilməsini təmin edə bilməməsi haqqında kifayət qədər əsaslar olduqda bu Məcəllə və Azərbaycan Respublikasının gömrük işini aparan icra hakimiyyəti orqanının normativ aktları ilə müəyyən edilən qaydada Azərbaycan Respublikası gömrük orqanı nəqliyyat vasitəsinin lazım olan şəkildə təchiz edilməsi, gömrük müşayiəti (malların, nəqliyyat vasitələrinin və onlara aid sənədlərin Azərbaycan Respublikası gömrük orqanının vəzifəli şəxsi tərəfindən müşayiət edilməsi) və malların və ya onlara aid sənədlərin gömrük daşıyıcısı tərəfindən daşınması şərti ilə malların və onlara aid sənədlərin daşınmasına icazə verə bilər. Bu zaman nəqliyyat vasitəsinin lazımi şəkildə məchiz edilməsi, malların və onlara aid sənədlərin daşınması xərcləri daşıyıcı tərəfindən ödənilir.

22-ci fəsil. İlkin əməliyyatlar

Maddə 135. İlkin əməliyyatlar

Malların və nəqliyyat vasitələrinin əsas gömrük rəsmiləşdirilməsi və müəyyən gömrük rejimi altında yerləşdirilməsinə qədər gömrük işinə aid olan bütün hərəkətlər ilkin əməliyyatlardır.

Maddə 136. İlkin əməliyyatların əsas təyinatı

İlkin əməliyyatlar malların və nəqliyyat vasitələrinin əsas gömrük rəsmiləşdirilməsinin və onların müəyyən gömrük rejimi altında yerləşdirilməsinin asanlaşdırılmasına və tezləşdirilməsinə xidmət edir.

İlkin əməliyyatlar zamanı Azərbaycan Respublikası gömrük orqanları Azərbaycan Respublikasına gətirilməsi və ya Azərbaycan Respublikasından aparılması qadağan olunmuş mallar və nəqliyyat vasitələrinin gətirilməsinə və aparılmasına yol vermirlər. Bu zaman həmin malların və nəqliyyat vasitələrinin gömrük məqsədləri üçün eyniləşdirilməsinə yönələn ilkin gömrük rəsmiləşdirilməsi aparılır.

Maddə 137. Azərbaycan Respublikasının gömrük sərhədindən keçmə barədə və ya mallar və nəqliyyat vasitələrinin Azərbaycan Respublikasının gömrük ərazisindən kənara aparılması niyyəti barədə Azərbaycan Respublikası gömrük orqanlarına məlumat verilməsi

Mallar və nəqliyyat vasitələri Azərbaycan Respublikasının gömrük ərazisinə, həmçinin sərbəst gömrük zonaları ərazisindən və sərbəst anbarlardan Azərbaycan Respublikasının gömrük ərazisinin qalan hissəsinə gətirilərkən, daşıyıcı Azərbaycan Respublikasının gömrük sərhədini keçmə barədə Azərbaycan Respublikası gömrük orqanına məlumat verir.

Mallar və nəqliyyat vasitələri Azərbaycan Respublikasının gömrük ərazisindən kənara aparılarkən, malları və nəqliyyat vasitələrini keçirən şəxs onları aparmaq niyyəti haqqında Azərbaycan Respublikası gömrük orqanına əvvəlcədən məlumat verir. Azərbaycan Respublikası gömrük orqanı bu məlumatı qeydə almaq, sonrakı gömrük rəsmiləşdirilməsinin aparılması üçün mallar və nəqliyyat vasitələrinin gətiriləcəyi vaxtı və yeri müəyyən etmək hüququna malikdir. Malları keçirən şəxs bu barədə məlumat vermədikdə, həmin vəzifəni daşıyıcı yerinə yetirməlidir.

Bu maddənin müddəaları Azərbaycan Respublikasının ərazisində yerləşən dəniz və ya hava limanlarında dayanmayan, Azərbaycan Respublikasının gömrük ərazisindən keçən dəniz, çay və hava gəmiləri barədə tətbiq edilmir.

Maddə 138. Malların, nəqliyyat vasitələrinin və onlara aid sənədlərin Azərbaycan Respublikası gömrük orqanının müəyyən etdiyi yerlərə çatdırılması

Bu Məcəllənin 137-ci maddəsində göstərilən məlumatı verdikdən sonra daşıyıcı malları, nəqliyyat vasitələrini və ya onlara aid sənədləri Azərbaycan Respublikası gömrük orqanının müəyyən etdiyi yerə çatdırmalı və orada saxlamalıdır. Təbii aşınma nəticəsində dəyişikliklər, normal şəraitdə daşınma və saxlanc itkiləri istisna edilməklə, bu malların və nəqliyyat vasitələrinin başqa məqsədlərlə istifadə edilməsinə yol verilmir.

Nəqliyyat vasitələrinin imkanları, müəyyən edilən marşrut və daşınmanın digər şərtləri nəzərə alınmaqla mallar, nəqliyyat vasitələri və onların sənədləri Azərbaycan Respublikası gömrük orqanına müəyyən edilmiş müddətdə çatdırılmalıdır.

Maddə 139. Qəza və ya qarşısıalınmaz qüvvənin təsiri nəticəsində görülən tədbirlər

Mallar, nəqliyyat vasitələri və onların sənədlərinin çatdırılması üzrə daşıyıcı bu Məcəllənin 138-ci maddəsində nəzərdə tutulan vəzifələri qəza və ya qarşısıalınmaz qüvvənin təsiri nəticəsində yerinə yetirə bilmədikdə, o, malların və nəqliyyat vasitələrinin mühafizəsini təmin etməli, icazəsiz olaraq onlardan hər hansı bir şəkildə istifadə olunmasına yol verməməli və ən yaxın Azərbaycan Respublikası gömrük orqanına işin mahiyyəti, mallar və nəqliyyat vasitələrinin olduğu yer barədə dərhal məlumat verməlidir. Belə hallarda Azərbaycan Respublikası gömrük orqanı gömrük nəzarətini təmin etmək üçün görüləcək tədbirləri müəyyən edir.

Bu maddədə nəzərdə tutulan tədbirlərin görülməsi ilə əlaqədar olaraq daşıyıcının çəkdiyi əlavə xərclər Azərbaycan Respublikası gömrük orqanı tərəfindən ödənilmir.

Bu maddənin müddəaları bu Məcəllənin 137-ci maddəsinin üçüncü hissəsində göstərilən dəniz, çay və hava gəmiləri məcburi olaraq Azərbaycan Respublikasının ərazisində dayandığı və ya endiyi hallarda da tətbiq edilir.

Maddə 140. Malların və nəqliyyat vasitələrinin çatdırıldığı yerdə gömrük nəzarətinə təqdim edilməsi 

Mallar və nəqliyyat vasitələri çatdırıldığı yerdə gömrük nəzarətinə təqdim edilir, onların sənədləri isə Azərbaycan Respublikası gömrük orqanına verilir. Təqdim etmə, malların və nəqliyyat vasitələrinin gəldiyi barədə onlar gəldikdən sonra bir saatdan gec olmayaraq, mallar və nəqliyyat vasitələri Azərbaycan Respublikası gömrük orqanının iş vaxtından kənar gəldikdə isə həmin orqanın iş vaxtı başlandıqdan sonra bir saatdan gec olmayaraq xəbər verilməsindən ibarətdir.

Mallar təqdim edildikdən sonra Azərbaycan Respublikası gömrük orqanının icazəsi ilə mallar barədə səlahiyyətli şəxslər və onların nümayəndələri malları gömrük rejimi altında yerləşdirmək üçün onlardan prob və nümunələr götürə bilərlər.

Mallar və nəqliyyat vasitələri təyinat yerinə Azərbaycan Respublikası gömrük orqanının iş vaxtından kənar vaxtda gətirildikdə, onlar gömrük nəzarəti zonasında saxlanılmalıdır.

Malların və nəqliyyat vasitələrinin nəzarətsiz qoyulması, ilkin yerlərinin dəyişdirilməsi, yüklənməsi, boşaldılması, qablaşdırmaların açılması və yenidən qablaşdırma, eyniləşdirmə vasitələrinin (əlamətlərinin, nişanlarının) dəyişdirilməsi, qoparılması və ya məhv edilməsi, yenidən yüklənməsi, sərnişinlərin düşürülməsi kimi əməliyyatlar yalnız Azərbaycan Respublikası gömrük orqanının icazəsi ilə aparıla bilər.

Bu maddədə göstərilən tələblərin pozulması o zaman daşıyıcının məsuliyyət daşımasına səbəb olmur ki, o, malların məhv olacağı, həmişəlik itiriləcəyi və ya xarab olacağı barədə real təhlükə olduğunu sübut edə bilsin. Daşıyıcı göstərilən tələblərin yerinə yetirilməməsi səbəbləri haqqında dərhal Azərbaycan Respublikası gömrük orqanına məlumat verməlidir.

Bu maddənin müddəalarında nəzərdə tutulmuş hərəkətlərlə əlaqədar daşıyıcının çəkdiyi əlavə xərclər Azərbaycan Respublikası gömrük orqanı tərəfindən ödənilmir.

Maddə 141. Qısa bəyannamə

Mallar və nəqliyyat vasitələri müəyyən gömrük rejimi altında yerləşdirilənədək qısa bəyannamə tətbiq edilə bilər.

Qısa bəyannamənin formasını və orada göstərilməli məlumatların siyahısını Azərbaycan Respublikasının gömrük işini aparan icra hakimiyyəti orqanı müəyyən edir.

Azərbaycan Respublikası gömrük orqanının icazəsi ilə nəqliyyat, kommersiya sənədlərindən və həmçinin Azərbaycan Respublikası gömrük orqanının vəzifəli şəxslərinin bildiyi xarici dillərdə tərtib edilmiş sənədlər də daxil olmaqla bu maddənin ikinci hissəsində göstərilən məlumatları əks etdirən digər sənədlərdən qısa bəyannamə kimi istifadə edilə bilər.

Qısa bəyannamə daşıyıcı tərəfindən mallar və nəqliyyat vasitələrinin təqdim edilməsi ilə eyni vaxtda, yaxud Azərbaycan Respublikası gömrük orqanının icazəsi ilə mallar və nəqliyyat vasitələrinin təqdim edildiyi gündən sonrakı növbəti iş günündən gec olmayaraq verilir.

Mallar göstərilən müddətdə hər hansı bir gömrük rejimi altında yerləşdirildikdə qısa bəyannamə verilmir.

Qısa bəyannamə vermək üçün daşıyıcı tərəfindən xüsusi səlahiyyət verilmiş nümayəndə olmadıqda, nəqliyyat vasitəsini idarə edən kapitan, sürücü və ya başqa fiziki şəxs gömrük məqsədləri üçün belə nümayəndə sayılır.

Daşıyıcının nümayəndəsi qısa bəyannamənin rəsmiləşdirilməsində Azərbaycan Respublikası gömrük orqanlarına kömək göstərməlidir.

Maddə 142. Azərbaycan Respublikası gömrük orqanları qarşısında ilkin əməliyyatlar zamanı məsuliyyət

Müəyyən gömrük rejimi altında yerləşdirilənə qədər daşıyıcı mallar və nəqliyyat vasitələrinə görə (gömrük ödənişlərinin ödənilməsi də daxil olmaqla) Azərbaycan Respublikası gömrük orqanları qarşısında məsuliyyət daşıyır. Bu Məcəllədə nəzərdə tutulan digər hallar istisna edilir.

23-cü fəsil. Müvəqqəti saxlanc

Maddə 143. Mallar və nəqliyyat vasitələrinin müvəqqəti saxlanca verilməsi

Mallar və nəqliyyat vasitələri Azərbaycan Respublikası gömrük orqanına təqdim edildiyi andan onların buraxılışına qədər və ya seçilmiş gömrük rejiminə verilənədək gömrük nəzarəti altında müvəqqəti saxlanca verilir.

Maddə 144. Müvəqqəti saxlanc yerləri

Müvəqqəti saxlanc xüsusi olaraq ayrılmış və hazırlanmış binalarda və ya başqa yerlərdə (müvəqqəti saxlanc anbarlarında) həyata keçirilir.

Azərbaycan Respublikası gömrük orqanları və ya Azərbaycan şəxsləri müvəqqəti saxlanc anbarı təsis edə bilərlər.

Maddə 145. Müvəqqəti saxlanc anbarının təsis edilməsi üçün lisenziya

Azərbaycan Respublikasının gömrük işini aparan icra hakimiyyəti orqanından lisenziya alındıqdan sonra müvəqqəti saxlanc anbarı təsis edilə bilər. Müvəqqəti saxlanc anbarının təsisçisi Azərbaycan Respublikası gömrük orqanıdırsa, lisenziya tələb olunmur.

Azərbaycan Respublikasının >müvafiq icra hakimiyyəti orqanı müvəqqəti saxlanc anbarı təsis edilməsi üçün lisenziya verilməsi qaydalarını müəyyən edir. Müvəqqəti saxlanc anbarı təsis etmək üçün verilən lisenziyanın fəaliyyət müddətini Azərbaycan Respublikasının gömrük işini aparan icra hakimiyyəti orqanı müəyyən edir.

Müvəqqəti saxlanc anbarı təsis edilməsi üçün lisenziya verilməsinə görə dövlət rüsumu alınır.

Lisenziyanı verən orqan onu ləğv edə və ya geri ala bilər. Lisenziya verilərkən əsas götürülmüş məlumatın yanlış olduğu və ya müəyyən edilmiş qaydalara riayət olunmadan verildiyi aşkara çıxarsa, lisenziya ləğv edilir. Ləğvetmə haqqında qərar verildiyi tarixdən qüvvəyə minir.

Anbar sahibi bu fəslin tələblərinə riayət etmədikdə lisenziya geri alınır. Gerialma bu barədə qərar qəbul edildiyi tarixdən qüvvəyə minir.

Lisenziya ləğv edildikdə və ya geri alındıqda onun verilməsinə görə alınmış dövlət rüsumu qaytarılmır. 14

Maddə 146. Müvəqqəti saxlanc anbarlarının tipləri

Müvəqqəti saxlanc anbarları açıq tipli (bütün mallar üçün istifadə oluna bilən) və qapalı tipli (saxlanması xüsusi şərait tələb edən mallar üçün) ola bilər.

Azərbaycan Respublikası gömrük orqanları tərəfindən təsis edilən müvəqqəti saxlanc anbarları açıq tipli anbarlardır.

Açıq tipli müvəqqəti saxlanc anbarları təsis edilməsinin məqsədəuyğun olmaması barədə kifayət qədər əsas olduqda qapalı tipli anbarlar təsis edilir.

Maddə 147. Müvəqqəti saxlanc anbarına qoyulan mallar

Müvəqqəti saxlanc anbarına hər cür mal qoyula bilər. Başqa mallara zərər verə bilən və ya xüsusi saxlanc şəraiti tələb edən mallar xüsusi olaraq təchiz edilmiş müvəqqəti saxlanc anbarlarında saxlanılır.

Maddə 148. Müvəqqəti saxlanc anbarı sahibinin nəqliyyat vasitələrini və malları anbara qoyan şəxslərlə qarşılıqlı münasibətləri

Müvəqqəti saxlanc anbarı sahibinin malları və nəqliyyat vasitələrini anbara qoyan şəxslərlə qarşılıqlı münasibətləri müqavilə əsasında tənzimlənir.

Müvəqqəti saxlanc anbarının sahibi olan Azərbaycan Respublikası gömrük orqanlarının malları və nəqliyyat vasitələrini anbara qoyan şəxslərlə qarşılıqlı münasibətləri bu Məcəlləyə və Azərbaycan Respublikasının gömrük işini aparan icra hakimiyyəti orqanının normativ aktlarına uyğun tənzimlənir.

Maddə 149. Mallar və nəqliyyat vasitələri müvəqqəti saxlanc anbarlarına qoyularkən tələb olunan sənədlər

Mallar və nəqliyyat vasitələri müvəqqəti saxlanc anbarına qoyularkən Azərbaycan Respublikası gömrük orqanları bir qayda olaraq malların və nəqliyyat vasitələrinin eyniləşdirilməsi üçün kifayət edən sənədləri, o cümlədən gömrük orqanının vəzifəli şəxsinin bildiyi xarici dillərin birində tərtib edilmiş sənədləri tələb edir.

Maddə 150. Müvəqqəti saxlanc anbarı sahibinin vəzifələri

Müvəqqəti saxlanc anbarı sahibinin vəzifələri aşağıdakılardır:

• anbarı gömrük nəzarətinin təmin edilməsi məqsədi ilə lazım olan şəkildə hazırlamaq;
• anbarda saxlanan malların və nəqliyyat vasitələrinin gömrük nəzarətindən kənar götürülməsinə yol verməmək;
• gömrük nəzarətinin həyata keçirilməsi üçün çətinlik yaratmamaq;
• Azərbaycan Respublikasının gömrük işini aparan icra hakimiyyəti orqanının müəyyən etdiyi qaydada saxlanılan malların və nəqliyyat vasitələrinin uçotunu aparmaq və onlar barədə Azərbaycan Respublikası gömrük orqanlarına hesabatlar təqdim etmək;
• anbarda saxlanan mallar və nəqliyyat vasitələrinin yanına qanunvericilikdə nəzərdə tutulan hallar istisna edilməklə üçüncü şəxslərin daxil olmasına yol verməmək;
• zəruri olduqda anbarı ikiqat bağlayıcı qurğu ilə təchiz etmək və həmin qurğulardan birini Azərbaycan Respublikası gömrük orqanının sərəncamına vermək;
• müvəqqəti saxlanc anbarı təsis edilməsi üçün verilən lisenziya şərtlərinə riayət etmək;
• gömrük nəzarəti və gömrük rəsmiləşdirilməsini həyata keçirmək üçün Azərbaycan Respublikası gömrük orqanları vəzifəli şəxslərinin malların və nəqliyyat vasitələrinin yanına buraxılmasını təmin etmək, müvəqqəti saxlanc anbarlarında əvəzsiz olaraq yer və rabitə vasitələri verilməsi də daxil olmaqla onların qanuni tələblərini yerinə yetirmək.

Maddə 151. Azərbaycan Respublikası gömrük orqanlarının müvəqqəti saxlanc anbarlarına aid əlavə hüquqları

Azərbaycan Respublikası gömrük orqanları müvəqqəti saxlanc anbarının quruluşu, avadanlığı və yerləşdiyi yerlərə aid tələbləri müəyyən etmək hüququ vardır.

Azərbaycan Respublikasının gömrük işini aparan icra hakimiyyəti orqanının, yalnız Azərbaycan Respublikası gömrük orqanının müvəqqəti saxlanc anbarlarında saxlanılmasına icazə verilən malların siyahısını müəyyən etmək hüququ vardır.

Maddə 152. Gömrük ödənişlərinin ödənilməsinə görə məsuliyyət

Bu maddənin ikinci və üçüncü hissələrində nəzərdə tutulan hallar istisna edilməklə, müvəqqəti saxlanc anbarında saxlanılan mallar və nəqliyyat vasitələrinə aid gömrük ödənişlərinin ödənilməsinə görə Azərbaycan Respublikası gömrük orqanları qarşısında anbarın sahibi məsuliyyət daşıyır.

Müvəqqəti saxlanc anbarı sahibinin malları və nəqliyyat vasitələrini anbarda yerləşdirən şəxslə müqaviləsində gömrük ödənişlərinin ödənilməsinə görə məsuliyyətin həmin şəxsə həvalə edilməsi nəzərdə tutulmuşsa, müvəqqəti saxlanc anbarının sahibi göstərilən şəxslə birgə gömrük ödənişlərinin ödənilməsinə görə məsuliyyət daşıyır.

Əgər müvəqqəti saxlanc anbarının sahibi Azərbaycan Respublikası gömrük orqanıdırsa, gömrük ödənişlərinin ödənilməsinə görə malları və nəqliyyat vasitələrini bu anbara verən şəxs, bu cür şəxs olmadıqda isə mallar və nəqliyyat vasitələrinin mülkiyyətçisi məsuliyyət daşıyır.

Maddə 153. Müvəqqəti saxlanc müddətləri

Müvəqqəti saxlanc müddətləri Azərbaycan Respublikasının gömrük orqanı tərəfindən gömrük bəyannaməsinin verilməsi üçün lazım olan vaxt malın və istifadə olunan nəqliyyat vasitəsinin xarakteri nəzərə alınaraq müəyyən edilir. Müəyyən edilən müddətlər Azərbaycan Respublikası gömrük orqanı tərəfindən uzadıla bilər.

Müvəqqəti saxlanc anbarında malların və nəqliyyat vasitələrinin saxlanmasının ümumi müddəti iki aydan, bu Məcəllənin başqa maddələrində nəzərdə tutulan hallarda isə həmin maddələrdə göstərilən müddətlərdən çox olmamalıdır. Azərbaycan Respublikasının gömrük işini aparan icra hakimiyyəti orqanı, Azərbaycan Respublikasının qanunları ilə bilavasitə müddət müəyyən edildiyi hallar istisna olmaqla, malların ayrı-ayrı kateqoriyaları üçün daha qısa saxlanc müddətinin son həddini müəyyən edə bilər. 3

Maddə 154. Müvəqqəti saxlanc anbarındakı mallarla aparılan əməliyyatlar

Müvəqqəti saxlanc anbarındakı mallarla aşağıdakı əməliyyatlar aparıla bilər:

• müvəqqəti saxlanc anbarının sahibi, mallar barədə səlahiyyətli olan başqa şəxs və onların nümayəndələri tərəfindən malların nəzərdən keçirilməsi və ölçülməsi;
• Azərbaycan Respublikası gömrük orqanının icazəsi ilə həmin mallardan prob və nümunələr götürülməsi;
• qablaşdırma zədələrinin düzəldilməsi də daxil olmaqla, həmin malların dəyişməz halda qalmasının təmin edilməsi üçün zəruri olan digər əməliyyatlar aparılması.

24-cü fəsil. Gömrük brokeri

Maddə 155. Gömrük brokerinin fəaliyyəti

Azərbaycan Respublikasının gömrük işini aparan icra hakimiyyəti orqanından lisenziya almış hüquqi şəxs olan müəssisələr gömrük brokeri (vasitəçi) ola bilər.

Azərbaycan Respublikası qanunvericiliyinə uyğun yaradılmış gömrük brokeri öz fəaliyyətini bu Məcəlləyə və Azərbaycan Respublikası >müvafiq icra hakimiyyəti orqanının təsdiq etdiyi Əsasnaməyə uyğun həyata keçirir.

Gömrük brokerinin təmsil etdiyi şəxslərlə qarşılıqlı münasibətləri notariatda təsdiq edilmiş müqavilə əsasında qurulur.

Maddə 156. Gömrük brokeri kimi fəaliyyət göstərmək üçün lisenziya

Gömrük brokeri kimi fəaliyyət göstərmək hüququ verən lisenziya almaq üçün aşağıdakılar tələb olunur:

1) ştatında gömrük rəsmiləşdirilməsi üzrə ixtisas attestatına malik mütəxəssislərin olması;

2) sığorta məbləği qanunla müəyyən edilmiş minimum əmək haqqı məbləğinin on min mislindən az olmamaqla öz fəaliyyəti üçün sığorta müqaviləsi bağlamaq;

3) gömrük brokeri kimi fəaliyyət göstərmək üçün kifayət qədər maddi-texniki təchizata malik olmaq;

4) gömrük nəzarəti altında olan mallarla aparılan əməliyyatları dəqiq və dolğun əks etdirən uçot və hesabat aparılmasını təmin etmək üçün şəraitin olması.

Azərbaycan Respublikasının >müvafiq icra hakimiyyəti orqanı gömrük brokeri lisenziyasının verilmə qaydalarını müəyyən edir. Azərbaycan Respublikasının gömrük işini aparan icra hakimiyyəti orqanı gömrük brokeri kimi fəaliyyət göstərmək üçün müraciətlərə baxır, lisenziya verir və onun fəaliyyət müddətini müəyyən edir.

Lisenziya verilərkən əsas götürülmüş məlumatın yanlış olduğu aşkara çıxarsa və ya müəyyən edilmiş qaydalara riayət olunmadan verilmişsə, lisenziya ləğv edilir. Ləğvetmə haqqında qərar verildiyi tarixdən qüvvəyə minir.

Azərbaycan Respublikasının gömrük işini aparan icra hakimiyyəti orqanı lisenziyanı aşağıdakı hallarda geri ala bilər:

1) gömrük brokeri öz vəzifəsini dəfələrlə yerinə yetirmədikdə;

2) bu Məcəllədə nəzərdə tutulan hüquqpozmalar dəfələrlə törədildikdə;

3) kommersiya sirri olan və ya digər gizli məlumatlardan qanunsuz yolla istifadə etməklə, təmsil etdiyi şəxsə ciddi zərər vurduqda;

4) gömrük brokerinin ödəniş qabiliyyətinə malik olmadığı təsdiq edildikdə, yaxud o özünü ödəniş qabiliyyəti olmayan elan etdikdə;

5) ixtisas attestatı olmayan və ya ixtisas attestatından məhrum edilmiş, yaxud ixtisas attestatı ləğv edilmiş, geri alınmış, etibarsız sayılmış, fəaliyyəti dayandırılmış mütəxəssisin xidmətlərindən istifadə edildikdə;

6) Azərbaycan Respublikasının vergi və ya digər qanunvericiliyi pozulduqda.

Gerialma bu barədə qərar qəbul edildiyi tarixdən qüvvəyə minir.

Lisenziya almaq üçün təkrar verilən müraciətə, ləğvetmə və ya gerialma barədə qərar qəbul edildiyi tarixdən iki il sonra lisenziyanın ləğv edilməsi və ya geri alınması üçün əsas olmuş səbəblərin aradan qaldırılması şərti ilə baxıla bilər.

Gömrük brokerinin öz hüquqlarından sui-istifadə etməsi haqqında kifayət qədər əsaslar olduqda lisenziya Azərbaycan Respublikasının gömrük işini aparan icra hakimiyyəti orqanı tərəfindən ləğv edilə bilər və ya üç aya qədər müddətdə fəaliyyəti dayandırıla bilər.

Maddə 157. Gömrük brokerinin hüquq və vəzifələri

Gömrük brokerinin təmsil etdiyi şəxsin tapşırığı ilə və onun hesabına öz adından gömrük rəsmiləşdirilməsi üzrə hər cür əməliyyat aparmaq və gömrük işi sahəsində digər vasitəçilik funksiyalarını yerinə yetirmək hüququ vardır.

Gömrük nəzarəti və gömrük rəsmiləşdirilməsi həyata keçirilərkən gömrük brokeri Azərbaycan Respublikasının gömrük sərhədindən müstəqil olaraq malları keçirən şəxs kimi bütün vəzifələri yerinə yetirir və həmin şəxs kimi tam məsuliyyət daşıyır.

Gömrük brokerinin təmsil etdiyi şəxslə müqaviləsində Azərbaycan Respublikası gömrük orqanları ilə münasibətlər, hüquqlar, vəzifələr və məsuliyyətlər məhdudlaşdırıla bilməz.

Maddə 158. Gömrük brokerlərinin dövlət reyestri

Azərbaycan Respublikasının gömrük işini aparan icra hakimiyyəti orqanı gömrük brokerlərinin dövlət reyestrini aparır və onun vaxtaşırı nəşrini təmin edir.

Maddə 159. Gömrük rəsmiləşdirilməsi üzrə mütəxəssislər

Azərbaycan Respublikasının gömrük işini aparan icra hakimiyyəti orqanından ixtisas attestatı almış mütəxəssis gömrük brokeri adından gömrük rəsmiləşdirilməsi ilə əlaqədar hərəkətləri yerinə yetirmək hüququna malikdir.

Bu maddənin birinci hissəsində göstərilən mütəxəssis gömrük rəsmiləşdirilməsi ilə əlaqədar əməliyyatları gömrük brokerinin adından yerinə yetirdikdə, bu iş üçün gömrük brokeri tərəfindən vəkil edilmiş hesab olunur. Gömrük brokerinin bunun əksini sübut etdiyi hallar istisna edilir.

Gömrük brokeri gömrük rəsmiləşdirilməsi üzrə mütəxəssisin Azərbaycan Respublikası gömrük orqanları ilə münasibətləri üzrə vəzifələrini məhdudlaşdıra bilməz.

İxtisas attestatının verilmə qaydasını, onun fəaliyyət müddətini və gömrük rəsmiləşdirilməsi üçün mütəxəssislərin qarşısında qoyulan tələbləri Azərbaycan Respublikasının gömrük işini aparan icra hakimiyyəti orqanı müəyyən edir.

Gömrük rəsmiləşdirilməsi üzrə mütəxəssisə ixtisas attestatı üçün əsas götürülmüş məlumatın yanlış olduğu və ya müəyyən edilmiş qaydalara riayət olunmadan verildiyi aşkara çıxarsa, ixtisas attestatı Azərbaycan Respublikası qanunvericiliyi ilə ləğv edilir.

Azərbaycan Respublikası qanunvericiliyi ilə gömrük rəsmiləşdirilməsi üzrə mütəxəssisin ixtisas attestatı aşağıdakı hallarda geri alına bilər:

1) mütəxəssis Azərbaycan Respublikası gömrük orqanları qarşısında öz vəzifələrini dəfələrlə yerinə yetirmədikdə;

2) sənədləri saxtalaşdırmaqda, oğurluq etməkdə, rüşvət almaqda, həmçinin dəfələrlə bu Məcəllədə nəzərdə tutulan hüquqpozmalar törətməkdə təqsirli olduğu təsdiq edildikdə;

3) kommersiya sirri olan və ya gizli məlumatlardan qanunsuz yolla istifadə edərək təmsil etdiyi şəxsə zərər vurduqda;

4) Azərbaycan Respublikası gömrük orqanlarının tələblərinə riayət etmədikdə və ya onları yerinə yetirmədikdə;

5) Azərbaycan Respublikasının vergi və ya digər qanunvericiliyini pozduqda.

Gerialma bu barədə qərar qəbul edildiyi tarixdən qüvvəyə minir.

Gömrük rəsmiləşdirilməsi üzrə mütəxəssisin öz vəzifələrini vicdanla yerinə yetirməməsi barədə kifayət qədər əsaslar olduqda, Azərbaycan Respublikasının gömrük işini aparan müvafiq mərkəzi icra hakimiyyəti orqanı ixtisas attestatının fəaliyyətini iki ay müddətinə qədər dayandıra bilər.

Gömrük rəsmiləşdirilməsi üzrə mütəxəssis məhkəmənin qərarı ilə ixtisas attestatından məhrum edilə bilər.

İxtisas attestatı almaq üçün təkrar müraciətlərə, onun ləğv edildiyi, geri alındığı və ya ixtisas attestatının etibarsızlığı təsdiq edildiyi tarixdən altı ay sonra bunun üçün əsas olan səbəblərin aradan qaldırılması şərti ilə və ya məhkəmənin müəyyən etdiyi müddət bitdikdən sonra baxıla bilər.

Maddə 160. Lisenziya və ixtisas attestatlarının verilməsi, həmçinin onların fəaliyyətinin bərpa edilməsinə görə yığımlar

Gömrük brokeri kimi fəaliyyət göstərmək üçün lisenziyanın və gömrük rəsmiləşdirilməsi üzrə mütəxəssisə ixtisas attestatının verilməsi və həmçinin lisenziya və ixtisas attestatının fəaliyyətinin bərpa edilməsinə görə qanunla müəyyən edilmiş miqdarda dövlət rüsumu alınır.

Gömrük brokeri kimi fəaliyyət göstərmək üçün lisenziya ləğv edildikdə və ya geri alındıqda, habelə onun fəaliyyəti dayandırıldıqda gömrük rəsmiləşdirilməsi üzrə mütəxəssisin ixtisas attestatı ləğv edildikdə, geri alındıqda, etibarsız sayıldıqda, fəaliyyəti dayandırıldıqda və ya məhkəmənin qərarı ilə onlardan məhrum edilmə halları olduqda, lisenziyanın və ya attestatın verilməsi, həmçinin onların fəaliyyətinin bərpasına görə alınmış yığımlar və dövlət rüsumu qaytarılmır. 14

Maddə 161. Gömrük brokerinin və onun işçilərinin təmsil etdikləri şəxslərdən alınmış məlumatlara münasibətləri

Təmsil etdikləri şəxslərdən gömrük məqsədləri üçün gömrük brokerinin və onun işçilərinin aldıqları məlumatlar başqa məqsədlərlə istifadə oluna bilməz.

Gömrük brokeri və onun işçiləri təmsil etdikləri şəxslərdən alınan bank, kommersiya sirrindən və digər sirlərdən ibarət olan məlumatları şəxsi məqsədlər üçün istifadə etməməli, yaymamalı, Azərbaycan Respublikasının qanunvericilik aktlarında nəzərdə tutulan hallar istisna edilməklə üçüncü şəxslərə verməməlidirlər.

25-ci fəsil. Gömrük daşıyıcısı

Maddə 162. Gömrük daşıyıcısının fəaliyyəti

Azərbaycan Respublikası qanunvericiliyinə uyğun olaraq yaradılmış və Azərbaycan Respublikasının gömrük işini aparan icra hakimiyyətindən, gömrük daşıyıcısı kimi fəaliyyət köstərmək üçün lisenziya almış hüquqi şəxs olan müəssisələr gömrük daşıyıcısı ola bilər.

Gömrük daşıyıcısı öz fəaliyyətini bu Məcəlləyə və Azərbaycan Respublikasında gömrük işini aparan icra hakimiyyəti orqanının təsdiq etdiyi əsasnaməyə uyğun olaraq həyata keçirir.

Gömrük daşıyıcısı ilə mallar və onlara aid sənədləri göndərənlər arasında qarşılıqlı münasibətlər müqavilə əsasında qurulur.

Maddə 163. Gömrük daşıyıcısı kimi fəaliyyət göstərmək üçün lisenziya

Gömrük daşıyıcısı kimi fəaliyyət göstərmək hüququ verən lisenziya almaq üçün aşağıdakılar tələb olunur:

1) gömrük işi haqqında Azərbaycan Respublikası qanunvericiliyinə riayət edilməsinin təmin olunması üzrə Azərbaycan Respublikasının gömrük işini aparan icra hakimiyyəti orqanının müəyyən etdiyi tələblərə uyğun təchiz olunmuş nəqliyyat vasitələrinin olması;

2) minimum əmək haqqı məbləğinin min mislindən az olmamaqla öz fəaliyyətinin sığortalanmasına dair müqavilə bağlamaq;

3) gömrük daşıyıcısının mülkiyyətində və ya icarəsində üç ildən az olmayaraq götürülmüş tələb olunan təchizata malik kifayət sayda nəqliyyat vasitəsinin olması və gömrük daşıyıcısının qeydə alındığı yer üzrə Azərbaycan Respublikasının gömrük orqanının fəaliyyət zonasında gömrük rəsmiləşdirilməsi yerinə 24 saat müddətində, heç olmazsa, bir nəqliyyat vasitəsinin gəlməsinin təmin olunması.

Azərbaycan Respublikasında gömrük işini aparan icra hakimiyyəti orqanı gömrük daşıyıcısı kimi fəaliyyət göstərmək üçün lisenziyanı verir və onun fəaliyyət müddətini müəyyən edir.

Gömrük daşıyıcısı kimi fəaliyyət göstərmək üçün verilmiş lisenziyanı Azərbaycan Respublikasının gömrük işini aparan icra hakimiyyəti orqanı ləğv edə, geri ala və ya onun fəaliyyətini dayandıra bilər.

Lisenziya verilərkən əsas götürülmüş məlumatın yanlış olduğu və ya müəyyən edilmiş qaydalara riayət olunmadan verildiyi aşkar olunarsa, Azərbaycan Respublikası qanunvericiliyi ilə lisenziya ləğv edilə bilər.

Lisenziya aşağıdakı hallarda geri alınır:

1) lazımi qaydada təchiz olunmamış nəqliyyat vasitəsindən istifadə edildikdə, o cümlədən daşınmaya görə müəyyən edilən haqq göstərilən xidmətin orta dəyərinə uyğun gəlmədikdə; mallar və onların sənədlərinin daşınmasından əsassız olaraq imtina edilməsi də daxil olmaqla bir neçə dəfə gömrük daşıyıcısı öz öhdəliklərini yerinə yetirmədikdə;

2) bu Məcəllədə nəzərdə tutulmuş hüquq pozuntuları bir neçə dəfə törədildikdə;

3) mallar və onlara dair sənəd göndərənlərə qeyri-qanuni olaraq mühüm ziyan gətirildiyi, o cümlədən kommersiya və digər sirlər olan məlumatlardan qanunsuz istifadə edilməsi təsdiq olunduqda.

Gerialma haqqında qərar qəbul olunduğu tarixdən qüvvəyə minir.

Gömrük daşıyıcıları öz hüquqlarından sui-istifadə etdikdə Azərbaycan Respublikasının gömrük işini aparan icra hakimiyyəti orqanı lisenziyanın fəaliyyətini üç aya qədər müddətdə dayandıra bilər.

Lisenziyanın təkrar verilməsinə dair müraciətə bir ildən sonra lisenziyanın ləğvi və ya geri alınması üzrə qərarda göstərilən səbəblər aradan qaldırılarsa, baxıla bilər.

Gömrük daşıyıcısı kimi fəaliyyət göstərmək üçün lisenziyanın verilməsinə görə dövlət rüsumunun miqdarı qanunla müəyyən edilir.

Lisenziya ləğv edildikdə, geri alındıqda və ya onun fəaliyyəti dayandırıldıqda, onun verilməsi və fəaliyyətinin bərpa edilməsi üçün alınmış dövlət rüsumu qaytarılmır. 14

Maddə 164. Gömrük daşıyıcılarının qeydə alınması və onlar haqqında məlumat verilməsi

Azərbaycan Respublikasının gömrük orqanı öz fəaliyyət zonasında gömrük daşıyıcısı funksiyasını yerinə yetirmək niyyəti və qabiliyyəti olan gömrük daşıyıcılarını qeydiyyata alır. Qeydiyyat gömrük daşıyıcılarının müraciəti əsasında həyata keçirilir.

Göstərilən gömrük orqanları qeydiyyatdan keçmiş gömrük daşıyıcılarının siyahısını ümumi tanışlıq məqsədi ilə tərtib edir.

Maddə 165. Gömrük daşıyıcılarının mallara və onlara dair sənədləri göndərənlərdən alınmış məlumatlara münasibətləri

Malları və onlara dair sənədləri göndərənlərdən alınmış kommersiya, bank və ya digər qanunla mühafizə olunan sirlərdən ibarət məlumatlar gömrük daşıyıcısı və onun işçiləri tərəfindən yayılmamalı, şəxsi məqsədlə istifadə olunmamalı, Azərbaycan Respublikası qanunvericilik aktlarında nəzərdə tutulmuş hallar istisna edilməklə üçüncü şəxsə verilməməlidir.

26-cı fəsil. Bəyanetmə

Maddə 166. Malları, nəqliyyat vasitələrini bəyanetmə və onun formaları

Azərbaycan Respublikasının gömrük sərhədindən keçirilən mallar və nəqliyyat vasitələri və ya aid olduğu gömrük rejimi dəyişdirilən mallar və nəqliyyat vasitələri, habelə Azərbaycan Respublikasının qanunvericilik aktları ilə müəyyən olunan digər hallarda mallar və nəqliyyat vasitələri Azərbaycan Respublikası gömrük orqanlarına bəyan edilir.

Bəyanetmə müəyyən olunmuş formada (yazılı, şifahi, elektron cihazlar vasitəsi ilə və digər formalarda) mallar və nəqliyyat vasitələri, onların gömrük rejimi haqqında və gömrük məqsədləri üçün lazım olan digər dəqiq məlumatların verilməsi yolu ilə həyata keçirilir.

Bəyanetmə formasını və qaydalarını, həmçinin gömrük məqsədləri üçün lazım olan məlumatların siyahısını Azərbaycan Respublikasının gömrük işini aparan icra hakimiyyəti orqanı müəyyən edir.

Maddə 167. Bəyanetmə yeri

Mallar onların gömrük rəsmiləşdirilməsini həyata keçirən Azərbaycan Respublikası gömrük orqanına bəyan edilir.

Malları daşıyan nəqliyyat vasitələri bu maddənin üçüncü hissəsində göstərilən hallar istisna edilməklə, mallarla eyni vaxtda bəyan edilir.

Dəniz, çay və hava gəmiləri Azərbaycan Respublikasının gömrük ərazisində, gəldikləri su və ya hava limanında, yaxud Azərbaycan Respublikası gömrük ərazisindən yola düşdükləri su və ya hava limanında bəyan edilir.

Boş nəqliyyat vasitələri və sərnişin daşıyan nəqliyyat vasitələri Azərbaycan Respublikasının gömrük sərhədini keçərkən bəyan edilir.

Maddə 168. Gömrük bəyannaməsinin verilmə müddəti

Gömrük bəyannaməsi Azərbaycan Respublikasının gömrük işini aparan icra hakimiyyəti orqanının müəyyən etdiyi müddətlərdə verilir. Bu müddətlər mallar və onları daşıyan nəqliyyat vasitələri Azərbaycan Respublikası gömrük orqanına təqdim edildiyi tarixdən ən çoxu on gündən artıq olmamalıdır.

Fiziki şəxslər tərəfindən kommersiya məqsədləri üçün nəzərdə tutulmayan mallar əl yükündə və müşayiət edilən baqajda Azərbaycan Respublikasının gömrük sərhədindən keçirilərkən, gömrük bəyannaməsi malların gömrük orqanına təqdim edilməsi ilə eyni vaxtda verilir.

Boş nəqliyyat vasitələri və sərnişin daşıyan nəqliyyat vasitələri Azərbaycan Respublikasının gömrük ərazisinə daxil olarkən və bu ərazidən yola düşərkən Azərbaycan Respublikasının qanunvericilik aktları ilə nəzərdə tutulan müddətlərdə bəyan edilməlidir.

Bu maddədə göstərilən müddətlər Azərbaycan Respublikasının gömrük işini aparan icra hakimiyyəti orqanının müəyyən etdiyi qaydada uzadıla bilər.

Maddə 169. Deklarant

Malları və nəqliyyat vasitələrini keçirən şəxs, yaxud gömrük brokeri deklarant ola bilər.

Deklarant malları və nəqliyyat vasitələrini Azərbaycan Respublikasının gömrük sərhədindən keçirən şəxs və ya gömrük brokeri olub-olmamasından asılı olmayaraq, bütün vəzifələri yerinə yetirir və bu Məcəllədə nəzərdə tutulan qaydada tam məsuliyyət daşıyır.

Maddə 170. Deklarantın vəzifə və hüquqları

Mallar və nəqliyyat vasitələri bəyan edilərkən deklarant:

• malları və nəqliyyat vasitələrini bu Məcəllədə nəzərdə tutulan qaydaya uyğun olaraq bəyan etməli;
• Azərbaycan Respublikası gömrük orqanının tələbi üzrə malları və nəqliyyat vasitələrini təqdim etməli;
• gömrük məqsədləri üçün lazım olan sənədləri və əlavə məlumatları Azərbaycan Respublikası gömrük orqanına təqdim etməli;
• gömrük ödənişlərini ödəməli;
• lazım olan yük və digər əməliyyatların aparılması da daxil olmaqla Azərbaycan Respublikası gömrük orqanlarına gömrük rəsmiləşdirilməsi işində kömək etməlidir.

Bu Məcəllədə nəzərdə tutulan digər hüquqlardan başqa deklarantın bəyannaməni verməzdən əvvəl malları və nəqliyyat vasitələrini gömrük nəzarəti altında müayinə etmək və onlar üzərində ölçü aparmaq, həmçinin Azərbaycan Respublikası gömrük orqanının icazəsi ilə onlardan prob və nümunələr götürmək hüququ vardır.

Maddə 171. Gömrük məqsədləri üçün lazım olan sənədlər və əlavə məlumatlar

Azərbaycan Respublikası gömrük orqanına gömrük bəyannaməsi ilə birlikdə gömrük məqsədləri üçün lazım olan digər sənədlər də təqdim edilməlidir.

Azərbaycan Respublikası gömrük orqanı gömrük bəyannaməsində və təqdim olunmuş sənədlərdə olan məlumatları yoxlamaq, gömrük məqsədləri üçün digər əlavə məlumatlar tələb etmək hüququna malikdir.

Göstərilən sənədlərin və əlavə məlumatların siyahısını Azərbaycan Respublikasının gömrük işini aparan icra hakimiyyəti orqanı müəyyən edir.

Lazım olan sənədlər və əlavə məlumatlar təqdim edilmədikdə, Azərbaycan Respublikası gömrük orqanının gömrük bəyannaməsini qəbul etməmək, çatışmayan sənədləri və məlumatları təqdim etmək üçün müddət müəyyən etmək hüququ vardır.

Azərbaycan Respublikası gömrük orqanının icazəsi ilə Azərbaycan Respublikası gömrük orqanının vəzifəli şəxsinin bildiyi xarici dildə tərtib olunmuş sənədlər də təqdim oluna bilər.

Maddə 172. Gömrük bəyannaməsinin qəbulu

Verilən gömrük bəyannaməsi Azərbaycan Respublikası gömrük orqanı tərəfindən qəbul olunur. Gömrük bəyannaməsinin qəbulu Azərbaycan Respublikasının gömrük işini aparan icra hakimiyyəti orqanının müəyyən etdiyi qaydada rəsmiləşdirilir.

Gömrük bəyannaməsi qəbulu rəsmiləşdirildiyi andan faktları təsdiq edən hüquqi əhəmiyyətə malik sənəd sayılır.

Azərbaycan Respublikasının gömrük orqanları əsassız olaraq gömrük bəyannamələrinin qəbulundan imtina edə bilməzlər.

Maddə 173. Gömrük bəyannaməsinin dəyişdirilməsi, ona əlavələr edilməsi və ya geri götürülməsi

Azərbaycan Respublikası gömrük orqanının icazəsi ilə gömrük bəyannaməsində göstərilən məlumatlar dəyişdirilə, ona əlavələr edilə və ya verilmiş gömrük bəyannaməsi geri götürülə bilər.

Dəyişiklik və əlavələr edilməsinə, eləcə də geri götürməyə gömrük bəyannaməsinin yoxlanması və mallar və nəqliyyat vasitələrinə baxış başlanana qədər, həmçinin Azərbaycan Respublikası gömrük orqanı göstərilən məlumatların doğru olmadığını müəyyən edənə qədər yol verilir.

Gömrük bəyannaməsində edilən dəyişikliklər və əlavələr onun fəaliyyət sahəsini genişləndirə və ya məhdudlaşdıra bilməz.

Azərbaycan Respublikası gömrük orqanlarının vəzifəli şəxsləri öz təşəbbüsləri, yaxud şəxslərin tapşırığı və xahişi ilə Azərbaycan Respublikası gömrük orqanlarının səlahiyyətinə aid olan məlumatların daxil edilməsi istisna edilməklə yazılı gömrük bəyannaməsini doldurmaq, gömrük bəyannaməsində göstərilən məlumatları dəyişdirmək və ya ona əlavələr etmək hüququna malik deyildirlər.

Maddə 174. Müvəqqəti və ya natamam bəyannamə

Deklarant xüsusi səbəblər üzündən tam gömrük bəyannaməsi verə bilmədiyi hallarda Azərbaycan Respublikası gömrük orqanı müəyyən olunmuş qaydada müvəqqəti və ya natamam gömrük bəyannaməsi verilməsinə icazə verə bilər. Bu halda müvəqqəti və ya natamam gömrük bəyannaməsində gömrük məqsədləri üçün lazım olan əsas məlumatlar göstərilməli və çatışmayan məlumatlar Azərbaycan Respublikasının gömrük işini aparan icra hakimiyyəti orqanının müəyyən etdiyi qaydada Azərbaycan Respublikası gömrük orqanının müəyyən etdiyi müddətlərdə təqdim edilməlidir.

Maddə 175. Dövri gömrük bəyannaməsi

Eyni mallar və nəqliyyat vasitələri eyni bir şəxs tərəfindən müntəzəm olaraq keçirildikdə, Azərbaycan Respublikası gömrük orqanı malların və nəqliyyat vasitələrinin Azərbaycan Respublikasının gömrük sərhədindən keçirilməsinə dair müəyyən müddət ərzində bir dövri bəyannamə verilməsinə icazə verə bilər.

Dövri gömrük bəyannaməsinin verilməsi hallarını və qaydalarını Azərbaycan Respublikasının gömrük işini aparan icra hakimiyyəti orqanı müəyyən edir.

Maddə 176. Malları və nəqliyyat vasitələrini bəyan etmənin sadələşdirilmiş qaydası

Azərbaycan Respublikasının gömrük işini aparan icra hakimiyyəti orqanı gömrük rəsmiləşdirilməsini təkmilləşdirmək məqsədi ilə malları və nəqliyyat vasitələrini bəyan etmənin sadələşdirilmiş qaydasını müəyyən etmək hüququna malikdir.

V bölmə. Gömrük nəzarəti

27-ci fəsil. Ümumi müddəalar

Maddə 177. Gömrük nəzarətinin həyata keçirilməsi və onun formaları

Azərbaycan Respublikası gömrük orqanlarının vəzifəli şəxsləri gömrük nəzarətini aşağıdakı formalarda həyata keçirirlər:

• gömrük məqsədləri üçün lazım olan sənədlərin və məlumatların yoxlanılması;
• gömrük yoxlaması (malların və nəqliyyat vasitələrinin yoxlanması, gömrük nəzarətinin müstəsna forması kimi şəxsi yoxlama);
• malların və nəqliyyat vasitələrinin uçotu;
• fiziki və vəzifəli şəxslərin şifahi sorğusu;
• uçot və hesabat sisteminin yoxlanılması;
• müvəqqəti saxlanc anbarlarının, gömrük anbarlarının, sərbəst anbarların, sərbəst gömrük zonalarının, rüsumsuz ticarət mağazalarının və gömrük nəzarətindən keçirilməli olan malların və nəqliyyat vasitələrinin ola biləcəyi digər yerlərin ərazi və binalarına, həmçinin icrasına nəzarət Azərbaycan Respublikası gömrük orqanına həvalə edilmiş fəaliyyətlərin həyata keçirildiyi digər yerlərə baxış keçirilməsi;
• bu Məcəllədə və gömrük işinə dair Azərbaycan Respublikasının digər qanunvericilik aktlarında nəzərdə tutulan və Azərbaycan Respublikasının qanunvericilik aktlarına zidd olmayan digər formalarda.

Gömrük nəzarəti həyata keçirilərkən, insanların həyat və sağlamlığı, heyvanlar və bitkilər üçün təhlükəsiz olan, həmçinin mallara və nəqliyyat vasitələrinə zərər vurmayan texniki vasitələr tətbiq edilə bilər.

Gömrük nəzarətinin həyata keçirilməsi qaydalarını Azərbaycan Respublikasının gömrük işini aparan icra hakimiyyəti orqanı müəyyən edir.

Gömrük nəzarətinin həyata keçirilməsi zamanı şəxslərə, onların mallarına və nəqliyyat vasitələrinə qanunsuz zərər vurulmasına yol verilmir.

Qanunsuz zərər vurmuş Azərbaycan Respublikasının gömrük orqanları və onların vəzifəli şəxsləri Azərbaycan Respublikası qanunvericiliyinə müvafiq olaraq məsuliyyət daşıyırlar.

Azərbaycan Respublikası gömrük orqanlarının vəzifəli şəxslərinin qanunauyğun hərəkətləri ilə vurulmuş zərər ödənilmir.

Maddə 178. Gömrük nəzarəti zonaları

Azərbaycan Respublikası qanunvericiliyi ilə müəyyən edilmiş qaydada Azərbaycan Respublikasının gömrük sərhədi boyunca, gömrük rəsmiləşdirilməsi yerlərində, Azərbaycan Respublikası gömrük orqanlarının olduğu yerlərdə və Azərbaycan Respublikasının gömrük işini aparan icra hakimiyyəti orqanının müəyyən etdiyi digər yerlərdə gömrük nəzarəti zonaları yaradılır və rejim qaydaları müəyyən edilir.

Gömrük nəzarəti zonalarının yaradılması və onların nişanlanması qaydalarını Azərbaycan Respublikasının gömrük işini aparan icra hakimiyyəti orqanı müəyyən edir.

Azərbaycan Respublikasının qanunvericilik aktlarında bilavasitə nəzərdə tutulan hallar istisna edilməklə, istehsalat və digər kommersiya fəaliyyətinin həyata keçirilməsinə, bu zonalardan malların, nəqliyyat vasitələrinin, hüquqi və fiziki şəxslərin, o cümlədən digər dövlət orqanlarının vəzifəli şəxslərinin belə zonaların sərhədini keçməsinə və bu zonaların daxilində hərəkətinə yalnız Azərbaycan Respublikası gömrük orqanlarının icazəsi ilə və onların nəzarəti altında yol verilir.

Maddə 179. Gömrük nəzarəti üçün lazım olan sənədlər və məlumatlar

Azərbaycan Respublikasının gömrük sərhədindən malları və nəqliyyat vasitələrini keçirən, yaxud icrasına nəzarət edilməsi Azərbaycan Respublikasının gömrük orqanlarına həvalə olunmuş fəaliyyəti həyata keçirən şəxslər gömrük nəzarəti üçün lazım olan sənədləri və məlumatları bu orqana təqdim etməlidirlər.

Sənədlər və məlumatların siyahısını, həmçinin onların təqdim edilmə qaydasını bu Məcəlləyə və Azərbaycan Respublikasının digər qanunvericilik aktlarına uyğun olaraq Azərbaycan Respublikasının gömrük işini aparan icra hakimiyyəti orqanı müəyyən edir.

Azərbaycan Respublikası gömrük orqanları gömrük nəzarətinin həyata keçirilməsi üçün Azərbaycan Respublikası gömrük sərhədindən malları və nəqliyyat vasitələrini keçirən şəxslərin, gömrük brokerlərinin və ya belə fəaliyyətlə məşğul olan digər şəxslərin, icrasına nəzarət edilməsi Azərbaycan Respublikası gömrük orqanına həvalə olunmuş əməliyyatları və bank hesablarının vəziyyəti haqqında banklardan və digər kredit təşkilatlarından məlumatlar və arayışlar almaq hüququna malikdir.

Azərbaycan Respublikasının digər hüquq mühafizə orqanları, vergi və başqa nəzarət orqanları öz təşəbbüsləri ilə və ya Azərbaycan Respublikası gömrük orqanlarının sorğusu əsasında gömrük nəzarəti üçün lazım olan məlumatları verirlər.

Gömrük nəzarəti üçün lazım olan sənədlər hüquqi və fiziki şəxslər tərəfindən ən azı üç il müddətində saxlanılmalıdır.

Maddə 180. Gömrük nəzarətinin həyata keçirilməsinə kömək göstərilməsi üçün mütəxəssislərin və ekspertlərin cəlb edilməsi

Azərbaycan Respublikasının gömrük orqanları Azərbaycan Respublikasının qanunvericiliyinə uyğun surətdə gömrük nəzarətinin həyata keçirilməsinə kömək göstərilməsi üçün digər hüquq mühafizə və nəzarət orqanlarının, mülkiyyət formasından, idarə mənsubiyyətindən və tabeliyindən asılı olmayaraq idarələrin, müəssisələrin və təşkilatların mütəxəssislərini, həmçinin ekspertləri cəlb etmək hüququna malikdirlər.

Dövlət orqanlarında, dövlət müəssisələrində, idarələrində və təşkilatlarında işləyən gömrük nəzarətinin həyata keçirilməsinə cəlb edilmiş mütəxəssislərin və ekspertlərin iş yerlərində orta aylıq əmək haqqı saxlanılır. Mütəxəssislərin və ekspertlərin cəlb edilməsi ilə əlaqədar xərclər, o cümlədən yol, mənzil kirayəsi xərcləri, gündəlik xərclər və dövlət orqanlarında, dövlət idarələrində, müəssisələrində və təşkilatlarında işləyən mütəxəssislərin və ekspertlərin xidməti vəzifələri dairəsinə daxil olmayan işlər üçün Azərbaycan Respublikasının qanunvericiliyi ilə müəyyən edilən qaydada haqq ödənilir.

Gömrük nəzarətinin həyata keçirilməsinə kömək göstərilməsi üçün mütəxəssis və ya ekspert cəlb edilməsi haqqında Azərbaycan Respublikası gömrük orqanının sorğusu mütəxəssisin və ya ekspertin işlədiyi dövlət orqanının, idarə, müəssisə və ya təşkilatın rəhbəri tərəfindən icra edilməlidir.

Maddə 181. Azərbaycan Respublikası gömrük orqanları vəzifəli şəxslərinin gömrük nəzarətini həyata keçirmək üçün əraziyə və binalara daxil olması

Azərbaycan Respublikası gömrük orqanlarının vəzifəli şəxsləri gömrük nəzarətini həyata keçirmək məqsədi ilə xidməti vəsiqə əsasında gömrük nəzarətindən keçiriləcək mallar və nəqliyyat vasitələri, gömrük nəzarəti üçün zəruri sənədlər olan, yaxud icrasına nəzarət Azərbaycan Respublikasının gömrük orqanlarına həvalə edilmiş fəaliyyətin həyata keçirildiyi ərazilərinə və binalarına daxil olmaq hüququna malikdirlər. Azərbaycan Respublikasının qanunvericilik aktlarında və ya Azərbaycan Respublikasının beynəlxalq müqavilələrində nəzərdə tutulmuş hallar istisna edilir.

Maddə 182. Malların, nəqliyyat vasitələrinin, binaların və başqa yerlərin eyniləşdirilməsi

Gömrük nəzarətindən keçirilməli olan malların və nəqliyyat vasitələrinin olduğu və ya ola biləcəyi nəqliyyat vasitələri, binalar və digər yerlər, həmçinin icrasına nəzarət edilməsi Azərbaycan Respublikasının gömrük orqanlarına həvalə edilmiş fəaliyyətlərin həyata keçirildiyi yerlər, gömrük nəzarəti altında olan mallar və nəqliyyat vasitələri Azərbaycan Respublikası gömrük orqanları tərəfindən eyniləşdirilə bilər.

Plomb qoyulması, rəqəmlə, hərflə nişanlama, markalama, eyniləşdirmə işarələri, möhür və ştamplar vurulması, prob və nümunələrin götürülməsi, malların və nəqliyyat vasitələrinin təsviri, çertyojlar çəkilməsi, miqyaslı təsvirlər, fotoşəkillər, illüstrasiyalar hazırlanması, malların müşayiətedici sənədlərindən və digər sənədlərdən, sair eyniləşdirmə vasitələrdən istifadə edilməsi yolu ilə həyata keçirilir.

Malların və nəqliyyat vasitələrinin məhv olması, həmişəlik itirilməsi və ya əhəmiyyətli dərəcədə korlanması üçün real təhlükə yarandığı hallar istisna edilməklə, eyniləşdirmə vasitələri yalnız Azərbaycan Respublikası gömrük orqanları tərəfindən və ya onların icazəsi ilə dəyişdirilə və ya məhv edilə bilər. Eyniləşdirmə vasitələri dəyişdirildikdə, kənarlaşdırıldıqda və ya məhv edildikdə təcili olaraq Azərbaycan Respublikası gömrük orqanına məlumat verilməli və göstərilən təhlükənin mövcud olduğunu sübut edən dəlillər təqdim edilməlidir.

Maddə 183. Maliyyə-təsərrüfat fəaliyyətinin yoxlanması

İcrasına nəzarət Azərbaycan Respublikasının gömrük orqanlarına həvalə edilmiş Azərbaycan Respublikasının qanunvericiliyinə və Azərbaycan Respublikasının beynəlxalq müqavilələrinə əməl edilməməsi və ya tam əməl edilməməsi haqqında kifayət qədər əsaslar olduqda, Azərbaycan Respublikası gömrük orqanları öz səlahiyyətləri daxilində Azərbaycan Respublikasının gömrük sərhədindən malları və nəqliyyat vasitələrini keçirən şəxslərin, gömrük brokerlərinin və nəzarət Azərbaycan Respublikası gömrük orqanlarına həvalə edilmiş fəaliyyəti həyata keçirən digər şəxslərin maliyyə-təsərrüfat fəaliyyətinin yoxlanması üçün müvafiq icra hakimiyyəti orqanları qarşısında vəsatət qaldırmaq hüququna malikdirlər.

Maddə 184. Gömrük nəzarəti formalarının seçilməsi

Azərbaycan Respublikası gömrük orqanları gömrük nəzarətini həyata keçirərkən, bir qayda olaraq, icrasına nəzarət Azərbaycan Respublikasının gömrük orqanlarına həvalə edilmiş Azərbaycan Respublikasının gömrük işi haqqında qanunvericiliyinə, Azərbaycan Respublikasının digər qanunvericiliyinə və Azərbaycan Respublikasının beynəlxalq müqavilələrinə riayət edilməsini təmin etmək üçün kifayət edən gömrük nəzarəti formalarından istifadə edə bilər.

Gömrük nəzarətinin digər formalarının tətbiq edilməməsi və ya onlardan azad etmə heç də şəxsləri bu Məcəllənin müddəalarına, Azərbaycan Respublikasının digər qanunvericilik aktlarına və beynəlxalq müqavilələrinə riayət etmək vəzifəsindən azad etmir.

Azərbaycan Respublikasının gömrük orqanları lazım olduqda, bu Məcəllənin 185-ci maddəsində göstərilən hallar istisna edilməklə, bu Məcəllədə nəzərdə tutulan gömrük nəzarətinin bütün formalarından istifadə edə bilərlər.

Maddə 185. Gömrük nəzarətinin müəyyən formalarından azad etmə

Gömrük nəzarətinin müəyyən formalarından azad etmə bilavasitə bu Məcəllə ilə müəyyən olunur.

Azərbaycan Respublikası Prezidentinin və onunla birlikdə gedən ailə üzvlərinin şəxsi baqajı gömrük yoxlamasından azaddır.

Öz deputat və xidməti vəzifələrinin icrası ilə əlaqədar Azərbaycan Respublikasının gömrük sərhədindən keçən Azərbaycan Respublikası Milli Məclisi deputatlarının, Azərbaycan Respublikasının İnsan hüquqları üzrə müvəkkilinin (ombudsmanın) və Azərbaycan Respublikası Nazirlər Kabineti üzvlərinin şəxsi baqajları gömrük yoxlamasından azaddır.

Öz yoluna davam edən xarici hərbi gəmilərin, hərbi və hərbi nəqliyyat hava gəmilərinin, eləcə də hərbi texnikanın gömrük yoxlamasından azad edilməsi dövlətlərarası müqavilə ilə tənzimlənir.

Azərbaycan Respublikasının dövlətlərarası müqavilələrinə uyğun olaraq gömrük nəzarətinin müəyyən formalarından azad etmə bu müqavilələr təsdiq edildikdən sonra həyata keçirilir. 7

Maddə 186. Şəxsi yoxlama

Gömrük nəzarətinin müstəsna forması olan şəxsi yoxlama Azərbaycan Respublikasının gömrük sərhədindən keçən və ya gömrük nəzarəti zonasında, yaxud beynəlxalq təyyarə limanının tranzit zonasında olan fiziki şəxsin icrasına nəzarət Azərbaycan Respublikasının gömrük orqanlarına həvalə edilmiş Azərbaycan Respublikası qanunvericiliyinin və Azərbaycan Respublikasının beynəlxalq müqavilələrinin pozulmasının obyekti olan malları üstündə gizlətməsi və təhvil verməməsi haqqında kifayət qədər əsas olduqda, Azərbaycan Respublikası gömrük orqanının rəisinin və ya onu əvəz edən şəxsin qərarı ilə aparıla bilər.

Şəxsi yoxlama başlamazdan əvvəl Azərbaycan Respublikası gömrük orqanının vəzifəli şəxsi Azərbaycan Respublikası gömrük orqanı rəisinin və ya onu əvəz edən şəxsin, şəxsi yoxlama aparılması haqqında qərarını fiziki şəxsə bildirməli, bu cür yoxlama keçirilərkən onu hüquq və vəzifələri ilə tanış etməli və gizlətdiyi malları və ya əşyaları könüllü olaraq təhvil verməyi təklif etməlidir.

Şəxsi yoxlama sanitar-gigiyenik tələblərə cavab verən təcrid olunmuş yerdə iki həmcins hal şahidinin iştirakı ilə eyni cinsdən olan Azərbaycan Respublikası gömrük orqanının vəzifəli şəxsləri tərəfindən aparılmalıdır. Başqa fiziki şəxslərin bu yerlərə daxil olmasına və şəxsi yoxlama aparılmasını müşahidə etməsinə yol verilmir. Şəxsin bədən üzvlərini yalnız tibb işçisi yoxlamalıdır.

Şəxsi yoxlama aparılması haqqında Azərbaycan Respublikasının gömrük işini aparan icra hakimiyyəti orqanının müəyyən etdiyi formada protokol tərtib olunur.

Protokol şəxsi yoxlamanı aparan Azərbaycan Respublikası gömrük orqanının vəzifəli şəxsi, yoxlanılan fiziki şəxs, hal şahidləri və bədən üzvləri yoxlanıldıqda, həmçinin tibb işçisi tərəfindən imzalanır. Barəsində şəxsi yoxlama aparılmış fiziki şəxs həmin protokolda öz rəyini bildirmək hüququna malikdir.

27-1-ci fəsil

Əqli mülkiyyət hüquqlarının qorunması üçün tərkibində əqli mülkiyyət obyektləri olan mallara gömrük nəzarəti

Maddə 186-1. Gömrük orqanları tərəfindən əqli mülkiyyət hüquqlarının qorunması

Gömrük orqanları hüquq sahiblərinin gömrük sərhədindən keçirilən tərkibində əqli mülkiyyət obyektləri olan mallara dair hüquqlarının qorunmasını bu məcəllə və Azərbaycan Respublikasının digər normativ-hüquqi aktları ilə müəyyən olunmuş qaydada həyata keçirir. 13

Maddə 186-2. Reyestrin aparılması qaydası

Gömrük işini aparan icra hakimiyyəti orqanı gömrük nəzarəti məqsədi ilə tərkibində əqli mülkiyyət obyektləri olan malların reyestrini aparır.

Reyestrin aparılması, reyestrdə olan məlumatların gömrük orqanlarına və ərizəçilərə çatdırılması qaydası gömrük işini aparan icra hakimiyyəti orqanı tərəfindən müəyyən edilir. 13

Maddə 186-3. Tərkibində əqli mülkiyyət obyektləri olan malların reyestrə daxil edilməsi və ondan çıxarılması qaydası

Hüquq sahibi və ya onun maraqlarını təmsil edən şəxs (ərizəçi) tərkibində əqli mülkiyyət obyektləri olan mallar gömrük sərhədindən keçirilərkən onun əqli mülkiyyət obyektinə olan hüquqlarının pozulduğunu və ya pozula biləcəyini güman etməyə kifayət qədər əsaslar olduqda, kontrafakt malların buraxılışının dayandırılması xahişi ilə gömrük işini aparan icra hakimiyyəti orqanına əqli mülkiyyət hüquqlarının qorunması və əqli mülkiyyət obyektləri olan malların reyestrə daxil edilməsi barədə ərizə ilə müraciət etmək hüququna malikdir.

Əqli mülkiyyət hüquqlarının qorunması barədə ərizədə aşağıdakılar göstərilməlidir:

1) hüquq sahibi haqqında məlumat;

2) əqli mülkiyyət obyektinə Azərbaycan Respublikasının qanunvericiliyinə uyğun olaraq hüququn olması barədə məlumat;

3) tərkibində əqli mülkiyyət obyekti olan malın təsviri;

4) əqli mülkiyyət obyektlərinə olan hüquqların qorunması haqqında müraciət;

5) malların kontrafakt olmasını aşkar etməyə imkan verən məlumatlar;

6) malların kontrafakt olmadığı müəyyən edildiyi halda, buraxılışın dayandırılması nəticəsində bəyannaməçiyə, yaxud digər şəxslərə vurulan zərərin, habelə gömrük orqanlarının xərclərinin ödənilməsinə dair ərizəçinin öhdəliyi.

Ərizəyə əqli mülkiyyət obyektinə olan hüququ təsdiq edən sənədlər (əsərin qeydiyyatı haqqında şəhadətnamə, patent, əqli mülkiyyət obyektinin qeydiyyatda olmasını təsdiq edən sənəd, lisenziya müqaviləsi, Azərbaycan Respublikasının əqli mülkiyyət qanunvericiliyinə uyğun olaraq digər sənədlər), zəruri hallarda isə hüquq sahibi tərəfindən onun maraqlarını qoruyan şəxsə verilmiş vəkalətnamə əlavə olunur.

Ərizə ilə birlikdə tərkibində əqli mülkiyyət obyekti olan malın və ya kontrafakt malın nümunələri də təqdim oluna bilər.

Gömrük işini aparan icra hakimiyyəti orqanı ərizəyə onun daxil olduğu gündən bir ay müddətində baxır və tərkibində əqli mülkiyyət obyektləri olan malların reyestrə daxil olunması barədə qərar qəbul edir.

Ərizəçi bu maddənin tələblərinə riayət etmədiyi halda, gömrük işini aparan icra hakimiyyəti orqanı həmin malların reyestrə daxil edilməməsi barədə qərar qəbul edir və ərizəçini yazılı surətdə məlumatlandırır.

Ərizədə və ya ona əlavə olunmuş sənədlərdə dəyişiklik edildiyi halda, ərizəçi bu barədə gömrük işini aparan icra hakimiyyəti orqanına məlumat verməlidir.

Ərizəçi bu maddənin tələblərinə riayət etmədikdə, habelə tərkibində əqli mülkiyyət obyektləri olan mallar qəbul olunmuş qaydaya uyğun olmadan və yaxud natamam, səhv məlumatlar əsasında reyestrə daxil olunduğu hallarda, həmin mallar gömrük işini aparan icra hakimiyyəti orqanının qərarı ilə reyestrdən çıxarıla bilər.

Bu barədə gömrük işini aparan icra hakimiyyəti orqanı ərizəçini yazılı formada məlumatlandırır. 13

Maddə 186-4. Gömrük orqanları tərəfindən hüquqların qorunma müddəti

Hüquq sahibinin hüquqlarının qorunma müddəti gömrük işini aparan icra hakimiyyəti orqanı tərəfindən obyektin reyestrə daxil olunması haqqında qərar qəbul olunduğu gündən etibarən ərizəçinin göstərdiyi müddət nəzərə alınmaqla, 2 ilədək müəyyən olunur.

Gömrük işini aparan icra hakimiyyəti orqanı tərəfindən ərizəçinin müraciəti əsasında göstərilən müddət uzadıla bilər.

Gömrük orqanları tərəfindən əqli mülkiyyət obyektinə olan hüquqların qorunmasının ümumi müddəti hüquq sahibinin əqli mülkiyyət obyektinə olan hüquqlarının qüvvədə olma müddətindən artıq ola bilməz. 13

27-2-ci fəsil

Tərkibində əqli mülkiyyət obyektləri olan malların gömrük rəsmiləşdirilməsi və onlar üzərində gömrük nəzarətinin xüsusiyyətləri

Maddə 186-5. Tərkibində əqli mülkiyyət obyektləri olan malların gömrük rəsmiləşdirilməsi və onlar üzərində gömrük nəzarəti

Tərkibində əqli mülkiyyət obyektləri olan malların gömrük rəsmiləşdirilməsi və onlar üzərində gömrük nəzarəti bu məcəllə ilə müəyyən olunmuş qaydada aparılır.

Tərkibində əqli mülkiyyət obyektləri olan malların gömrük sərhədindən keçirilməsi bu məcəlləyə və Azərbaycan Respublikasının əqli mülkiyyətə dair qanunvericiliyinə uyğun olaraq həyata keçirilir. 13

Maddə 186-6. Tərkibində əqli mülkiyyət obyektləri olan malların buraxılışının dayandırılması

Reyestrə daxil edilmiş tərkibində əqli mülkiyyət obyektləri olan malların gömrük rəsmiləşdirilməsi və gömrük nəzarəti zamanı kontrafakt mallar olması əlamətləri aşkar olunarsa, belə malların buraxılışı gömrük orqanları tərəfindən dayandırılır.

Malların buraxılışının on iş günü müddətinə dayandırılması haqqında qərar gömrük rəsmiləşdirilməsini həyata keçirən gömrük orqanının rəhbəri və ya onu əvəz edən şəxs tərəfindən qəbul edilir. Göstərilən müddət daha iyirmi iş günü müddətinə ərizəçinin müraciəti əsasında uzadıla bilər.

Gömrük orqanı tərəfindən buraxılışın dayandırılması barədə qəbul edilmiş qərar haqqında və buraxılışın dayandırılmasının səbəbləri barədə bəyannaməçiyə və ərizəçiyə dərhal yazılı məlumat verilir, habelə bəyannaməçiyə ərizəçinin adı və ünvanı, ərizəçiyə isə bəyannaməçinin adı və ünvanı haqqında məlumat verilir.

Bu maddəyə uyğun olaraq buraxılışın dayandırılması, ərizəçi və bəyannaməçiyə qəbul edilmiş qərar haqqında məlumatın verilməsi və buraxılışın dayandırılma müddətinin uzadılması qaydası gömrük işini aparan icra hakimiyyəti orqanı tərəfindən müəyyən edilir. 13

Maddə 186-7. Vurulan zərərin əvəzinin və çəkilən xərclərin ödənilməsi

Buraxılışın dayandırılması nəticəsində gömrük orqanlarına vurulan zərərin əvəzi və onlar tərəfindən çəkilən xərclər malların kontrafaktlığı müəyyən edildiyi halda bəyannaməçi, əks halda isə ərizəçi tərəfindən ödənilir.

Buraxılışın dayandırılması nəticəsində vurulmuş zərərin əvəzinin və çəkilən xərclərin ödənilməsi qaydası qanunvericiliklə müəyyən edilir. 13

Maddə 186-8. Məlumatların verilməsi. Prob və nümunələrin götürülməsi

Gömrük orqanı ərizəçi və bəyannaməçiyə buraxılışının dayandırılması haqqında qərar qəbul edilmiş malların kontrafakt olub-olmamasının müəyyən olunması üçün lazım olan məlumatları verir.

Ərizəçi və bəyannaməçi tərəfindən alınmış məlumatlar bu maddəyə uyğun olaraq konfidensial xarakterlidir və qanunvericilikdə nəzərdə tutulan hallar istisna olmaqla, onlar tərəfindən yayılmamalı, üçüncü şəxsə, habelə dövlət orqanlarına ötürülməməlidir.

Gömrük orqanının icazəsi ilə ərizəçi və bəyannaməçinin və ya onların nümayəndələrinin buraxılışı dayandırılmış mallardan gömrük nəzarəti altında prob və nümunələr götürmək və onların tədqiqatını aparmaq hüququ vardır. 13

Maddə 186-9. Buraxılışın dayandırılması haqqında qəbul edilmiş qərarın ləğv edilməsi

Aşağıdakı hallarda buraxılışın dayandırılması haqqında qəbul olunmuş qərar onun qüvvədə olduğu müddət ərzində ləğv edilə bilər:

1) ərizəçi gömrük orqanına buraxılışın dayandırılması haqqında qəbul edilmiş qərarın ləğv edilməsi xahişi ilə müraciət etdikdə;

2) tərkibində əqli mülkiyyət obyekti olan mallar reyestrdən çıxarıldıqda.

Azərbaycan Respublikası qanunvericiliyinə uyğun olaraq səlahiyyətli orqan tərəfindən malların götürülməsi, onlara həbs qoyulması və ya onların müsadirəsi haqqında qərar daxil olmadıqda, bu məcəllə ilə müəyyən edilmiş qaydada həmin malların gömrük rəsmiləşdirilməsi və buraxılışı həyata keçirilir.

Buraxılışın dayandırılması haqqında qərar bu qərarı qəbul etmiş gömrük orqanının rəhbəri və ya onu əvəz edən şəxs tərəfindən ləğv edilir.

Bu maddənin ikinci hissəsində nəzərdə tutulmuş şərtlə malların buraxılışının dayandırılması haqqında qərarın ləğv edilməsi və malların buraxılması hüquq sahibinin əqli mülkiyyət obyektinə olan hüquqlarının qorunması ilə bağlı digər səlahiyyətli dövlət orqanlarına hüquqlarının qorunmasının təmin olunması haqqında müraciətinə mane olmur. 13

Maddə 186-10. Tərkibində əqli mülkiyyət obyektləri olan mallara nəzarət üzrə gömrük orqanlarının əlavə səlahiyyətləri

Gömrük orqanları reyestrə alınmamış, eləcə də hüquq sahibi tərəfindən ərizədə göstərilməmiş tərkibində əqli mülkiyyət obyektləri olan malların bu məcəllənin 27-2-ci fəslində müəyyən edilmiş qaydaya uyğun olaraq kontrafakt əlamətləri aşkar edildikdə, həmin malların buraxılışını dayandırmaq hüququna malikdir. Bu halda gömrük orqanları hüquq sahibindən malların kontrafakt olmasını təsdiq etmək üçün lazım olan məlumatları tələb edə bilər. Bu maddəyə uyğun olaraq, malların buraxılışının dayandırılması zamanı gömrük orqanları hüquq sahibini və bəyannaməçini məlumatlandırmalıdırlar.

Malların buraxılışı on iş günü müddətində dayandırılır. Bu müddət hüquq sahibinin yazılı müraciəti olduqda, daha on iş günü müddətinə uzadıla bilər. 13

Maddə 186-11. Əqli mülkiyyət hüquqlarının qorunması üçün bu məcəllə ilə nəzərdə tutulan tədbirlərin tətbiq olunmadığı tərkibində əqli mülkiyyət obyektləri olan mallar

Bu məcəllənin 27-2-ci fəslində nəzərdə tutulan tədbirlər nəzarəti gömrük orqanlarına həvalə edilmiş digər tələblərə əməl olunmaq şərtilə tərkibində əqli mülkiyyət obyektləri olan aşağıdakı mallara münasibətdə tətbiq olunmur:

1) fiziki şəxslər tərəfindən, yaxud tranzit gömrük rejiminə uyğun olaraq sərhəddən keçirilən mallar;

2) beynəlxalq poçt göndərişləri ilə göndərilən mallar;

3) hüquq sahibinin razılığı əsasında dövriyyəyə buraxılmış, istehsal və ya digər kommersiya fəaliyyəti üçün nəzərdə tutulmayan və hüquq sahibinin özü tərəfindən qanuni əsaslarla gömrük sərhədindən keçirilən mallar. 13

Maddə 186-12. Əqli mülkiyyət hüquqlarının qorunmasına dair əlavə tədbirlər

Gömrük sərhədindən keçirilən tərkibində əqli mülkiyyət obyektləri olan mallara dair hüquqların gömrük orqanları tərəfindən qorunması həmin hüquqların qorunması ilə bağlı Azərbaycan Respublikasının digər qanunvericilik aktlarına uyğun müvafiq tədbirlər görülməsinə mane olmur. 13

28-ci fəsil. Azərbaycan Respublikasının gömrük sərhədindən keçirilən mallar və nəqliyyat vasitələrinə gömrük nəzarəti üzrə əlavə müddəalar

Maddə 187. Malların və nəqliyyat vasitələrinin gömrük nəzarətindən keçirilməsi

Bu Məcəllədə nəzərdə tutulan hallar istisna edilməklə, Azərbaycan Respublikasının gömrük sərhədindən keçirilən bütün mallar və nəqliyyat vasitələri gömrük nəzarətindən keçirilir.

Gömrük nəzarətinin həyata keçirilməsi üçün mallar və nəqliyyat vasitələri ilə yük əməliyyatları və digər əməliyyatlar, prob və nümunələrin götürülməsi bu Məcəllənin 132 və 133-cü maddələrinə uyğun surətdə aparılır.

Azərbaycan Respublikasının gömrük orqanları xarici dövlətlərin gəmiləri və başqa dövlətlərin ərazisində olan gəmilər istisna edilməklə, Azərbaycan Respublikası gömrük orqanının icazəsi olmadan Azərbaycan Respublikasının gömrük ərazisini tərk edən nəqliyyat vasitələrini, dəniz, çay və hava gəmilərini məcburi saxlamaq və qaytarmaq hüququna malikdir.

Maddə 188. Gömrük nəzarəti altında olma müddəti

Mallar və nəqliyyat vasitələri gömrük nəzarətinin başlandığı andan gömrük rejiminə uyğun olaraq, gömrük nəzarəti başa çatanadək gömrük nəzarəti altında yerləşir.

Gətirmə zamanı gömrük nəzarəti mallar və nəqliyyat vasitələri Azərbaycan Respublikasının gömrük sərhədini keçdiyi andan başlayır.

Aparma zamanı gömrük nəzarəti gömrük bəyannaməsi qəbul edildiyi andan başlanır.

Bu Məcəllədə nəzərdə tutulan hallar istisna edilməklə mallar və nəqliyyat vasitələri buraxıldığı andan gömrük nəzarəti başa çatır.

Azərbaycan Respublikasının gömrük ərazisindən kənara aparılan mallar və nəqliyyat vasitələri buraxılarkən, onlar Azərbaycan Respublikasının gömrük sərhədini keçdiyi andan gömrük nəzarəti başa çatır.

Hüquqi və fiziki şəxslər gömrük nəzarətinin həyata keçirilməsi üçün zəruri olan minimum müddətlər haqqında tələblərə riayət etməlidirlər. Göstərilən tələbləri Azərbaycan Respublikasının gömrük işini aparan icra hakimiyyəti orqanı müəyyən edir. Hüquqi və fiziki şəxs tərəfindən bu cür tələblərə riayət edilməməsi nəticəsində onlara dəyən zərər ödənilmir.

Maddə 189. Mallar və nəqliyyat vasitələri buraxıldıqdan sonra gömrük nəzarəti

Malların və nəqliyyat vasitələrinin buraxılışından asılı olmayaraq icrasına nəzarət Azərbaycan Respublikası gömrük orqanlarına həvalə edilmiş Azərbaycan Respublikasının qanunvericiliyinin və ya Azərbaycan Respublikasının beynəlxalq müqavilələrinin pozulması haqqında kifayət qədər əsaslar olduqda, bu mallar və nəqliyyat vasitələri barədə istənilən vaxt gömrük nəzarəti həyata keçirilə bilər.

Göstərilən halda Azərbaycan Respublikası gömrük orqanlarının malların və nəqliyyat vasitələrinin mövcud olub-olmadığını, onları təkrar gömrük baxışından keçirmək, gömrük bəyannaməsində göstərilən məlumatların doğruluğunu yenidən yoxlamaq, bu mallarla aparılmış xarici iqtisadi əməliyyatlara və aparılacaq sonrakı ticarət əməliyyatlarına aid sənədləri və digər məlumatları yoxlamaq hüququ vardır. Yoxlama deklarantın və ya bu əməliyyatlara bilavasitə və yaxud dolayı yolla aidiyyəti olan, habelə lazımi sənədlərə malik hər hansı bir şəxsin olduğu yerdə aparıla bilər. Hüquqpozma aşkar edildikdə əlaqədar şəxslər bu Məcəlləyə uyğun məsuliyyət daşıyırlar.

Maddə 190. Gömrük bəyannaməsinin, sənədlərin, malların və nəqliyyat vasitələrinin yoxlanılması müddətləri

Gömrük bəyannaməsinin, sənədlərin, malların və nəqliyyat vasitələrinin yoxlanılması Azərbaycan Respublikasının gömrük orqanı tərəfindən gömrük bəyannaməsi və müvafiq sənədlər qəbul edildiyi andan etibarən ən geci on gün, bu Məcəllənin 131-ci maddəsində göstərilən mallar üçün isə üç gün ərzində həyata keçirilir.

Malların və nəqliyyat vasitələrinin təqdim edilməsi tələb olunan hallarda göstərilən müddətlər mallar və nəqliyyat vasitələri təqdim edilən andan hesablanır.

Digər dövlət orqanlarının mallara və nəqliyyat vasitələrinə nəzarəti həyata keçirməsi üçün lazım olan vaxt göstərilən müddətlərə daxil deyildir.

Maddə 191. Deklarantın, mallara və nəqliyyat vasitələrinə aid səlahiyyətləri olan digər şəxslərin və onların nümayəndələrinin malların və nəqliyyat vasitələrinin yoxlanılmasında iştirakı

Deklarant, mallara və nəqliyyat vasitələrinə aid səlahiyyətləri olan digər şəxslər və onların nümayəndələri malların və nəqliyyat vasitələrinin yoxlanmasında öz təşəbbüsləri ilə iştirak etmək hüququna malikdirlər.

Göstərilən şəxslər Azərbaycan Respublikası gömrük orqanının vəzifəli şəxslərinin tələbi ilə gömrük yoxlanması keçirilməsində iştirak etməli və Azərbaycan Respublikası gömrük orqanının vəzifəli şəxslərinə zəruri kömək göstərməlidirlər. Daşıyıcının xüsusi olaraq vəkil etdiyi nümayəndə olmadıqda nəqliyyat vasitəsinin kapitanı, sürücüsü və ya onu idarə edən başqa bir fiziki şəxs belə nümayəndə hesab edilir.

Deklarant, mallara və nəqliyyat vasitələrinə aid səlahiyyətləri olan digər şəxslər və onların nümayəndələri iştirak etmədikdə Azərbaycan Respublikası gömrük orqanı aşağıdakı hallarda mallar və nəqliyyat vasitələrini yoxlamaq hüququna malikdir:

• mallar və nəqliyyat vasitələri təqdim edildiyi vaxtdan on gün keçəndən sonra göstərilən şəxslər gəlmədikdə;
• dövlət təhlükəsizliyi, ictimai asayiş, insanların həyat və sağlamlığı, heyvanlar və bitkilər, ətraf mühitin qorunması, Azərbaycan xalqının və xarici ölkə xalqlarının bədii, tarixi və arxeoloji sərvətləri üçün təhlükə mövcud olduqda və digər təxirəsalınmaz hallarda;
• mallar beynəlxalq poçt göndərişləri vasitəsilə göndərildikdə;
• gömrük rejimi pozulmaqla, mallar və nəqliyyat vasitələri Azərbaycan Respublikasının gömrük ərazisində saxlanıldıqda.

Göstərilən hallarda malların və nəqliyyat vasitələrinin yoxlanması bu yoxlamanın nəticəsində marağı olmayan şəxslərin iştirakı ilə aparılır.

Maddə 192. Gömrük nəzarəti altında olan mallar və nəqliyyat vasitələrinin inventarlaşdırılması

Azərbaycan Respublikası gömrük orqanları gömrük nəzarəti altında olan malların və nəqliyyat vasitələrinin, həmçinin gömrük ödənişləri ödənilməmiş və ya bu sahədə gömrük güzəştləri verilmiş malların istənilən vaxt inventarlaşdırılmasını aparmaq hüququna malikdir.

VI bölmə. Valyuta nəzarəti

29-cu fəsil. Azərbaycan Respublikası gömrük orqanları tərəfindən valyuta nəzarəti

Maddə 193. Azərbaycan Respublikasının gömrük orqanlarında valyuta nəzarəti aparılması

Azərbaycan Respublikasının gömrük işini aparan icra hakimiyyəti orqanı Azərbaycan Respublikasında valyuta nəzarəti orqanlarından biridir.

Azərbaycan Respublikasının digər gömrük orqanları Azərbaycan Respublikasında gömrük işini aparan icra hakimiyyəti orqanı qarşısında hesabat verən valyuta nəzarəti agentləridir.

Azərbaycan Respublikası gömrük orqanları valyuta qanunvericiliyinə və Məcəlləyə uyğun surətdə gömrük işi ilə bağlı valyuta nəzarətini həyata keçirir.

Valyuta nəzarətini həyata keçirərkən bu maddənin ikinci hissəsində göstərilən Azərbaycan Respublikası gömrük orqanlarının funksiyalarını və səlahiyyətlərini Azərbaycan Respublikasının gömrük işini aparan icra hakimiyyəti orqanı müəyyən edir.8

Maddə 194. Valyuta nəzarəti sahəsində Azərbaycan Respublikası gömrük orqanlarının səlahiyyətləri

Azərbaycan Respublikası gömrük orqanları sərbəst gömrük zonalarının, sərbəst anbarların perimetrləri istisna edilməklə, Azərbaycan Respublikasının gömrük sərhədindən ayrı-ayrı şəxslər tərəfindən Azərbaycan Respublikası milli valyutasının, milli valyutada qiymətli kağızların və digər valyuta sərvətlərinin keçirilməsinə, eləcə də göstərilən sərhəddən malların və nəqliyyat vasitələrinin keçirilməsi ilə əlaqədar valyuta əməliyyatları üzrə valyuta nəzarətini həyata keçirirlər.

Maddə 195. Azərbaycan Respublikası gömrük orqanları valyuta nəzarətini həyata keçirərkən aşkar edilmiş hüquq pozuntularına görə məsuliyyət

Azərbaycan Respublikasının gömrük orqanları tərəfindən valyuta nəzarəti həyata keçirilərkən aşkar edilmiş hüquqpozmalara görə təqsirli şəxslər Azərbaycan Respublikasının qanunvericiliyinə uyğun olaraq məsuliyyət daşıyırlar.8

VII bölmə. Xarici şəxslərin ayrı-ayrı kateqoriyaları üçün gömrük güzəştləri

30-cu fəsil. Xarici dövlətlərin nümayəndəlikləri və onların əməkdaşları, habelə digər xarici şəxslər üçün gömrük güzəştləri

Maddə 196. Xarici dövlətlərin diplomatik nümayəndəlikləri üçün gömrük güzəştləri

Xarici dövlətlərin Azərbaycan Respublikasının ərazisində olan diplomatik nümayəndəlikləri Azərbaycan Respublikasının gömrük sərhədindən malların və nəqliyyat vasitələrinin keçirilməsinin nəzərdə tutulmuş qaydasına riayət edilməsi şərti ilə, gömrük rüsumlarından, vergilərdən və digər gömrük ödənişlərindən azad edilməklə nümayəndəliyin rəsmi istifadəsi üçün nəzərdə tutulan malları Azərbaycan Respublikasının ərazisinə gətirə və Azərbaycan Respublikasının ərazisindən apara bilərlər. Saxlanca görə ödənişlər və Azərbaycan Respublikası gömrük orqanlarının müəyyən edilmiş iş yerlərindən kənarda və ya iş vaxtından kənar vaxtda malların gömrük rəsmiləşdirilməsi və buna bənzər digər xidmətlər göstərilməsinə görə ödənişlər istisna edilir.

Maddə 197. Xarici dövlətin diplomatik nümayəndəliyinin başçısı və nümayəndəliyin diplomatik heyətinin üzvləri üçün gömrük güzəştləri

Xarici dövlətin diplomatik nümayəndəliyinin başçısı və nümayəndəliyinin diplomatik heyətinin üzvləri, həmçinin onlarla birlikdə yaşayan ailə üzvləri Azərbaycan Respublikasının gömrük sərhədindən malların və nəqliyyat vasitələrinin keçirilməsinin nəzərdə tutulmuş qaydasına riayət etmək şərti ilə, gömrük rüsumlarından, vergilərdən və digər gömrük ödənişlərindən azad edilməklə ilkin təsərrüfat ləvazimatı da daxil olmaqla, şəxsi istifadə üçün olan malları Azərbaycan Respublikası ərazisinə gətirə və Azərbaycan Respublikası ərazisindən apara bilərlər. Saxlanca görə ödənişlər və Azərbaycan Respublikası gömrük orqanlarının müəyyən edilmiş iş yerlərindən kənarda və ya iş vaxtından kənar vaxtda malların gömrük rəsmiləşdirilməsi və buna bənzər digər xidmətlər göstərilməsinə görə ödənişlər istisna edilir.

Xarici dövlətin diplomatik nümayəndəliyinin başçısının, diplomatik heyətinin üzvlərinin, onlarla birlikdə yaşayan ailə üzvlərinin şəxsi baqajları gömrük baxışından azaddır. Göstərilən şəxslərin baqajlarında şəxsi istifadə üçün nəzərdə tutulmayan, gətirilməsi və ya aparılması Azərbaycan Respublikasının qanunvericiliyi və Azərbaycan Respublikasının beynəlxalq müqavilələri ilə qadağan edilən, digər xüsusi qaydalarla tənzimlənən mallar olması haqqında kifayət qədər əsaslar olduqda, gömrük baxışı bu maddədə göstərilən şəxslərin və ya onların səlahiyyətli nümayəndələrinin iştirakı ilə həyata keçirilir.

Maddə 198. Xarici dövlətin diplomatik nümayəndəliyinin inzibati-texniki heyətinin əməkdaşları üçün gömrük güzəştləri

Xarici dövlətin diplomatik nümayəndəliyinin inzibati-texniki heyətinin əməkdaşları və onlarla birlikdə yaşayan ailə üzvləri (əgər həmin əməkdaşlar və onların ailə üzvləri daimi olaraq Azərbaycan Respublikasında yaşamırlarsa) gömrük ödənişlərindən azad edilməklə ilkin təsərrüfat ləvazimatı olan malları Azərbaycan Respublikası ərazisinə gətirə bilərlər. Saxlanca görə ödənişlər və Azərbaycan Respublikası gömrük orqanlarının müəyyən edilmiş iş yerlərindən kənarda və ya iş vaxtlarından kənar vaxtda gömrük rəsmiləşdirilməsi və buna bənzər digər xidmətlər göstərilməsinə görə ödənişlər istisna edilir.

Maddə 199. Xarici dövlət nümayəndəliyinin diplomatik heyətinin üzvləri üçün gömrük güzəştlərinin inzibati-texniki və xidmətçi heyətin əməkdaşlarına şamil edilməsi

Xarici dövlətlə bağlanan xüsusi sazişə əsasən bu Məcəllədə xarici dövlət nümayəndəliyinin diplomatik heyəti üçün nəzərdə tutulan gömrük güzəştləri, hər bir dövlətlə ayrıca və qarşılıqlı olmaq şərti ilə bu nümayəndəliyin daimi olaraq Azərbaycan Respublikasında yaşamayan inzibati-texniki və xidmətçi heyətinin əməkdaşlarına və onların ailə üzvlərinə də şamil edilə bilər.

Maddə 200. Xarici dövlətlərin konsulluq nümayəndəlikləri və onların heyət üzvləri üçün gömrük güzəştləri

Xarici dövlətlərin konsulluq nümayəndəliklərinə, konsulluq nümayəndəliklərinin başçıları da daxil olmaqla konsulluğun vəzifəli şəxslərinə və konsulluq qulluqçularına, həmçinin onların ailə üzvlərinə xarici dövlətlərin diplomatik nümayəndəlikləri və ya diplomatik nümayəndəliyin müvafiq heyəti üçün bu Məcəllədə nəzərdə tutulan gömrük güzəştləri verilir.

Xarici dövlətlə bağlanan xüsusi sazişə əsasən bu Məcəllədə xarici dövlət nümayəndəliyinin diplomatik heyəti üçün nəzərdə tutulan gömrük güzəştləri, hər bir dövlətlə ayrıca və qarşılıqlı olmaq şərti ilə konsul nümayəndəliyinin Azərbaycan Respublikasında daimi yaşamayan xidmətçi heyəti işçilərinə və onların ailə üzvlərinə də şamil edilə bilər.

Maddə 201. Xarici dövlətlərin diplomatik poçtunun və konsul valizinin Azərbaycan Respublikasının gömrük sərhədindən keçirilməsi

Xarici dövlətlərin Azərbaycan Respublikasının gömrük sərhədindən keçirilən diplomatik poçtunu və konsul valizini (çantasını) açmaq və gecikdirmək olmaz. Konsul valizində bu maddənin üçüncü hissəsində göstərilməyən əşyaların olması haqqında kifayət qədər əsaslar olduqda, Azərbaycan Respublikası gömrük orqanı Azərbaycan Respublikası gömrük orqanının vəzifəli şəxslərinin iştirakı ilə təmsil edilən xarici dövlətin səlahiyyətli şəxsləri tərəfindən konsul valizinin açılmasını tələb edə bilər. Bu tələbin yerinə yetirilməsindən imtina edildikdə konsul valizi açılmadan göndərildiyi yerə qaytarılır.

Diplomatik poçt və konsul valizi olan bütün yerlərdə onların xarakterini əks edən görünən xarici nişanları olmalıdır.

Diplomatik poçt yalnız rəsmi istifadə üçün nəzərdə tutulan diplomatik sənədlərdən və mallardan, konsul valizi isə yalnız rəsmi yazışma və sənədlərdən, yaxud da yalnız rəsmi istifadə üçün nəzərdə tutulmuş mallardan ibarət ola bilər.

Maddə 202. Xarici diplomatik və konsulluq kuryerləri üçün gömrük güzəştləri

Xarici diplomatik və konsulluq kuryerləri gömrük baxışından və gömrük ödənişlərindən qarşılıqlı olaraq azadetmə əsasında şəxsi istifadə üçün olan malları Azərbaycan Respublikasına gətirə və Azərbaycan Respublikasından apara bilərlər. Saxlanca görə ödənişlər və Azərbaycan Respublikası gömrük orqanlarının müəyyən edilmiş iş yerlərindən kənarda və ya iş vaxtlarından kənar vaxtda gömrük rəsmiləşdirilməsi və digər buna bənzər xidmətlər göstərilməsinə görə ödənişlər istisna edilir.

Maddə 203. Xarici dövlətlərin nümayəndələri və nümayəndə heyəti üzvləri üçün gömrük güzəştləri

Dövlətlərarası danışıqlarda, beynəlxalq konfrans və müşavirələrdə iştirak etmək üçün və ya digər rəsmi tapşırıqla Azərbaycan Respublikasına gələn xarici dövlət nümayəndələrinə, parlament və hökumət nümayəndə heyəti üzvlərinə, həmçinin qarşılıqlı prinsip əsasında xarici dövlətlərin nümayəndə heyəti əməkdaşlarına bu Məcəllədə xarici dövlətlərin diplomatik nümayəndəliklərinin heyət üzvləri üçün nəzərdə tutulan gömrük güzəştləri verilir. Bu güzəştlər onları müşayiət edən ailə üzvlərinə də şamil edilir.

Maddə 204. Azərbaycan Respublikasının ərazisindən tranzitlə keçən diplomatik heyət üzvləri, konsulluqların vəzifəli şəxsləri, xarici dövlət nümayəndələri və nümayəndə heyəti üzvləri üçün gömrük güzəştləri

Azərbaycan Respublikasının ərazisindən tranzitlə keçən xarici dövlətlərin diplomatik heyət üzvlərinə və konsulluqlarının vəzifəli şəxslərinə, bu şəxslərin ailə üzvlərinə, həmçinin bu Məcəllənin 203-cü maddəsində göstərilən şəxslərə bu Məcəllədə nümayəndəliklərin diplomatik heyət üzvləri üçün nəzərdə tutulan gömrük güzəştləri verilir.

Maddə 205. Hökumətlərarası beynəlxalq təşkilatlar, onların nəzdindəki xarici dövlət nümayəndəlikləri, habelə bu təşkilat və nümayəndəliklərin şəxsi heyəti üçün gömrük güzəştləri

Beynəlxalq hökumətlərarası təşkilatlar, onların nəzdindəki xarici dövlət nümayəndəlikləri, habelə bu təşkilat və nümayəndəliklərin şəxsi heyəti və onların ailə üzvləri üçün gömrük güzəştləri Azərbaycan Respublikasının müvafiq beynəlxalq müqavilələri ilə müəyyən edilir.

VIII bölmə. Xarici iqtisadi fəaliyyətin gömrük statistikasının və mal nomenklaturasının aparılması

31-ci fəsil. Gömrük statistikasının aparılması

Maddə 206. Xarici iqtisadi fəaliyyətin gömrük statistikası

Ali dövlət hakimiyyəti orqanlarının və Azərbaycan Respublikası qanunvericiliyi ilə müəyyən olunmuş digər dövlət orqanlarının Azərbaycan Respublikası xarici iqtisadi fəaliyyətinin vəziyyəti barədə məlumatla təmin edilməsi, həmçinin dövlət büdcəsinə gömrük ödənişlərinin daxil olmasına nəzarət edilməsi, valyuta nəzarəti, Azərbaycan Respublikası xarici ticarətinin vəziyyəti və inkişafının təhlili məqsədi ilə Azərbaycan Respublikası gömrük orqanları malların gömrük sərhədindən keçirilməsi barədə məlumatları toplayır, sistemləşdirir və gömrük statistikası məlumatlarının lazımi orqanlara təqdim edilməsini və nəşrini təmin edir.

Azərbaycan Respublikası xarici iqtisadi fəaliyyətinin gömrük statistikası bu Məcəlləyə və Azərbaycan Respublikasının digər qanunvericilik aktlarına uyğun aparılır.

Gömrük statistikası aparılarkən məlumatların, beynəlxalq məlumatlarla və Azərbaycan Respublikasında istifadə olunan dövlət statistikası məlumatları ilə müqayisə olunmasını təmin edən metodologiyadan istifadə olunur.

Maddə 207. Xüsusi gömrük statistikası

Azərbaycan Respublikası gömrük orqanları onlara həvalə olunmuş vəzifələrin yerinə yetirilməsini təmin etmək məqsədi ilə Azərbaycan Respublikasının gömrük işini aparan müvafiq icra hakimiyyəti orqanının müəyyən etdiyi qaydada xüsusi gömrük statistikası aparırlar.

Maddə 208. Statistika məqsədləri üçün istifadə olunan sənədlər və məlumatlar

Statistika məqsədləri üçün istifadə olunan sənədlər və məlumatlar bu Məcəllənin gömrük rəsmiləşdirilməsinin və gömrük nəzarətinin həyata keçirilməsi qaydaları haqqında müddəalarına uyğun olaraq tərtib olunur.

Statistika məqsədləri üçün tərtib edilən məlumat sirr hesab edilir və ona bu Məcəllənin 16-cı maddəsi şamil edilir.

Maddə 209. Gömrük statistikasının aparılması ilə bağlı hüquqpozmalar üçün məsuliyyət

Gömrük statistikasının aparılması ilə bağlı hüquqpozmalara görə hüquqi və fiziki şəxslər bu Məcəlləyə uyğun olaraq məsuliyyət daşıyırlar.

32-ci fəsil. Xarici iqtisadi fəaliyyətin mal nomenklaturasının aparılması

Maddə 210. Xarici iqtisadi fəaliyyətin mal nomenklaturasının aparılması

Azərbaycan Respublikası gömrük orqanları xarici iqtisadi fəaliyyətin mal nomenklaturasının aparılmasını həyata keçirirlər. Bu məqsədlə Azərbaycan Respublikası gömrük orqanları:

• xarici iqtisadi fəaliyyətin mal nomenklaturasının beynəlxalq əsaslarında olan dəyişiklik və əlavələri, bu əsasların təfsiri üzrə beynəlxalq izahatları və digər qərarları izləyir;
• xarici iqtisadi fəaliyyətin mal nomenklaturasını onun beynəlxalq əsaslarına uyğun vəziyyətə gətirir;
• xarici iqtisadi fəaliyyətin mal nomenklaturasının nəşrini təmin edir;
• xarici iqtisadi fəaliyyətin mal nomenklaturasının təfsiri üçün izah və şərhlər hazırlayır, təsdiq edir və nəşrini təmin edir;
• göstərilən nomenklaturanın aparılması üçün digər funksiyaların yerinə yetirilməsini təmin edir.

Maddə 211. Malların təsnifatı

Azərbaycan Respublikası gömrük orqanları malların təsnifatını aparır, yəni konkret malları xarici iqtisadi fəaliyyətin mal nomenklaturasında göstərilmiş mövqelərə aid edir.

Azərbaycan Respublikası gömrük orqanlarının malların təsnifatı haqqında qərarları məcburi xarakter daşıyır. Malların təsnifatı üzrə digər orqan və təşkilatların qərarları gömrük məqsədləri üçün əsas hesab olunmur.

Maddə 212. Azərbaycan Respublikasının gömrük işini aparan müvafiq icra hakimiyyəti orqanının xarici iqtisadi fəaliyyətin mal nomenklaturası sahəsində əlavə səlahiyyətləri

Azərbaycan Respublikasının gömrük işini aparan icra hakimiyyəti orqanı xarici iqtisadi fəaliyyətin mal nomenklaturasının beynəlxalq əsaslarının hazırlanması, ona dəyişikliklər və əlavələr edilməsi, onun təfsiri və tətbiqi üzrə gömrük məsələləri ilə məşğul olan beynəlxalq təşkilatlarda Azərbaycan tərəfini təmsil edir.

Azərbaycan Respublikasının gömrük işini aparan icra hakimiyyəti orqanı >müvafiq icra hakimiyyəti orqanı tərəfindən təsdiq edilən xarici iqtisadi fəaliyyətin mal nomenklaturasının dəyişdirilməsi və ona əlavələr edilməsi haqqında təkliflərin hazırlanmasında iştirak edə bilər.

IX bölmə. Gömrük işi sahəsində cinayətlər. Azərbaycan Respublikası gömrük orqanlarının təhqiqat, istintaq və əməliyyat-axtarış fəaliyyəti 12

33-cü fəsil. Gömrük işi sahəsində cinayətlər - 5 oktyabr 2001-ci il tarixli 183-IIQD nömrəli qanuna əsasən çıxarılmışdır 2

Maddə 213. Kontrabanda (qaçaqmalçılıq)

Azərbaycan Respublikasının gömrük sərhədindən gömrük nəzarətindən kənar və ya ondan gizli, yaxud sənədlərdən və ya gömrük eyniləşdirilməsi vasitələrindən aldatma yolu ilə istifadə edilməsi, yaxud bəyan etməməklə və ya düzgün bəyan etməməklə aşağıdakı malların keçirilməsi kontrabanda hesab olunur:

narkotik vasitələrin, psixotrop, güclü təsirli, zəhərli, zəhərləyici, radioaktiv və partlayıcı maddələrin;

silahlı, partladıcı qurğuların və onlar üçün döyüş sursatının (soyuq,yivsiz ov silahları və onların patronlarından başqa);

nüvə, kimyəvi, bioloji və digər kütləvi qırğın silahlarının, həmin silahların hazırlanması üçün istifadə oluna biləcək və Azərbaycan Respublikasının gömrük sərhədindən keçirilməsinin xüsusi qaydaları müəyyən edilmiş materialların və avadanlığın;

Azərbaycan Respublikasından çıxarılması üçün müvafiq qaydalar müəyyən edilmiş strateji əhəmiyyətli xammalın;

Azərbaycan Respublikasından çıxarılması üçün müvafiq qaydalar müəyyən edilmiş Azərbaycanda yaşayan xalqların və xarici ölkə xalqlarının bədii, tarixi və arxeoloji sərvəti olan əşyaların;

külli miqdarda, yaxud dövlət orqanının vəzifəli şəxsinin qulluq mövqeyindən istifadə etməklə, yaxud dövlət orqanının vəzifəli şəxsi tərəfindən öz qulluq mövqeyindən istifadə etməklə, yaxud gömrük nəzarətinin müəyyən formalarından azad olunmuş ayrı-ayrı malların və nəqliyyat vasitələrinin keçirilməsi üçün müvəkkil edilmiş şəxs tərəfindən, yaxud kontrabanda ilə məşğul olmaq üçün təşkil edilmiş bir qrup şəxs tərəfindən keçirilən digər malların.

Kontrabanda Azərbaycan Respublikasının cinayət qanunvericiliyinə uyğun olaraq cəzalandırılır.

Maddə 214. Azərbaycan xalqının və xarici ölkə xalqlarının bədii, tarixi və arxeoloji sərvəti olan əşyaların Azərbaycan Respublikasının ərazisinə qaytarılmaması

Azərbaycan Respublikasının gömrük ərazisindən kənara aparılmış Azərbaycan xalqının və xarici ölkə xalqlarının bədii, tarixi və arxeoloji sərvəti olan əşyaların qüvvədə olan qanunvericiliyə müvafiq olaraq qaytarılması məcburi olan hallarda və müəyyən olunmuş müddətdə geri qaytarılmaması cinayət hesab edilir və Azərbaycan Respublikasınını cinayət qanunvericiliyinə uyğun cəzalandırılır.

Maddə 215. Gömrük ödənişlərinin ödənilməsindən  yayınma

Fiziki şəxsin, vəzifəli şəxsin və ya hüquqi şəxs yaratmadan sahibkarlıq fəaliyyəti ilə məşğul olan şəxsin külli miqdarda və xüsusi ilə külli miqdarda gömrük ödənişlərini ödəməkdən qəsdən yayınması cinayət hesab edilir və Azərbaycan Respublikasının cinayət qanunvericiliyinə uyğun cəzalandırılır.

Maddə 216. Qanunsuz valyuta əməliyyatları və yalyuta sərvətləri ilə əlaqədar sair əməllər

Xarici iqtisadi fəaliyyətin keçirilməsi nəticəsində əldə olunmuş valyuta sərvətləri şəklində gizlətmək və ya onların məbləğini aşağı göstərmək məqsədi ilə Azərbaycan Respublikası gömrük orqanlarına qəsdən yalan məlumatlar verilməsi, bu yolla əldə edilmiş valyuta sərvətlərinin Azərbaycan Respublikasına mütləq gətirilməsi (göndərilmə də daxil olmaqla) və ya köçürülməsi barədə müəyyən olunmuş qaydalara riayət edilməməsi (o cümlədən valyuta sərvətlərinin Azərbaycan Respublikası hüdudlarından kənarda qanunsuz olaraq saxlanması), Azərbaycan Respublikasının gömrük sərhədindən malların keçirilməsi ilə bağlı saxta xarici iqtisadi əqdlər üzrə xarici valyuta və ya xarici valyutada istifadə olunmuş ödəniş sənədləri ilə ödəmələrin həyata keçirilməsi, eləcə də əhəmiyyətli və külli miqdarda, yaxud qanunsuz valyuta əhəmiyyatlarına və valyuta sərvətləri ilə əlaqədar sair əməllərə görə əvvəllər məhkum olunmuş şəxs tərəfindən, yaxud mütəşəkkil dəstə tərəfindən törədilmiş gömrük işinə aid digər qanunsuz valyuta əməliyyatları, valyuta sərvətləri ilə əlaqədar sair əməllər cinayət hesab edilir və Azərbaycan Respublikasının cinayət qanunvericiliyinə uyğun cəzalandırılır.

34-cü fəsil. Azərbaycan Respublikası gömrük orqanları tərəfindən təhqiqatın və istintaqın aparılması 12

Maddə 217. Gömrük orqanları tərəfindən təhqiqat və istintaqın aparılması

Azərbaycan Respublikasının gömrük orqanları gömrük işi sahəsində cinayətlər haqqında işlər üzrə təhqiqat və istintaq orqanlarıdır.

Azərbaycan Respublikasının gömrük orqanları tərəfindən təhqiqat və istintaqın aparılması Azərbaycan Respublikasının Cinayət-Prosessual Məcəlləsi ilə tənzimlənir. 12

Maddə 218. Törədilmiş, törədilən və ya törədilməsinə hazırlıq görülən cinayətlər haqqında ərizə və məlumatlara baxılma

Törədilmiş, törədilən və ya törədilməsinə hazırlıq görülən cinayətlər haqqında ərizə və məlumatlara Azərbaycan Respublikası gömrük orqanları tərəfindən baxılma Azərbaycan Respublikası cinayət-prosessual qanunvericiliyinə uyğun həyata keçirilir.

35-ci fəsil. Azərbaycan Respublikası gömrük orqanlarının əməliyyat-axtarış fəaliyyəti

Maddə 219. Azərbaycan Respublikası gömrük orqanlarının əməliyyat-axtarış fəaliyyəti

Azərbaycan Respublikası gömrük orqanları təhqiqatının və istintaqının aparılması Azərbaycan Respublikası gömrük orqanlarının səlahiyyətinə aid edilmiş, Azərbaycan Respublikası qanunvericiliyi ilə cinayət sayılan hüquqa zidd əməlləri törətmiş, törədən və ya törətməyə hazırlıq görən şəxsləri aşkar etmək məqsədi ilə, həmçinin Azərbaycan Respublikasının gömrük məsələləri üzrə beynəlxalq müqavilələrinə uyğun olaraq beynəlxalq gömrük təşkilatlarının, xarici dövlətlərin gömrük və digər səlahiyyətli orqanlarının sorğusu əsasında əməliyyat-axtarış fəaliyyəti həyata keçirir. 12

Maddə 220. Azərbaycan Respublikası gömrük orqanları tərəfindən əməliyyat-axtarış fəaliyyətinin həyata keçirilməsi

Azərbaycan Respublikası gömrük orqanları tərəfindən əməliyyat-axtarış fəaliyyəti Azərbaycan Respublikasının Cinayət-Prosessual Məcəlləsi, «Əməliyyat-axtarış fəaliyyəti haqqında qanunvericilik aktları ilə müəyyən edilmiş qaydada həyata keçirilir. 12

Maddə 221. Azərbaycan Respublikası gömrük orqanlarının öz təhlükəsizliyini təmin edən əməliyyat-axtarış tədbirləri

Azərbaycan Respublikası gömrük orqanlarının öz təhlükəsizliyini təmin edən əməliyyat-axtarış tədbirləri Azərbaycan Respublikasının qanunvericiliyi ilə müəyyən olunmuş qaydada həyata keçirilir.

36-cı fəsil. Narkotik vasitələrin və psixotrop maddələrin nəzarət altında göndərilməsi

Maddə 222. Narkotik vasitələrin və psixotrop maddələrin qanunsuz dövriyyəsinin qarşısını almaq

Narkotik vasitələrin və psixotrop maddələrin qanunsuz beynəlxalq dövriyyəsinin qarşısını almaq və dövriyyədə iştirak edən şəxsləri aşkar etmək məqsədi ilə Azərbaycan Respublikası gömrük orqanları ayrılıqda götürülmüş hər bir halda xarici dövlətlərin gömrük və başqa səlahiyyətli orqanları ilə razılaşmalara uyğun olaraq və ya Azərbaycan Respublikasının beynəlxalq müqavilələri əsasında nəzarət altında göndərilmə metodundan istifadə edirlər, yəni qanunsuz dövriyyəyə daxil edilmiş narkotik vasitələrin, psixotrop maddələrin öz nəzarəti altında Azərbaycan Respublikasına gətirilməsinə, Azərbaycan Respublikasından aparılmasına və ya onun ərazisindən tranzitlə keçirilməsinə yol verirlər.

Nəzarət altında göndərilmə metodundan istifadə haqqında qərarı Azərbaycan Respublikasının gömrük işini aparan icra hakimiyyəti orqanı qəbul edir.

Nəzarət altında göndərilmə metodundan istifadə haqqında qərar qəbul edildiyi hallarda narkotik vasitələrin və psixotrop maddələrin təyinat ölkəsi xarici dövlətdirsə, bu halda Azərbaycan Respublikasında cinayət işi qaldırılmır, qəbul edilmiş qərar barəsində isə dərhal Azərbaycan Respublikasının qanunvericiliyi ilə müəyyən olunmuş qaydada Azərbaycan Respublikası Baş prokuroruna məlumat verilir.

Maddə 223. Digər əşyalarla əlaqədar nəzarət altında göndərilmə metodundan istifadə edilməsi

Bu Məcəllənin 222-ci maddəsində nəzərdə tutulan qaydanı tətbiq etməklə cinayət törədilməsi üçün alət və ya vasitə olan, həmçinin cinayətkar yolla əldə edilmiş digər əşyalarla əlaqədar nəzarət altında göndərilmə metodundan istifadə edilə bilər.

Göstərilən əşyalarla əlaqədar nəzarət altında göndərilmə metodundan istifadə haqqında qərar Azərbaycan Respublikasının gömrük işini aparan icra hakimiyyəti orqanı tərəfindən qəbul edilir və bu barədə dərhal Azərbaycan Respublikası Baş prokuroruna məlumat verilir.

Maddə 224. Nəzarət altında göndərilmə metodundan istifadə zamanı müsadirə edilən pul vəsaiti və əmlaka sərəncam vermə

Nəzarət altında göndərilmə metodundan istifadə edilməklə açılan və qarşısı alınan cinayətlər haqqında işlər üzrə Azərbaycan Respublikasının və xarici dövlətlərin məhkəmələri tərəfindən müsadirə edilən əmlakın realizə olunmasından əldə edilən pul vəsaitləri Azərbaycan Respublikasının gömrük işini həyata keçirən müvafiq icra hakimiyyəti orqanı və xarici dövlətlərin səlahiyyətli idarələrinin razılaşmalarına uyğun olaraq, gömrük və digər səlahiyyətli orqanları nəzarəti altında göndərilmə metodundan istifadədə iştirak edən dövlətlər arasında bölünür.

X bölmə. Gömrük qaydalarının pozulması və bu pozuntulara görə məsuliyyət. Gömrük qaydalarının pozulması haqqında işlər üzrə icraat və həmin işlərə baxılma

37-ci fəsil. Ümumi müddəalar

Maddə 225. Gömrük qaydalarının pozulması

Gömrük qaydalarının pozulması şəxsin Azərbaycan Respublikasının müvafiq qanunları bu Məcəllə ilə, «Gömrük tarifi haqqında» Azərbaycan Respublikasının Qanunu və gömrük işi üzrə Azərbaycan Respublikasının digər qanunvericilik aktları, həmçinin Azərbaycan Respublikasının beynəlxalq müqavilələri ilə müəyyən edilən, Azərbaycan Respublikasının gömrük sərhədindən keçirilən malların və nəqliyyat vasitələrinin keçirilmə qaydasına (gömrük rejimlərinin tətbiqi də daxil olmaqla), gömrük nəzarəti, gömrük işi ilə əlaqədar valyuta nəzarəti, gömrük rəsmiləşdirilməsi, eləcə də gömrük ödənişlərinin qoyulması və ödənilməsi, gömrük güzəştləri verilməsi və ondan istifadə qaydalarına qəsd edən və törədilməsinə görə Azərbaycan Respublikasının qanunları və bu Məcəllə ilə məsuliyyət nəzərdə tutulan hüquqa zidd hərəkəti və hərəkətsizliyidir. 2

Maddə 226. Gömrük qaydalarını pozmuş şəxslərin məsuliyyəti

Gömrük qaydalarını pozmuş hüquqi və fiziki şəxslər bu Məcəlləyə, onunla tənzimlənməyən hissədə isə inzibati hüquqpozmalar haqqında Azərbaycan Respublikası qanunverici-liyinə uyğun məsuliyyət daşıyırlar.

Hüquqpozma törədilən anda on altı yaşa çatmış fiziki şəxslər gömrük qaydalarının pozulmasına görə məsuliyyət daşıyırlar.

Vəzifəli şəxslər onlar tərəfindən hüquqpozma törədilən anda bu Məcəllə ilə, həmçinin icrasına nəzarət Azərbaycan Respublikası gömrük orqanlarına həvalə olunmuş, gömrük işi üzrə Azərbaycan Respublikasının digər qanunvericilik aktları və Azərbaycan Respublikasının beynəlxalq müqavilələri ilə müəyyən edilən tələblərin yerinə yetirilməsini təmin etmək, əgər onların xidməti vəzifələrinə daxildirsə, gömrük qaydalarının pozulmasına görə məsuliyyət daşıyırlar.

Hüquqi və fiziki şəxslər hüquqa zidd hərəkət və hərəkətsizliyi qəsdən və ya ehtiyatsızlıq üzündən etmişlərsə, gömrük qaydalarının pozulmasına görə məsuliyyət daşıyırlar.

Hüquqpozmanın qarşısıalınmaz qüvvənin təsiri nəticəsində baş verməsi halları istisna edilməklə, idarə, müəssisə və təşkilatlar, həmçinin hüquqi şəxs yaratmadan sahibkarlıq fəaliyyəti ilə məşğul olan şəxslər gömrük qaydalarının pozulmasına görə məsuliyyət daşıyırlar.

Bu maddənin altıncı hissəsində göstərilən şəxslərin məsuliyyətə cəlb edilməsi, onların vəzifəli şəxslərini və digər işçilərini gömrük qaydalarının pozulmasına görə məsuliyyətdən azad etmir.

İdarə, müəssisə və təşkilatların, həmçinin hüquqi şəxs yaratmadan sahibkarlıq fəaliyyəti ilə məşğul olan şəxslərin, vəzifəli şəxslərinin və digər işçilərinin gömrük işi sahəsində cinayətlərin törədilməsinə görə cinayət məsuliyyətinə cəlb edilməsi həmin şəxsləri gömrük qaydalarının pozulmasına görə məsuliyyətdən azad etmir.

Gömrük qaydalarının pozulmasına görə məsuliyyətə cəlb edilən şəxsi, gömrük qaydalarının bilavasitə obyekti olan malların və nəqliyyat vasitələrinin müsadirə edildiyi hallar istisna edilməklə, digər hallarda gömrük ödənişlərini ödəməkdən və bu Məcəllə ilə müəyyən edilmiş digər tələbləri yerinə yetirməkdən azad etmir.

Maddə 227. Gömrük qaydalarının pozulmasına görə hərbi qulluqçuların və intizam nizamnamələrinin qüvvəsi şamil edilən digər şəxslərin məsuliyyəti

Azərbaycan Respublikası Silahlı Qüvvələrinin, sərhəd və daxili qoşunların, həmçinin qanunvericiliklə nəzərdə tutulmuş başqa hərbi birləşmələrin hərbi qulluqçuları, hərbi toplanışa çağırılmış vətəndaşlar, eləcə də Azərbaycan Respublikası daxili işlər orqanlarının sıravi və rəhbər heyəti, Azərbaycan Respublikası milli təhlükəsizlik orqanlarının əməkdaşları gömrük qaydalarının pozulmasına görə ümumi əsaslarla məsuliyyət daşıyırlar.

Azərbaycan Respublikasının hərbi hissələri və hüquqi şəxs statusuna malik digər hərbi birləşmələri, Azərbaycan Respublikası daxili işlər orqanları, Azərbaycan Respublikası milli təhlükəsizlik orqanları gömrük qaydalarının pozulmasına görə bu Məcəllə ilə müəyyən edilmiş ümumi əsaslar və qaydalarla məsuliyyət daşıyırlar.

Maddə 228. Xarici hüquqi və fiziki şəxslərin məsuliyyəti

Xarici hüquqi və fiziki şəxslər gömrük qaydalarının pozulmasına görə Azərbaycan Respublikasının hüquqi və fiziki şəxsləri ilə eyni əsaslarla bu Məcəlləyə uyğun olaraq məsuliyyət daşıyırlar.

Maddə 229. Gömrük qaydalarının pozulmasına görə məsuliyyət haqqında qanunvericiliyin qüvvəsi

Gömrük qaydalarını pozan şəxslər hüquqpozma törədilən vaxt qüvvədə olan qanunvericiliyə əsasən məsuliyyət daşıyırlar.

Gömrük qaydalarının pozulmasına görə məsuliyyəti yüngülləşdirən və ya ləğv edən aktların geriyə qüvvəsi vardır, yəni bu aktın verilməsinə qədər törədilən hüquqpozmalara da şamil edilir.

Gömrük qaydalarının pozulmasına görə məsuliyyət müəyyən edən və ya məsuliyyəti ağırlaşdıran aktların geriyə qüvvəsi yoxdur.

Gömrük qaydalarının pozulması haqqında işlər üzrə icraat və həmin işlərə baxılma icraat və işə baxılma zamanı qüvvədə olan qanunvericilik əsasında aparılır.

Maddə 230. Anlaqsızlıq

Gömrük qaydalarını pozan zaman anlaqsızlıq vəziyyətində olmuş, yəni xroniki ruhi xəstəlik, ruhi fəaliyyətin müvəqqəti pozulması, kəmağıllıq və ya sair xəstəlik nəticəsində öz hərəkətlərini dərk etmək və ya idarə etmək iqtidarında olmamış fiziki şəxs məsuliyyətə cəlb edilmir.

Maddə 231. Gömrük qaydalarının pozulmasına görə məsuliyyəti yüngülləşdirən hallar

Gömrük qaydalarının pozulmasına görə məsuliyyəti yüngülləşdirən hallar aşağıdakılardır:

1) işin həllinə fəal kömək göstərilməsi;

2) hüquqpozmanın zərərli nəticələrinin könüllü olaraq aradan qaldırılması;

3) hüquqpozmanın hədə-qorxu və ya məcburiyyət, yaxud da maddi, xidməti və digər asılılığın təsiri altında törədilməsi;

4) hüquqpozmanın yetkinlik yaşına çatmamış şəxslər, hamilə qadınlar və ya bir yaşına qədər uşağı olan qadınlar tərəfindən törədilməsi.

Azərbaycan Respublikası gömrük orqanının gömrük qaydalarının pozulması haqqında işə baxan vəzifəli şəxsi bu maddədə göstərilməyən halları da yüngülləşdirici hal kimi qəbul edə bilər.

Maddə 232. Gömrük qaydalarının pozulmasına görə məsuliyyəti ağırlaşdıran hallar

Gömrük qaydalarının pozulmasına görə məsuliyyəti ağırlaşdıran hallar aşağıdakılardır:

1) Azərbaycan Respublikası gömrük orqanının vəzifəli şəxsinin hüquqa zidd hərəkətlərə son qoymaq barədə tələblərinə baxmayaraq, bu cür hərəkətlərin davam etdirilməsi;

2) il ərzində gömrük qaydalarının təkrar pozulması;

3) əvvəllər gömrük işi sahəsində cinayətlərə yol vermiş şəxs tərəfindən gömrük qaydalarının pozulması;

4) yetkinlik yaşına çatmayanların gömrük qaydalarının pozulmasının törədilməsinə cəlb edilməsi;

5) bir qrup şəxs tərəfindən gömrük qaydalarının pozulması;

6) təbii fəlakət və ya digər fövqəladə vəziyyət şəraitində gömrük qaydalarının pozulması;

7) sərxoşluq vəziyyətində gömrük qaydalarının pozulması.

Maddə 233. Bir neçə gömrük qaydaları pozulduqda tənbehetmə

Eyni hüquqi və fiziki şəxs tərəfindən iki və daha artıq gömrük qaydaları pozulduqda az ciddi cəzanı daha ciddi cəza ilə əvəz etmədən, hər bir hüquqpozmaya görə ayrılıqda tənbeh verilir.

Maddə 234. Bu Məcəllədə nəzərdə tutulanlardan daha yüngül təsir tədbirinin təyin olunması

Azərbaycan Respublikası gömrük orqanının gömrük qaydalarının pozulması haqqında işə baxan vəzifəli şəxsi, hərəkət və hərəkətsizliyin ictimai təhlükəlilik dərəcəsini əhəmiyyətli surətdə aşağı salan işin hallarını, həmçinin təqsirkarın şəxsiyyətini nəzərə almaqla, ona hüquqpozmaya görə bu Məcəllə ilə nəzərdə tutulmuş aşağı həddən də az tənbeh tədbirinin tətbiqini zəruri hesab edərək, motivlərini mütləq göstərməklə bu cür yüngülləşdirməyə (232-ci maddədə göstərilən hallardan başqa) yol verə bilər.

Göstərilən əsaslarla bu bölmənin gömrük qaydalarının pozulmasına görə məsuliyyət nəzərdə tutan maddələrinə uyğun məcburi sayılan əlavə tənbehlər də təyin edilməyə bilər.

Maddə 235. Gömrük qaydalarının pozulmasına görə məsuliyyətdən azad etmə

Gömrük qaydalarının pozulması haqqında işə baxılarkən, yaxud bu iş üzrə çıxarılan qərar icraya yönəldilənədək şəraitin dəyişməsi nəticəsində hüquq pozan şəxsin hərəkət və hərəkətsizliyi öz ictimai təhlükəlilik xarakterini itirmiş hesab edildikdə, həmin şəxs məsuliyyətdən azad edilir. Bu Məcəllənin 232-ci maddəsində göstərilən hallar istisna təşkil edir.

Gömrük qaydalarının pozulması az əhəmiyyətli olduqda işə baxan Azərbaycan Respublikası gömrük orqanının vəzifəli şəxsi şifahi xəbərdarlıqla kifayətlənməklə, hüquqpozan şəxsi məsuliyyətdən azad edə bilər.

Maddə 236. Şəxsin gömrük qaydalarının pozulmasına görə tənbehə cəlb edilməmiş sayılması üçün tələb olunan müddət

Əgər gömrük qaydalarının pozulmasına görə tənbeh olunmuş şəxs tənbehin müddəti qurtardığı gündən etibarən bir il ərzində yenidən gömrük qaydalarını pozmamışsa, o, tənbehə cəlb edilməmiş şəxs sayılır.

Maddə 237. Gömrük qaydalarının pozulmasına görə verilən tənbehlərin növləri

Gömrük qaydalarının pozulmasına görə aşağıdakı tənbehlər tətbiq edilə bilər:

1) xəbərdarlıq;

2) cərimə;

3) Azərbaycan Respublikası gömrük orqanı tərəfindən verilən və bu Məcəllə ilə nəzərdə tutulan müəyyən fəaliyyət növlərini həyata keçirmək hüququ verən lisenziyaların və ixtisas attestatlarının geri alınması;

4) bilavasitə gömrük qaydalarının pozulması obyekti olan malların və nəqliyyat vasitələrinin, yaxud bilavasitə gömrük qaydalarının pozulması obyekti olan əşyaların gizlədilərək Azərbaycan Respublikası gömrük sərhədindən keçirilməsi üçün istifadə olunmuş xüsusi olaraq düzəldilmiş gizli saxlanc yerlərinə malik malların və nəqliyyat vasitələrinin müsadirəsi;

5) bilavasitə gömrük qaydalarının pozulması obyekti olan malların və nəqliyyat vasitələrinin, yaxud bilavasitə gömrük qaydalarının pozulması obyekti olan əşyaların gizlədilərək Azərbaycan Respublikasının gömrük sərhədindən keçirilməsi üçün istifadə olunmuş xüsusi olaraq düzəldilmiş gizli saxlanc yerlərinə malik malların və nəqliyyat vasitələrinin dəyərinin tutulması;

6) bilavasitə gömrük qaydalarının pozulması obyekti olan malların daşınması üçün istifadə olunmuş nəqliyyat vasitələrinin müsadirəsi.

Maddə 238. Cərimə

Minimum əmək haqqı məbləğinə nisbətən müəyyən edilən cərimənin tətbiqi zamanı bu cür məbləğ dedikdə, hüquqpozmanın törədildiyi gün, həmin günü müəyyən etmək mümkün olmadıqda isə hüquqpozmanın aşkar edildiyi gün minimum aylıq əmək haqqının qanunla müəyyən edilmiş məbləği başa düşülür.

Malların və nəqliyyat vasitələrinin dəyərinə nisbətən hesablanan cərimə növündə tənbehin tətbiqi zamanı həmin malların dəyəri dedikdə, hüquqpozmanın aşkar edildiyi gün onların sərbəst (bazar) qiymətləri başa düşülür.

Maddə 239. Lisenziyanın və ixtisas attestatının geri alınması

Bu Məcəllə ilə nəzərdə tutulmuş gömrük qaydalarının pozulmasına görə gömrük anbarlarının, rüsumsuz ticarət mağazalarının, sərbəst anbarların, müvəqqəti saxlanc anbarlarının sahiblərinə, həmçinin gömrük brokerlərinə, gömrük daşıyıcılarına və ya gömrük rəsmiləşdirilməsi üzrə mütəxəssislərə, əgər bu hüquqpozma lisenziyada və ya ixtisas attestatında nəzərdə tutulan fəaliyyətin göstərilən şəxslər tərəfindən həyata keçirilməsi ilə əlaqədar törədilmişsə, əlavə tədbir kimi Azərbaycan Respublikası qanunvericiliyi ilə lisenziyanın və ya ixtisas attestatının geri alınması tətbiq edilə bilər.

Maddə 240. Malların və nəqliyyat vasitələrinin dəyərinin tutulması

Bilavasitə gömrük qaydalarının pozulması obyekti olan malların və nəqliyyat vasitələrinin, yaxud bilavasitə gömrük qaydalarının pozulması obyektləri olan əşyaların gizlədilərək Azərbaycan Respublikasının gömrük sərhədindən keçirilməsi üçün istifadə olunmuş xüsusi olaraq düzəldilmiş gizli saxlanc yerlərinə malik malların və nəqliyyat vasitələrinin dəyərinin tutulması dedikdə hüquqpozmanın aşkar edildiyi gün bu cür malların və nəqliyyat vasitələrinin sərbəst (bazar) qiymətini təşkil edən pul məbləğinin məcburi götürülməsi başa düşülür və əsas yaxud əlavə tənbeh kimi tətbiq olunur.

Maddə 241. Bir neçə şəxsin iştirakı ilə gömrük qaydalarının pozulması

Gömrük qaydalarının pozulmasında iştirakçılıq dedikdə, bu hüquqpozmada iki və daha artıq fiziki şəxsin qəsdən birgə iştirakı başa düşülür.

Gömrük qaydalarının pozulmasının təşkilatçıları, təhrikçiləri və köməkçiləri də icraçılarla birlikdə gömrük qaydalarının pozulmasında iştirakçılar hesab olunurlar.

Gömrük qaydalarını bilavasitə pozan və ya onun törədilməsində digər şəxslərlə birgə iştirak edən şəxs, qanuna əsasən gömrük qaydalarının pozulmasına görə məsuliyyətə cəlb edilməyən şəxsdən istifadə etməklə hüquqpozma törədən şəxs icraçı hesab olunur.

Gömrük qaydalarının pozulmasını təşkil etmiş və ya onun törədilməsinə rəhbərlik etmiş şəxs təşkilatçı hesab olunur.

Gömrük qaydalarının pozulmasına sövq edən şəxs təhrikçi hesab olunur.

Gömrük qaydalarının pozulmasına öz məsləhətləri, göstərişləri ilə maneələri aradan qaldırmagla yardım etmiş şəxs, habelə hüquqpozmanın alət və vasitələrini, yaxud gömrük qaydalarının pozulmasının bilavasitə obyektləri olmuş əşyaları gizlətməyi əvvəlcədən vəd etmiş şəxs köməkçi hesab olunur.

Maddə 242. Gömrük qaydalarının pozulmasına görə tənbehetmə müddəti

Bu Məcəllənin 237-ci maddəsinin birinci, ikinci, üçüncü bəndlərində nəzərdə tutulan tənbehlər gömrük qaydalarının pozulmasına görə fiziki şəxslərə və vəzifəli şəxslərə hüquqpozma aşkar edildiyi gündən iki aydan gec olmayaraq, idarə, müəssisə və təşkilatlara, həmçinin hüquqi şəxs yaratmadan sahibkarlıq fəaliyyəti ilə məşğul olan şəxslərə isə hüquqpozmanın aşkar edildiyi gündən bir ildən gec olmayaraq tətbiq edilə bilər.

Bu Məcəllənin 237-ci maddəsinin dördüncü, beşinci, altıncı bəndlərində nəzərdə tutulan tənbehlər əsas və əlavə olmasından, həmçinin gömrük qaydalarının pozulması törədildiyi və ya aşkar edildiyi vaxtdan asılı olmayaraq tətbiq edilir.

Cinayət işinin başlanması rədd edilərkən və ya ona xitam verilərkən gömrük qaydalarının pozulması əlamətləri olarsa, tənbehetmə müddəti Azərbaycan Respublikası gömrük orqanının cinayət işinin başlanmasını rədd etmə və ya ona xitam verilməsi haqqında qərarı aldığı andan hesablanır.

Bu maddənin birinci hissəsində göstərilən müddətlər keçənə qədər şəxs yenidən gömrük qaydalarını pozarsa, əvvəlki gömrük qaydalarının pozulmasına görə tənbehetmə müddətinin axını kəsilir və bu halda müddətin hesablanması yeni gömrük qaydalarının pozulması aşkar edilən andan başlanır.

Maddə 243. Gömrük qaydalarının pozulmasına görə təsir vasitələrinin tətbiqi zamanı qanunçuluğun təmin edilməsi

Gömrük qaydalarının pozulmasına görə qaydaları pozan şəxsə yalnız Azərbaycan Respublikasının qanunvericilik aktları ilə müəyyən edilmiş qaydada və həmin aktlara əsasən təsir tədbiri tətbiq edilə bilər.

Gömrük qaydalarının pozulması haqqında işlər üzrə icraat və bu işlərə baxılma, eləcə də tənbehetmə barədə Azərbaycan Respublikası gömrük orqanlarının qərarlarının icrası qəti olaraq qanunçuluq əsasında həyata keçirilir. Azərbaycan Respublikası gömrük orqanları və onların vəzifəli şəxsləri tərəfindən gömrük qaydalarının pozulmasına görə təsir vasitələrinin tətbiqi onların səlahiyyətləri daxilində və dəqiq olaraq Azərbaycan Respublikası qanunvericiliyinə uyğun həyata keçirilir.

Gömrük qaydalarının pozulmasına görə təsir vasitələrinin tətbiqi zamanı Azərbaycan Respublikası qanunvericiliyinin tələblərinə riayət edilməsi Azərbaycan Respublikasının yuxarı gömrük orqanları və onların vəzifəli şəxsləri tərəfindən müntəzəm nəzarət, prokuror nəzarəti, şikayətvermə hüququ və Azərbaycan Respublikası qanunvericiliyi ilə nəzərdə tutulmuş digər vasitələrlə təmin edilir.

38-ci fəsil. Gömrük qaydalarının pozulmasının növləri və bu pozuntulara görə məsuliyyət

Maddə 244. Gömrük nəzarəti zonası rejiminin pozulması

Mallarının və nəqliyyat vasitələrinin, həmçinin dövlət orqanlarının (gömrük orqanlarından başqa) vəzifəli şəxsləri də daxil olmaqla şəxslərin Azərbaycan Respublikasının qanunvericilik aktları ilə nəzərdə tutulmuş hallar istisna edilməklə, Azərbaycan Respublikası gömrük orqanının icazəsi olmadan gömrük nəzarəti zonasının sərhədlərindən keçməsi və onun hüdudlarında hərəkətinə, eləcə də istehsal və digər kommersiya fəaliyyətinin həyata keçirilməsinə, habelə gömrük nəzarəti zonası rejimini pozan digər hərəkətlərə görə — xəbərdarlıq edilir, yaxud minimum əmək haqqı məbləğinin beş mislindən on beş mislinədək cərimə qoyulur.

Maddə 245. Mallar və nəqliyyat vasitələri gətirilərkən Azərbaycan Respublikasının gömrük sərhədindən keçmə barədə məlumat verilməməsi

Mallar və nəqliyyat vasitələri Azərbaycan Respublikasının gömrük ərazisinə gətirilərkən, Azərbaycan Respublikasının gömrük sərhədindən keçmə barədə Azərbaycan Respublikası gömrük orqanına məlumat verilməməsinə görə xəbərdarlıq edilir, yaxud minimum əmək haqqı məbləğinin iki mislindən yeddi mislinədək cərimə qoyulur.

Maddə 246. Mallar və nəqliyyat vasitələri Azərbaycan Respublikasının gömrük ərazisindən kənara aparılarkən, aparmaq niyyəti barədə məlumat verilməməsi və ya doğru olmayan məlumat verilməsi

Mallar və nəqliyyat vasitələri Azərbaycan Respublikasının gömrük ərazisindən kənara aparılarkən, malları və nəqliyyat vasitələrini aparmaq niyyəti barədə Azərbaycan Respublikası gömrük orqanına məlumat verilməməsinə görə xəbərdarlıq edilir, yaxud minimum əmək haqqı məbləğinin iki mislindən on mislinədək cərimə qoyulur.

Azərbaycan Respublikası gömrük orqanlarına malları və nəqliyyat vasitələrini Azərbaycan Respublikası gömrük ərazisindən aparmaq niyyəti barədə doğru olmayan məlumat verilməsinə görə, əgər belə məlumat Azərbaycan Respublikası gömrük orqanı tərəfindən müəyyən edilmiş qaydada qeydiyyata alınmışsa, eləcə də malların və nəqliyyat vasitələrinin göstərilən yerə müəyyən edilmiş vaxtda çatdırılmamasına görə minimum əmək haqqı məbləğinin beş mislindən on beş mislinədək cərimə qoyulur.

Maddə 247. Qəza və ya qarşısıalınmaz qüvvənin təsiri zamanı tədbir görülməməsi

Qəza və ya qarşısıalınmaz qüvvənin təsiri zamanı Azərbaycan Respublikası gömrük orqanının müəyyən etdiyi yerə çatdırılmaq üçün qəbul edilmiş və ya tranzitlə keçirilən malların və nəqliyyat vasitələrinin qorunmasını təmin etmək üçün tədbirlərin görülməməsi, onlardan icazəsiz istifadə olunmasına yol verilməsi, Azərbaycan Respublikasının ən yaxın gömrük orqanına işin halları, bu cür malların və nəqliyyat vasitələrinin olduğu yer barədə məlumat verilməməsi, yaxud onların Azərbaycan Respublikasının ən yaxın gömrük orqanına daşınmasının təmin edilməməsi və ya həmin orqanın vəzifəli şəxslərinin malların və nəqliyyat vasitələrinin olduğu yerə gətirilməsi üzrə tədbir görülməməsinə görə hüquqpozmanın bilavasitə obyektləri olan malların və nəqliyyat vasitələrinin dəyərinin iki faizindən on faizinədək məbləğdə cərimə qoyulur.

Maddə 248. Malların və nəqliyyat vasitələrinin çatdırıldığı yerdə təqdim edilməməsi və onlara aid sənədlərin verilməməsi

Mallar və nəqliyyat vasitələrinin çatdırıldığı yerdə təqdim edilməməsi və onlara aid sənədlərin Azərbaycan Respublikası gömrük orqanına verilməməsinə görə xəbərdarlıq edilir, yaxud minimum əmək haqqı məbləğinin iki mislindən on mislinədək cərimə qoyulur.

Maddə 249. Malların, nəqliyyat vasitələrinin və onlara aid sənədlərin Azərbaycan Respublikası gömrük orqanının icazəsi olmadan verilməsi, itirilməsi və ya Azərbaycan Respublikası gömrük orqanına çatdırılmaması

Gömrük nəzarəti altında olan malların və nəqliyyat vasitələrinin Azərbaycan Respublikası gömrük orqanının icazəsi olmadan verilməsi, itirilməsi və ya Azərbaycan Respublikası gömrük orqanının müəyyən etdiyi yerə çatdırılmamasına görə hüquqpozmanın bilavasitə obyekti olan malların və nəqliyyat vasitələrinin dəyərinin əlli faizindən yüz faizinədək məbləğdə cərimə qoyulur.

Gömrük nəzarəti altında olan mallara və nəqliyyat vasitələrinə aid Azərbaycan Respublikası gömrük orqanına verilmək üçün qəbul edilmiş gömrük sənədlərinin və ya digər sənədlərin itirilməsi və ya çatdırılmamasına görə xəbərdarlıq edilir, yaxud itirilmiş və ya çatdırılmamış sənədlərin aid olduğu malların və nəqliyyat vasitələrinin dəyərinin üç faizindən əlli faizinədək məbləğdə cərimə qoyulur.

Malların, nəqliyyat vasitələrinin və onlara aid sənədlərin Azərbaycan Respublikası gömrük orqanının müəyyən etdiyi çatdırılma müddətinə riayət edilməməsinə görə xəbərdarlıq edilir, yaxud minimum əmək haqqı məbləğinin iki mislindən on mislinədək cərimə qoyulur.

Maddə 250. Nəqliyyat vasitələrinin saxlanmaması

Azərbaycan Respublikasının gömrük sərhədindən keçən nəqliyyat vasitələrinin, həmçinin mal qismində Azərbaycan Respublikası gömrük sərhədindən keçirilən nəqliyyat vasitələrinin Azərbaycan Respublikası gömrük orqanının müəyyən etdiyi yerdə saxlanmamasına görə xəbərdarlıq edilir, yaxud minimum əmək haqqı məbləğinin iki mislindən on beş mislinədək cərimə qoyulur.

Maddə 251. Azərbaycan Respublikası gömrük orqanının icazəsi olmadan nəqliyyat vasitəsinin yola salınması

Gömrük nəzarəti altında olan nəqliyyat vasitəsinin, yaxud mal qismində olan nəqliyyat vasitəsinin Azərbaycan Respublikası gömrük orqanının icazəsi olmadan dayandığı yerdən yola salınmasına görə xəbərdarlıq edilir, yaxud minimum əmək haqqı məbləğinin iki mislindən on beş mislinədək cərimə qoyulur.

Maddə 252. Gömrük nəzarəti altında olan gəmiyə və digər üzən vasitələrə yan alma

Gömrük nəzarəti altında olan gəmiyə və digər üzən vasitələrə Azərbaycan Respublikası gömrük orqanının icazəsi olmadan gəmilərin və digər üzən vasitələrin yan almasına görə minimum əmək haqqı məbləğinin on mislindən iyirmi mislinədək cərimə qoyulur.

Maddə 253. Gömrük rəsmiləşdirilməsinin icraatı qaydasının pozulması

Gömrük rəsmiləşdirilməsinin icraatı qaydasının pozulması, yəni gömrük rəsmiləşdirilməsinin başlanması və başa çatması, onun keçirilmə yeri, vaxtı və üsulu barədə müəyyən olunmuş tələblərə riayət edilməməsi, yaxud gömrük rəsmiləşdirilməsinin sadələşdirilmiş qaydasının tətbiqi barədə hüquqa zidd iddialar irəli sürülməsi, eləcə də onun tətbiqi şərtlərinə əməl edilməməsinə görə, bu fəslin digər maddələrində nəzərdə tutulmuş hallar istisna edilməklə xəbərdarlıq edilir, yaxud lisenziya və ya ixtisas attestatı geri alınmaqla və ya alınmamaqla minimum əmək haqqı məbləğinin iki mislindən yeddi mislinədək cərimə qoyulur.

Maddə 254. Barəsində gömrük rəsmiləşdirilməsi başa çatmamış mallar və nəqliyyat vasitələri ilə aparılan qanunsuz əməliyyatlar, onların vəziyyətinin dəyişdirilməsi, onlardan istifadə olunması və onlar üzərində sərəncam verilməsi

Barəsində gömrük rəsmiləşdirilməsi başa çatmamış mallar və nəqliyyat vasitələri ilə, bu fəslin digər maddələrində nəzərdə tutulmuş hallar istisna edilməklə, müəyyən edilmiş tələbləri və şərtləri pozmaqla aparılan əməliyyatlar, onların vəziyyətinin dəyişdirilməsi, onlardan istifadə edilməsi və onlar üzərində sərəncam verilməsinə görə hüquqpozmanın bilavasitə obyekti olan malların və nəqliyyat vasitələrinin dəyərinin on faizindən yüz faizinədək məbləğdə cərimə qoyulur.

Maddə 255. Azərbaycan Respublikası gömrük orqanının icazəsi olmadan aparılan yük əməliyyatları və digər əməliyyatlar

Azərbaycan Respublikası gömrük orqanının icazəsi olmadan gömrük nəzarəti altında olan malların daşınması, yüklənməsi, boşaldılması, bir yerdən başqa yerə yüklənməsi, qablaşdırılması, qablaşdırma zədələrinin düzəldilməsi, yenidən qablaşdırılması və ya daşınma üçün qəbul edilməsi, həmin mallardan prob və nümunələr götürülməsi, göstərilən malların və nəqliyyat vasitələrinin saxlandığı binaların və yerlərin açılmasına görə minimum əmək haqqı məbləğinin on mislindən iyirmi mislinədək cərimə qoyulur.

Maddə 256. Eyniləşdirmə vasitələrinin dəyişdirilməsi, məhv edilməsi, zədələnməsi və itirilməsi

Azərbaycan Respublikası gömrük orqanının tətbiq etdiyi eyniləşdirmə vasitələrinin dəyişdirilməsi, məhv edilməsi, zədələnməsi və ya itirilməsinə görə minimum əmək haqqı məbləğinin on mislindən iyirmi mislinədək cərimə qoyulur.

Maddə 257. Malların və nəqliyyat vasitələrini bəyanetmə qaydasının pozulması

Malları və nəqliyyat vasitələrini bəyanetmə qaydasının pozulması, yəni bəyanetmə forması və yeri barədə, onun icra proseduru barədə (o cümlədən bəyanetmə zamanı müvəqqəti, natamam, yaxud dövri bəyannamədən istifadə edilməsi barədə) müəyyən olunmuş tələblərə riayət edilməməsinə görə, bu fəslin digər maddələrində nəzərdə tutulmuş hallar istisna edilməklə xəbərdarlıq edilir, yaxud lisenziya və ya ixtisas attestatı geri alınır və ya minimum əmək haqqı məbləğinin on mislindən on beş mislinədək cərimə qoyulur.

Maddə 258. Azərbaycan Respublikası gömrük orqanına gömrük bəyannaməsinin, sənədlərin və əlavə məlumatların təqdim edilmə müddətlərinin pozulması

Azərbaycan Respublikası gömrük orqanına, onun müəyyən etdiyi müddətlərdə mallara və nəqliyyat vasitələrinə aid gömrük bəyannaməsinin, eləcə də gömrük məqsədləri üçün lazım olan digər sənədlərin və əlavə məlumatların təqdim edilməməsinə görə lisenziya və ya ixtisas attestatı geri alınır və ya minimum əmək haqqı məbləğinin beş mislindən on mislinədək cərimə qoyulur.

Maddə 259. Azərbaycan Respublikası gömrük orqanının vəzifəli şəxsinin gömrük nəzarəti keçirilməsi üçün əraziyə və binalara daxil olmasına maneçilik törədilməsi

Azərbaycan Respublikası gömrük orqanının vəzifəli şəxsinin gömrük nəzarətindən keçirilməli olan mallar və nəqliyyat vasitələrinin, həmin nəzarətin həyata keçirilməsi üçün zəruri sənədlərin ola biləcəyi binaya və ya əraziyə, yaxud icrasına nəzarət Azərbaycan Respublikasının gömrük orqanlarına həvalə olunmuş fəaliyyətin həyata keçirildiyi binaya və əraziyə daxil olmasına maneçilik törədilməsinə görə lisenziya və ya ixtisas attestatı geri alınır və ya minimum əmək haqqı məbləğinin beş mislindən on beş mislinədək cərimə qoyulur.

Maddə 260. Azərbaycan Respublikası gömrük orqanına hesabat təqdim edilməməsi və uçot aparılması qaydasına riayət edilməməsi

Azərbaycan Respublikası gömrük orqanına gömrük nəzarəti altında, yaxud sərbəst gömrük zonalarının ərazilərinə və sərbəst anbarlara gətirilən, aparılan, daxil olan, saxlanan, emal olunan, hazırlanan, alınan və satılan mallar barədə müəyyən olunmuş qaydada zəruri hesabat verilməməsi, həmçinin bu cür malların uçotunun aparılması qaydasına riayət edilməməsinə görə xəbərdarlıq edilir, yaxud lisenziya geri alınır və ya minimum əmək haqqı məbləğinin beş mislindən iyirmi mislinədək cərimə qoyulur.

Maddə 261. Müvəqqəti saxlanc anbarı rejiminin pozulması

Müvəqqəti saxlanc anbarında yerləşmə müddəti, müəyyən olunmuş son saxlanc müddətini keçmiş malların və nəqliyyat vasitələrinin gömrük rejiminə müvafiq olaraq buraxılmasının və ya sərəncama götürülməsinin təmin edilməsi üzrə tədbirlər görülməməsinə görə hüquqpozmanın bilavasitə obyektləri olan mallar və nəqliyyat vasitələri qanunvericiliklə müəyyən edilmiş qaydada müsadirə edilir.

Maddə 262. Malların saxlanca qoyulması və onlarla əməliyyatlar aparılması qaydalarının pozulması

Malların saxlanca qoyulması və onların saxlanma qaydasının və müddətlərinin, eləcə də gömrük anbarlarında, müvəqqəti saxlanc və sərbəst anbarlarda mallarla müxtəlif əməliyyatlar aparılmasının müəyyən olunmuş tələblərinə və şərtlərinə riayət edilməməsinə görə bu Məcəllənin 249, 254, 255, 256, 259, 261-ci maddələri ilə nəzərdə tutulan hallar istisna edilməklə lisenziya geri alınır və ya minimum əmək haqqı məbləğinin on mislindən iyirmi beş mislinədək cərimə qoyulur.

Maddə 263. Malların emalı qaydasının pozulması

Malların emalı qaydasının pozulmasına görə, yəni malların emalına lisenziya verilməsi, onların emalı qaydası və müddətləri, emal məhsullarının hasilat miqdarı, emal məhsullarının digər mallarla əvəz edilməsi, dəyişdirilməsi, bu cür malların emalı üzrə əməliyyatlar aparılması üçün müəyyən olunmuş tələblərə, məhdudiyyətlərə və şərtlərə əməl olunmamasına görə minimum əmək haqqı məbləğinin on mislindən iyirmi mislinədək cərimə qoyulur, yaxud hüquqpozma obyekti olan malların dəyərinin beş faizindən on faizinədək cərimə qoyulur.

Maddə 264. Sərbəst gömrük zonalarında və sərbəst anbarlarda istehsal və digər kommersiya fəaliyyətinin həyata keçirilmə qaydasının pozulması

Sərbəst gömrük zonalarında və sərbəst anbarlarda istehsal və digər kommersiya fəaliyyətinin həyata keçirilmə qaydasının pozulmasına görə lisenziya geri alınmaqla və ya alınmamaqla minimum əmək haqqı məbləğinin beş mislindən on beş mislinədək cərimə qoyulur.

Maddə 265. Sərbəst gömrük zonalarında binalar, tikililər və qurğular tikilməsi qaydasının pozulması

Sərbəst gömrük zonalarında bu Məcəllə ilə müəyyən edilmiş qaydaları pozmaqla, binalar, tikililər və qurğular tikilməsinə görə qaydanı pozanların öz vəsaiti hesabına gömrük zonasını əvvəlki vəziyyətə gətirmək şərti ilə onlara minimum əmək haqqı məbləğinin beş mislindən on beş mislinədək cərimə qoyulur.

Maddə 266. Malların və nəqliyyat vasitələrinin Azərbaycan Respublikasının gömrük ərazisindən kənara aparılmaması, yaxud həmin əraziyə qaytarılmaması

Müəyyən olunmuş müddətlərdə əvvəllər gətirilmiş malların və nəqliyyat vasitələrinin Azərbaycan Respublikası gömrük ərazisindən kənara aparılmaması, əgər bu cür aparılma məcburidirsə, yaxud əvvəllər aparılmış malların və nəqliyyat vasitələrinin Azərbaycan Respublikasının gömrük ərazisinə qaytarılmamasına görə, əgər bu cür qaytarılma məcburidirsə, cinayət əlamətləri olmadıqda hüquqpozmanın bilavasitə obyektləri olan mallar və nəqliyyat vasitələri müsadirə edilir, yaxud həmin mallar və nəqliyyat vasitələri dəyərinin əlli faizi məbləğində cərimə qoyulur.

Azərbaycan Respublikası gömrük orqanına geri aparılmanı və geri gətirilməni təsdiq edən, yaxud malların və nəqliyyat vasitələrinin qəza və ya qarşısıalınmaz qüvvənin təsiri, təbii aşınma və ya itki, yaxud xarici dövlət orqanlarının və vəzifəli şəxslərinin Azərbaycan Respublikası qanunvericiliyi baxımından qanunsuz hesab edilən hərəkətləri ilə əlaqədar sahiblikdən çıxması nəticəsində geri aparılmanın və geri gətirilmənin qeyri-mümkünlüyünü təsdiq edən saxta sənədlər təqdim edilməsinə görə, cinayət əlamətləri olmadıqda hüquqpozmanın bilavasitə obyektləri olan mallar və nəqliyyat vasitələri müsadirə edilir, yaxud mallar və nəqliyyat vasitələri dəyərinin əlli faizi məbləğində cərimə qoyulur.

Maddə 267. Malların məhv edilmə qaydasının pozulması

Malların məhv edilmə qaydasının pozulması, yəni malların məhv edilməsi, malların məhv edilməsi nəticəsində yaranmış tullantıların müvafiq gömrük rejimi altında zərərsizləşdirilməsi üçün müəyyən olunmuş tələblərə və şərtlərə əməl edilməməsinə görə minimum əmək haqqı məbləğinin on mislindən yüz mislinədək məbləğdə cərimə qoyulur.

Maddə 268. Müəyyən gömrük rejimi altında yerləşdirilmiş mallar və nəqliyyat vasitələri ilə qanunsuz əməliyyatlar, onların vəziyyətinin dəyişdirilməsi, onlardan istifadə edilməsi və onlar üzərində sərəncam verilməsi

Mallar və nəqliyyat vasitələri ilə onların gömrük rejiminə müvafiq olmayan əməliyyatlar aparılması, onların vəziyyətinin dəyişdirilməsi, onlardan istifadə edilməsi, onlar üzərində sərəncam verilməsi, eləcə də bu fəslin digər maddələri ilə nəzərdə tutulmuş hallar istisna edilməklə gömrük rejiminin digər məhdudiyyətlərinə, tələblərinə və şərtlərinə əməl edilməməsinə görə hüquqpozmanın bilavasitə obyektləri olan mallar və nəqliyyat vasitələri müsadirə edilir, yaxud lisenziya və ya ixtisas attestatı geri alınmaqla, həmin mallar və nəqliyyat vasitələri dəyərinin beş faizindən on faizinədək məbləğdə cərimə qoyulur.

Maddə 269. Mallar və nəqliyyat vasitələri Azərbaycan Respublikası gömrük sərhədindən keçirilərkən iqtisadi siyasət tədbirlərinin və digər məhdudiyyətlərin tətbiqi qaydasına əməl edilməməsi

Bu fəslin digər maddələri ilə nəzərdə tutulmuş hallar istisna edilməklə, barəsində iqtisadi siyasət tədbirləri və digər məhdudiyyətlər tətbiq edilən malların və nəqliyyat vasitələrinin, həmin tədbirlərin və məhdudiyyətlərin müəyyən olunmuş tətbiqi qaydası pozulmaqla, Azərbaycan Respublikasının gömrük sərhədindən keçirilməsinə görə cinayət əlamətləri olmadıqda hüquqpozmanın bilavasitə obyektləri olan mallar və nəqliyyat vasitələri müsadirə edilir, yaxud həmin malların və nəqliyyat vasitələri dəyərinin əlli faizinədək məbləğdə cərimə qoyulur.

Maddə 270. Malların Azərbaycan Respublikası gömrük sərhədindən kommersiya məqsədləri üçün nəzərdə tutulmayan mallar şəklində keçirilməsi

Bu Məcəllənin 277-ci maddəsi ilə nəzərdə tutulmuş hallar istisna edilməklə, əslində istehsal və ya digər kommersiya fəaliyyəti üçün nəzərdə tutulan malların kommersiya məqsədləri üçün nəzərdə tutulmayan mallar şəklində Azərbaycan Respublikası gömrük sərhədindən keçirilməsinə görə cinayət əlamətləri olmadıqda hüquqpozmanın bilavasitə obyektləri olan malların dəyərinin əlli faizindən yüz faizinədək məbləğdə cərimə qoyulur.

Maddə 271. Malların və nəqliyyat vasitələrinin Azərbaycan Respublikasının gömrük sərhədindən gömrük nəzarətindən kənar keçirilməsi

Malların və nəqliyyat vasitələrinin Azərbaycan Respublikası gömrük sərhədindən gömrük nəzarətindən kənar keçirilməsi, yəni Azərbaycan Respublikası gömrük orqanlarının müəyyən etdiyi yerlərdən kənar və ya gömrük rəsmiləşdirilməsi icraatının müəyyən edilmiş vaxtından kənar keçirilməsinə görə cinayət əlamətləri olmadıqda hüquqpozmanın bilavasitə obyektləri olan mallar və nəqliyyat vasitələri müsadirə edilir və ya həmin mallar və nəqliyyat vasitələri dəyərinin əlli faizindən, yüz faizinədək məbləğdə cərimə qoyulur.

Maddə 272. Azərbaycan Respublikasının gömrük sərhədindən keçirilən malların gömrük nəzarətindən gizlədilməsi

Azərbaycan Respublikasının gömrük sərhədindən keçirilən malların gömrük nəzarətindən gizlədilməsi, yəni gizli saxlanc yerlərindən və ya malların aşkar edilməsini çətinləşdirən digər üsullardan istifadə edilməsi, yaxud bir qəbildən olan malların digər şəklə salınmasına görə cinayət əlamətləri olmadıqda hüquqpozmanın bilavasitə obyektləri olan mallar, yaxud bu cür malların gizlədilərək Azərbaycan Respublikasının gömrük sərhədindən keçirilməsi üçün istifadə olunmuş xüsusi olaraq düzəldilmiş gizli saxlanc yerlərinə malik mallar və nəqliyyat vasitələri müsadirə edilir və ya hüquqpozmanın bilavasitə obyekti olan malların dəyərinin əlli faizindən yüz faizinədək məbləğdə cərimə qoyulur.

Maddə 273. Sənədlərdən və ya eyniləşdirmə vasitələrindən aldatma yolu ilə istifadə etməklə malların və nəqliyyat vasitələrinin Azərbaycan Respublikasının gömrük sərhədindən keçirilməsi

Azərbaycan Respublikası gömrük orqanına gömrük məqsədləri üçün saxta sənədlər, doğru olmayan məlumatları əks etdirən sənədlər, yaxud digər mallara və nəqliyyat vasitələrinə aid olan sənədlər təqdim edilməsinə görə, həmçinin saxta eyniləşdirmə vasitələrindən istifadə edilməsinə görə, bu Məcəllənin 274 və 277-ci maddələri ilə nəzərdə tutulmuş hallar istisna edilməklə cinayət əlamətləri olmadıqda hüquqpozmanın bilavasitə obyektləri olan mallar və nəqliyyat vasitələri müsadirə edilir və ya bu cür malların və nəqliyyat vasitələrinin dəyərinin əlli faizindən yüz faizinədək məbləğdə cərimə qoyulur.

Maddə 274. Malların və nəqliyyat vasitələrinin bəyan edilməməsi və ya düzgün bəyan edilməməsi

Azərbaycan Respublikasının gömrük sərhədindən keçirilən malların və nəqliyyat vasitələrinin bəyan edilməməsi və ya düzgün bəyan edilməməsinə görə, yəni mallar və nəqliyyat vasitələri barədə müəyyən olunmuş yazılı, şifahi və ya digər formada düzgün məlumatların verilməməsinə görə, yaxud mallar və nəqliyyat vasitələri, onların gömrük rejimləri haqqında və gömrük məqsədləri üçün zəruri olan digər düzgün olmayan məlumatların verilməsinə görə, bu Məcəllənin 253, 257, 258, 269, 270, 271, 272, 273, 277-ci maddələri ilə nəzərdə tutulmuş hallar istisna edilməklə cinayət əlamətləri olmadıqda hüquqpozmanın bilavasitə obyektləri olan mallar və nəqliyyat vasitələri müsadirə edilir və yaxud lisenziya və ya ixtisas attestatı geri alınır və ya hüquqpozmanın bilavasitə obyektləri olan malların və nəqliyyat vasitələrinin dəyərinin əlli faizindən yüz faizinədək məbləğdə cərimə qoyulur.

Malların və nəqliyyat vasitələrinin Azərbaycan Respublikasının gömrük sərhədindən keçirilməsi, onların tələb olunan gömrük rejimi altında yerləşdirilməsi, gömrük ödənişlərinin məbləği haqqında Azərbaycan Respublikası gömrük orqanının qərarının qəbul edilməsinə təsir etməyən düzgün olmayan məlumatların verilməsinə görə xəbərdarlıq edilir, yaxud minimum əmək haqqının on mislindən iyirmi mislinədək cərimə qoyulur.

Maddə 275. Azərbaycan Respublikasının gömrük ərazisinə gömrük qaydaları pozulmaqla gətirilmiş malların və nəqliyyat vasitələrinin daşınması, saxlanması, əldə edilməsi, onlardan istifadə edilməsi və onlar üzərində sərəncam verilməsi

Azərbaycan Respublikasının gömrük ərazisinə gömrük nəzarətindən kənar, yaxud həmin nəzarətdən gizlədilərək, yaxud sənədlərdən və ya eyniləşdirmə vasitələrindən aldatma yolu ilə istifadə etməklə, yaxud bəyan edilmədən və ya düzgün bəyan edilmədən gətirilmiş malların və nəqliyyat vasitələrinin daşınması, saxlanması, əldə edilməsi, onlardan istifadə edilməsi və ya onlar üzərində sərəncam verilməsi, eləcə də Azərbaycan Respublikası gömrük orqanının icazəsi olmadan barəsində gömrük ödənişləri üzrə güzəştlər verilmiş və güzəştlər verilməsi ilə bağlı olmayan digər məqsədlərlə istifadə olunmuş, yaxud özgələşdirilmiş malların və nəqliyyat vasitələrinin daşınması, saxlanılması və əldə edilməsinə görə hüquqpozmanın bilavasitə obyektləri olan mallar və nəqliyyat vasitələri müsadirə edilir və yaxud lisenziya geri alınmaqla həmin mallar və nəqliyyat vasitələri dəyərinin on faizindən əlli faizinədək cərimə qoyulur.

Maddə 276. Barəsində gömrük ödənişləri üzrə güzəştlər verilərək şərti buraxılmış mallardan istifadə edilməsi və onlar üzərində sərəncam vermə qaydasının pozulması

Azərbaycan Respublikası gömrük orqanının icazəsi olmadan, barəsində gömrük ödənişləri üzrə güzəştlər verilərək şərti buraxılmış mallardan və nəqliyyat vasitələrindən həmin güzəştlərin verilməsi ilə bağlı olmayan, digər məqsədlərlə istifadə edilməsi və onlar üzərində sərəncam verilməsinə görə lisenziya və ya ixtisas attestatı geri alınmaqla və gömrük güzəştləri verilməsi ilə əlaqədar ödənilməmiş gömrük ödənişlərinin yüz faizdən iki yüz faizindək məbləğdə cərimə qoyulur.

Maddə 277. Gömrük ödənişlərindən qanunsuz azad edilməyə və ya onların azaldılmasına yönəldilmiş hərəkətlər

Gömrük bəyannaməsində və gömrük məqsədləri üçün zəruri olan digər sənədlərdə gömrük ödənişlərindən azad etmə və ya onların məbləğinin azaldılması üçün əsas verən, malların və nəqliyyat vasitələrinin gömrük rejimi, miqdarı (sayı), gömrük dəyəri, mənşə ölkəsi barədə, habelə digər düzgün olmayan məlumatların bəyan edilməsinə görə, bu Məcəllənin 270, 273, 274-cü maddələri ilə nəzərdə tutulmuş hallar istisna edilməklə cinayət əlamətləri olmadıqda lisenziya və ya ixtisas attestatı geri alınır və ya ödənilməmiş gömrük ödənişlərinin məbləğinin yüz faizindən üç yüz faizinədək məbləğdə cərimə qoyulur.

Maddə 278. Ödənilmiş gömrük ödənişlərinin qaytarılmasına, ödənclər və digər müavinətlər alınmasına, yaxud müvafiq əsaslar olmadan onların qaytarılmamasına yönəlmiş hərəkətlər

Ödənilmiş gömrük ödənişlərinin qaytarılması, ödənclər və digər müavinətlər alınması və ya müvafiq əsaslar olmadan onların qaytarılmaması, yaxud tam olmayan həcmdə qaytarılması hüququ verən saxta sənədlərin Azərbaycan Respublikası gömrük orqanına təqdim edilməsinə görə cinayət əlamətləri olmadıqda lisenziya və ya ixtisas attestatı geri alınır və gömrük ödənişləri və digər müavinətlərin məbləğinin yüz faizindən iki yüz faizinədək məbləğdə cərimə qoyulur.

Maddə 279. Gömrük ödənişlərinin ödənilmə müddətlərinin pozulması

Müəyyən olunmuş müddətlərdə gömrük ödənişlərinin ödənilməməsinə görə cinayət əlamətləri olmadıqda lisenziya və ixtisas attestatları geri alınır və ya ödənilməmiş gömrük ödənişləri məbləğinin yüz faizindən iki yüz faizinədək məbləğdə cərimə qoyulur.

Maddə 280. Banklar və digər kredit təşkilatları tərəfindən Azərbaycan Respublikası gömrük orqanlarının qərarlarının icra edilməməsi

Banklar və digər kredit təşkilatları tərəfindən Azərbaycan Respublikası gömrük orqanlarının gömrük ödənişlərinin mübahisəsiz qaydada tutulması, gömrük ödənişlərinin ödəyicisinin hesabları üzrə əməliyyatların dayandırılması haqqında Azərbaycan Respublikasının gömrük işini həyata keçirən müvafiq icra hakimiyyəti orqanının vəsatətlərinin icra edilməməsinə görə, eləcə də həmin vəsatətlərin icrasının əsassız olaraq gecikdirilməsinə görə ödənilməmiş ödənişlərin məbləğində cərimə qoyulur.

Maddə 281. Gömrük brokeri kimi qanunsuz fəaliyyət göstərilməsi, yaxud bu cür fəaliyyət şərtlərinin pozulması

Azərbaycan Respublikasının gömrük işini həyata keçirən müvafiq icra hakimiyyəti orqanının verdiyi lisenziya olmadan gömrük brokeri kimi fəaliyyət göstərilməsi, reklamda və digər məlumatlarda «gömrük brokeri» adından istifadə edilməsi, yaxud bu cür lisenziya ləğv edilibsə, geri alınıbsa və ya onun fəaliyyəti dayandırılıbsa və ya ştatında Azərbaycan Respublikasının gömrük işini aparan icra hakimiyyəti orqanının verdiyi ixtisas attestatına malik gömrük rəsmiləşdirilməsi üzrə mütəxəssis yoxdursa, bu cür fəaliyyət göstərilməsi, habelə ixtisas attestatı olmayan və ya məhkəmənin qərarı ilə bu cür attestatdan məhrum edilən, yaxud ixtisas attestatı ləğv edilən, geri alınan, etibarsız sayılan və ya bu cür attestatın fəaliyyəti dayandırılan şəxs tərəfindən gömrük brokeri kimi gömrük rəsmiləşdirilməsinin aparılması, eləcə də Azərbaycan Respublikasının gömrük işini aparan icra hakimiyyəti orqanına yanlış məlumatlara əsaslanan sənədlər verilməsi nəticəsində alınan lisenziyadan gömrük brokerinin istifadə etməsi, yaxud bu maddənin ikinci hissəsi ilə nəzərdə tutulmuş hərəkətlər istisna edilməklə, bu fəaliyyətin digər şərtlərinin pozulmasına görə lisenziya geri alınır və həmin lisenziyadan istifadə etmiş gömrük brokerinə minimum əmək haqqı məbləğinin yüz mislindən beş yüz mislinədək cərimə qoyulur.

Gömrük brokeri və ya onun işçilərinin qanunla mühafizə edilən sirlərdən və ya gizli məlumatlardan öz məqsədləri üçün istifadə etməsi, Azərbaycan Respublikasının qanunvericiliyi ilə nəzərdə tutulan hallar istisna edilməklə üçüncü şəxslərə bu cür məlumatlar verilməsinə görə gömrük brokeri kimi fəaliyyət göstərmək hüququ verən lisenziya geri alınır, gömrük brokerinə minimum əmək haqqı məbləğinin yüz mislindən beş yüz mislinədək, işçiyə isə gömrük rəsmiləşdirilməsi üzrə ixtisas attestatı geri alınmaqla minimum əmək haqqı məbləğinin on mislindən üç yüz mislinədək cərimə qoyulur.

Maddə 282. Gömrük daşıyıcısı kimi qanunsuz fəaliyyət göstərilməsi, yaxud bu cür fəaliyyətin şərtlərinin pozulması

Azərbaycan Respublikasının gömrük işini aparan icra hakimiyyəti orqanının verdiyi lisenziya olmadan və ya bu cür lisenziya ləğv edildikdə, geri alındıqda və ya onun fəaliyyəti dayandırıldıqda gömrük daşıyıcısı kimi fəaliyyət göstərilməsi, yaxud Azərbaycan Respublikasının gömrük işini həyata keçirən müvafiq icra hakimiyyəti orqanına yanlış məlumatları əks etdirən sənədlər təqdim edilməsi nəticəsində əldə edilən lisenziyadan gömrük daşıyıcısının istifadə etməsinə görə, eləcə də bu maddənin ikinci hissəsi ilə nəzərdə tutulmuş hərəkətlər istisna edilməklə, bu cür fəaliyyətin digər şərtlərinin pozulmasına görə gömrük daşıyıcısı kimi fəaliyyət göstərmək hüququ verən lisenziya geri alınır və ya gömrük daşıyıcısına minimum əmək haqqı məbləğinin əlli mislindən iki yüz mislinədək cərimə qoyulur.

Gömrük daşıyıcısı və ya onun işçilərinin qanunla mühafizə edilən sirlərdən və ya gizli məlumatlardan öz məqsədləri üçün istifadə etməsi, Azərbaycan Respublikasının qanunvericiliyi ilə nəzərdə tutulan hallar istisna edilməklə üçüncü şəxslərə bu cür məlumatları verməsinə görə cinayət əlamətləri olmadıqda gömrük daşıyıcısı kimi fəaliyyət göstərmək hüququ verən lisenziya geri alınır, gömrük daşıyıcısına minimum əmək haqqı məbləğinin əlli mislindən iki yüz mislinədək, işçiyə isə minimum əmək haqqı məbləğinin on mislindən yüz mislinədək cərimə qoyulur.

Maddə 283. Vəzifəli şəxslərin və digər işçilərin gömrük işində qüvvədə olan tələbləri yerinə yetirməməsi

Pozulmasına görə bu fəsildə məsuliyyət nəzərdə tutulmuş, gömrük işində qüvvədə olan tələbləri müəssisənin, idarənin və ya təşkilatın vəzifəli şəxslərinin və ya digər işçilərinin yerinə yetirməməsinə görə, eləcə də müəssisələr, idarələr və təşkilatlar üçün mülki-hüquqi xarakterli müqavilələr üzrə işlər yerinə yetirən fiziki şəxsin, gömrük qaydalarının pozulmasına görə göstərilən idarələr, müəssisələr və təşkilatlar məsuliyyətə cəlb edildiyi hallarda həmin tələbləri yerinə yetirməməsinə görə xəbərdarlıq edilir, yaxud minimum əmək haqqı məbləğinin iyirmi mislinədək cərimə qoyulur.

39-cu fəsil. Gömrük qaydalarının pozulması haqqında işlərin icraatının və onlara baxılmanın ümumi şərtləri

Maddə 284. Gömrük qaydalarının pozulması haqqında işlərin icraatı və onlara baxılma qaydası

Azərbaycan Respublikası gömrük orqanlarının vəzifəli şəxsləri tərəfindən gömrük qaydalarının pozulması haqqında işlərin icraatı və onlara baxılma bu Məcəlləyə uyğun şəkildə, onunla tənzimlənməyən hissəsində isə inzibati hüquqpozmalar haqqında Azərbaycan Respublikası qanunvericiliyinə uyğun şəkildə həyata keçirilir.

Gömrük qaydalarının pozulması haqqında protokol tərtib edildiyi andan, yaxud gömrük qaydalarının pozulmasına görə məsuliyyətə cəlb edilən hüquqi və fiziki şəxsin inzibati qaydada saxlanması haqqında protokol tərtib edildiyi andan gömrük qaydalarının pozulması haqqında iş və həmin iş üzrə icraat başlanmış hesab edilir.

Bu Məcəllənin 380-ci maddəsində nəzərdə tutulan hallarda gömrük qaydalarının pozulması haqqında işə baxılma və tənbehetmə bu Məcəllənin 50-ci fəslinə müvafiq olaraq sadələşdirilmiş formada həyata keçirilə bilər.

Maddə 285. Azərbaycan Respublikası gömrük orqanlarının gömrük qaydalarının pozulması haqqında işlərin icraatını aparmaq səlahiyyəti olan vəzifəli şəxsləri

Gömrük qaydalarının pozulması haqqında işlərin icraatı gömrük qaydalarının pozulmasını bilavasitə aşkar edən Azərbaycan Respublikası gömrük orqanının vəzifəli şəxsi, yaxud gömrük orqanının rəisi və ya onun müavininin qərarı ilə Azərbaycan Respublikası gömrük orqanının gömrük hüquqpozmaları ilə mübarizə üzrə struktur bölməsinin vəzifəli şəxsləri tərəfindən həyata keçirilir.

Gömrük qaydalarının pozulması haqqında işlərin icraatı zamanı Azərbaycan Respublikasının gömrük işini həyata keçirən müvafiq icra hakimiyyəti orqanının gömrük hüquqpozmaları ilə mübarizə üzrə struktur bölməsinin rəhbəri və onun müavini, həmçinin Azərbaycan Respublikasının digər gömrük orqanlarının (gömrük postlarından başqa) gömrük hüquqpozmaları ilə mübarizə üzrə struktur bölmələrinin rəhbərləri və onların müavinləri Azərbaycan Respublikası gömrük orqanları rəislərinin icraatla əlaqədar səlahiyyətlərinə malikdirlər.

Maddə 286. Gömrük qaydalarının pozulması haqqında işin icraatını istisna edən hallar

Aşağıdakı hallar olduqda gömrük qaydalarının pozulması haqqında iş üzrə icraat başlana bilməz, başlanmış iş isə xitam edilməlidir:

1) gömrük hüquqpozması hadisəsi olmadıqda;

2) gömrük hüquqpozmasının tərkibi olmadıqda;

3) gömrük qaydalarını pozan vaxt fiziki şəxs on altı yaşa çatmadıqda;

4) gömrük qaydalarını pozan şəxs anlaqsız olduqda;

5) fiziki şəxsin hərəkəti son zərurət, zəruri müdafiə vəziyyətində edildikdə;

6) idarə, müəssisə və ya təşkilat, həmçinin hüquqi şəxs yaratmadan sahibkarlıq fəaliyyəti ilə məşğul olan şəxs tərəfindən törədilən hüquqpozma qarşısıalınmaz qüvvənin təsiri nəticəsində baş verdikdə;

7) gömrük qaydalarının pozulmasına görə tənbehetməni aradan qaldıran amnistiya aktı verildikdə;

8) gömrük qaydalarının pozulmasına görə məsuliyyət müəyyən edən akt ləğv edildikdə;

9) işə baxılma anınadək gömrük qaydalarının pozulmasına görə tənbehetmə müddəti keçdikdə;

10) məsuliyyətə cəlb edilən şəxslə əlaqədar eyni fakt üzrə tənbeh verilməsi haqqında qərar, yaxud gömrük qaydalarının pozulması haqqında işin xitam edilməsi haqqında müəyyən edilmiş qaydada ləğv edilməmiş qərar olduqda;

11) gömrük qaydalarının pozulmasına görə məsuliyyətə cəlb edilən fiziki şəxslə əlaqədar həmin fakt üzrə cinayət işi olduqda;

12) barəsində gömrük qaydalarının pozulması haqqında iş üzrə icraat başlanan fiziki şəxs öldükdə;

13) gömrük qaydalarının pozulması haqqında iş üzrə icraat başlananadək, yaxud icraat prosesində şəraitin dəyişməsi nəticəsində şəxs tərəfindən edilmiş hərəkət və hərəkətsizliyin ictimai-təhlükəli xarakteri aradan qalxdıqda.

Gömrük qaydalarının pozulması haqqında iş üzrə icraatın başlanması rədd edildikdə və ya başlanmış işə xitam verildikdə əsaslandırılmış qərar çıxarılır və bu barədə maraqlı şəxslərə məlumat verilir.

Maddə 287. Gömrük qaydalarının pozulması haqqında iş üzrə icraat müddətləri

Gömrük qaydalarının pozulması haqqında iş üzrə icraat işin başlandığı andan bir ay müddətindən gec olmayaraq başa çatmalıdır.

Bu maddənin birinci hissəsi ilə müəyyən edilən müddət, bu barədə zərurət yarandıqda gömrükxana rəisi və ya onu əvəz edən şəxs, həmçinin Azərbaycan Respublikasının yuxarı gömrük orqanlarının rəisləri və ya onları əvəz edən vəzifəli şəxslər tərəfindən gömrük qaydalarının pozulmasına görə bu Məcəllənin 242-ci maddəsi ilə müəyyən edilmiş inzibati tənbehetmə müddətləri daxilində uzadıla bilər. Gömrük qaydalarının pozulması haqqında iş üzrə icraatın müddətlərinin uzadılması qaydasını Azərbaycan Respublikasının gömrük işini aparan icra hakimiyyəti orqanı müəyyən edir.

Maddə 288. Gömrük qaydalarının pozulması haqqında işin başlanması üçün səbəb və əsaslar

Gömrük qaydalarının pozulması haqqında işin başlanması üçün səbəblər aşağıdakılardır:

• bilavasitə Azərbaycan Respublikası gömrük orqanının vəzifəli şəxsləri tərəfindən gömrük qaydalarının pozulması əlamətlərinin aşkar edilməsi;
• gömrük qaydalarının pozulması faktları haqqında Azərbaycan və xarici hüquqi və fiziki şəxslərinin məlumatları, müraciətləri, həmçinin kütləvi informasiya vasitələrində verilən məlumatlar;
• digər hüquq-mühafizə, nəzarət və sair dövlət orqanlarından daxil olan materiallar;
• xarici dövlətlərin, beynəlxalq təşkilatların gömrük və digər hüquq mühafizə xidmətlərindən, həmçinin digər səlahiyyətli orqanlardan daxil olmuş məlumatlar.
• Gömrük qaydalarının pozulmasının əlamətlərini göstərən kifayət qədər məlumatların olması işin başlanması üçün əsas sayılır.

Maddə 289. Törədilmiş, törədilən və ya törədilməsinə hazırlıq görülən gömrük qaydalarının pozulması haqqında ərizələrin, müraciətlərin və digər məlumatların yoxlanılması

Törədilmiş, törədilən və ya törədilməsinə hazırlıq görülən gömrük qaydalarının pozulması əlamətləri bilavasitə Azərbaycan Respublikası gömrük orqanlarının vəzifəli şəxsləri tərəfindən aşkar edildikdə və ya bu cür əlamətləri göstərən kifayət qədər məlumatları olan material alındıqda, dərhal gömrük qaydalarının pozulması haqqında protokol tərtib edilir.

Azərbaycan Respublikası gömrük orqanlarının vəzifəli şəxsləri tərəfindən gömrük nəzarəti və gömrük rəsmiləşdirilməsi həyata keçirilərkən alınan gömrük qaydalarının pozulması haqqında ərizə, müraciət və digər məlumatların yoxlanılması gömrük nəzarəti və gömrük rəsmiləşdirilməsinin icrası gedişində həyata keçirilir.

Qalan hallarda törədilmiş, törədilən və ya törədilməsinə hazırlıq görülən gömrük qaydalarının pozulması haqqında ərizə, müraciət və digər məlumatların yoxlanılması bu cür məlumatların alındığı vaxtdan on sutka ərzində, müstəsna hallarda isə bir aya qədər müddətində qurtarmalıdır.

Maddə 290. Törədilmiş, törədilən və ya törədilməsinə hazırlıq görülən gömrük qaydalarının pozulması haqqında məlumatların gömrük qaydalarının pozulması haqqında iş başlanana qədər yoxlanılması üzrə Azərbaycan Respublikası gömrük orqanları vəzifəli şəxslərinin hərəkətləri

Törədilmiş, törədilən və ya törədilməsinə hazırlıq görülən gömrük qaydalarının pozulması haqqında ərizə, müraciət və digər məlumatları yoxlayan Azərbaycan Respublikası gömrük orqanlarının vəzifəli şəxsləri gömrük qaydalarının pozulması haqqında işlərin başlanmasına qədər mallara və nəqliyyat vasitələrinə gömrük nəzarətini həyata keçirmək, həmçinin malları və nəqliyyat vasitələrini Azərbaycan Respublikasının gömrük sərhədindən keçirən şəxslərdən, gömrük brokerlərindən və digər şəxslərdən yoxlama üçün zəruri olan sənədləri, məlumatları və izahatları almaq hüququna malikdir.

Maddə 291. Gömrük qaydalarının pozulması haqqında işin icraatının aparıldığı və işə baxıldığı dil

Gömrük qaydalarının pozulması haqqında işin icraatı və həmin işə baxılma Azərbaycan dilində aparılır.

Gömrük qaydalarının pozulması haqqında işin icraatında və işə baxılmada iştirak edən və Azərbaycan dilini bilməyən şəxslər ana dilində və ya bildiyi digər bir dildə, əgər həmin dil geniş yayılmış dillərə aiddirsə, ərizə, izahat vermək, vəsatət qaldırmaq, həmçinin bu Məcəllə ilə müəyyən edilmiş qaydada tərcüməçinin xidmətlərindən istifadə etmək hüququna malikdir.

Maddə 292. Gömrük qaydalarının pozulması haqqında işin icraatının aparıldığı yer

Gömrük qaydalarının pozulması Azərbaycan Respublikasının hansı gömrük orqanının fəaliyyət zonasında aşkar edilmişsə, pozuntu haqqında iş üzrə icraat da Azərbaycan Respublikasının həmin gömrük orqanı tərəfindən həyata keçirilir.

Zəruri hallarda gömrük qaydalarının pozulması haqqında işin icraatı fəaliyyət zonasında bu hüquqpozma törədilən Azərbaycan Respublikası gömrük orqanı tərəfindən həyata keçirilə bilər.

Gömrük qaydalarının pozulması haqqında işin icraatının bir gömrük orqanından digərinə verilməsi məsələsi Azərbaycan Respublikasının həmin gömrük orqanları üçün yuxarı gömrük orqanı tərəfindən həll edilir.

Azərbaycan Respublikasının yuxarı gömrük orqanı gömrük qaydalarının pozulması haqqında istənilən işi öz icraatına götürə bilər, yaxud da həmin məqsədlə işi Azərbaycan Respublikasının istənilən aşağı gömrük orqanına verə bilər.

Maddə 293. Gömrük qaydalarının pozulması haqqında işlərin birləşdirilməsi və ayrılması

Bir şəxs tərəfindən və ya birgə iştirakçılıqla bir neçə şəxs tərəfindən törədilmiş müxtəlif gömrük qaydalarının pozulması haqqında işlər bir icraatda birləşdirilə bilər.

Zəruri hallarda gömrük qaydalarının pozulması haqqında işlərin ayrılmasına o zaman yol verilir ki, bu işin həllinin hərtərəfliliyinə, tamlığına mənfi təsir göstərməsin.

Gömrük qaydalarının pozulması haqqında işin icraatını və ya bu işə baxılmanı həyata keçirən Azərbaycan Respublikası gömrük orqanının vəzifəli şəxsinin və ya həmin orqanın, habelə Azərbaycan Respublikası yuxarı gömrük orqanının rəisi və ya onun müavininin qərarı ilə işlər birləşdirilə və ayrıla bilər.

Maddə 294. Gömrük qaydalarının pozulması haqqında protokol

Bu Məcəllənin 379-cu maddəsi ilə müəyyən edilmiş hallar istisna edilməklə, gömrük qaydalarının pozulmasının aşkar edildiyi hər bir halda Azərbaycan Respublikası gömrük orqanının müvafiq vəzifəli şəxsi tərəfindən Azərbaycan Respublikasının gömrük işini aparan icra hakimiyyəti orqanının müəyyən etdiyi formada gömrük qaydalarının pozulması haqqında protokol tərtib olunur.

Protokolda aşağıdakılar göstərilir:

• tərtib edildiyi yer və tarix;
• protokolu tərtib edən şəxsin vəzifəsi, soyadı, adı, atasının adı;
• gömrük qaydalarının pozulmasını törədən şəxs müəyyən edilibsə, onun haqqında işə baxılma üçün zəruri olan məlumatlar;
• gömrük qaydalarının pozulduğu yer, vaxt və hüquqpozmanın mahiyyəti;
• bu Məcəllənin həmin gömrük qaydalarının pozulmasına görə məsuliyyət müəyyən edən maddəsi;
• şahidlərin soyadları və ünvanları (əgər varsa);
• gömrük qaydalarının pozulmasına görə məsuliyyətə cəlb olunan şəxsin izahatı;
• bu Məcəllənin 333-cü maddəsinə əsasən götürülmüş (əgər varsa) mallar, nəqliyyat vasitələri, sənədlər və digər əşyalar haqqında məlumat;
• işin həlli üçün zəruri olan digər məlumatlar.

Protokol onu tərtib edən vəzifəli şəxs tərəfindən, həmçinin əgər müəyyən edilibsə, gömrük qaydalarının pozulmasına görə məsuliyyətə cəlb edilən şəxs tərəfindən imzalanır. Şahidlər olduğu halda, protokol həmin şəxslər tərəfindən də imzalanır.

Gömrük qaydalarının pozulmasına görə məsuliyyətə cəlb edilən şəxs protokolu imzalamaqdan imtina etdikdə, bu barədə protokolda qeydlər aparılır. Gömrük qaydalarının pozulmasına görə məsuliyyətə cəlb edilən şəxs protokolun məzmunu ilə əlaqədar izahat vermək və iradlarını bildirmək, habelə protokolu imzalamaqdan boyun qaçırmasının motivlərini göstərmək hüququna malikdir. Şəxsin öz əli ilə yazdığı izahatlar, iradlar, habelə protokolu imzalamaqdan boyun qaçırmasının motivləri protokola əlavə olunur.

Gömrük qaydalarının pozulmasına görə məsuliyyətə cəlb edilən şəxs barəsində protokol tərtib edilərkən həmin şəxsə onun hüquqları izah olunur və bu barədə protokolda qeyd aparılır.

Gömrük qaydalarının pozulması Azərbaycan Respublikasının hansı gömrük orqanının fəaliyyət zonasında aşkar edilmişsə, protokol, habelə götürülən mallar, nəqliyyat vasitələri, sənədlər və digər əşyalar həmin gömrük orqanına gətirilir.

Protokolun surəti gömrük qaydalarının pozulmasına görə məsuliyyətə cəlb edilən şəxsə imzalatdırılmaqla (qəbz almaqla) verilir və ya həmin şəxsə göndərilir.

Gömrük qaydalarının pozulmasına görə məsuliyyətə cəlb edilən şəxs qeydiyyat yerində olmadıqda, yaxud sənədlərdə göstərilən ünvanda yerləşmədikdə və onun ünvanının müəyyən edilməsi mümkün olmadıqda gömrük qaydalarının pozulması haqqında protokol həmin şəxs olmadan tərtib edilir. Protokolun surəti poçt vasitəsi ilə qeydiyyat yerinə, yaxud sənədlərdə göstərilən ünvana göndərilir. Bu halda gömrük qaydalarının pozulması haqqında protokol təqdim edilmiş, gömrük qaydalarının pozulmasına görə məsuliyyətə cəlb edilən şəxs isə onun məzmunu və bu Məcəllənin 304-cü maddəsi ilə tanış edilmiş sayılır.

Maddə 295. Gömrük işi sahəsində cinayətlərin əlamətləri aşkar edilərkən, Azərbaycan Respublikası gömrük orqanlarının vəzifəli şəxslərinin hərəkətləri

Gömrük işi sahəsində cinayətlərin əlamətləri, gömrük qaydalarının pozulması haqqında işin icraatı və ya həmin işə baxılma gedişində aşkar olunmuşsa, cinayət işi başlanması məsələsi bu Məcəllənin 217 və 361-ci maddələri ilə müəyyən edilmiş qaydada həll olunur.

Gömrük nəzarətini və ya gömrük rəsmiləşdirilməsini həyata keçirərkən gömrük işi sahəsində cinayətlərin əlamətləri aşkar edilərsə, bilavasitə cinayət əlamətlərini aşkar edən Azərbaycan Respublikası gömrük orqanının vəzifəli şəxsi, bu Məcəllənin 213, 214, 215, 216-cı maddələrinin, yaxud Azərbaycan Respublikasının Cinayət Məcəlləsinin bu cür əməllərə görə cinayət məsuliyyəti nəzərdə tutan maddələrinin tələblərinə müvafiq olaraq, protokolda həmin hüquqa zidd əməli tövsif edir. Bu halda Azərbaycan Respublikası gömrük orqanının rəisi və ya onun müavini üç sutkadan, müstəsna hallarda isə on sutkadan gec olmayaraqAzərbaycan Respublikası Cinayət-Prosessual Məcəlləsindənəzərdə tutulmuş aşağıdakı qərarlardan birini qəbul etməlidir:

1) cinayət işi başlamaq haqqında;

2) cinayət işi başlamağı rədd etmək haqqında;

3) gömrük işi sahəsində cinayətlər barədə protokolu və sair materialları aidiyyəti üzrə vermək haqqında.

Gömrük nəzarətinin və ya gömrük rəsmiləşdirilməsinin həyata keçirilməsi prosesində gömrük işi sahəsində cinayətlərin əlamətləri aşkar edildiyi andan bu maddənin ikinci hissəsində göstərilən qərarlardan birinin qəbul edilməsinə qədər Azərbaycan Respublikası gömrük orqanlarının vəzifəli şəxsi gömrük qaydalarının pozulması haqqında işlər üzrə icraat qaydasında həmin fakt üzrə yoxlama aparır. 2

Maddə 296. Gömrük işi sahəsində cinayətlərin əlamətləri üzrə cinayət işi başlandıqdan sonra Azərbaycan Respublikası gömrük orqanlarının vəzifəli şəxsləri tərəfindən gömrük qaydalarının pozulması haqqında işlər üzrə icraatın davam etdirildiyi hallar

Əgər gömrük işi sahəsində cinayətlərin təhqiqatı prosesində idarə, müəssisə, təşkilat, həmçinin hüquqi şəxs yaratmadan sahibkarlıq fəaliyyəti ilə məşğul olan şəxslər tərəfindən törədilmiş gömrük qaydalarının pozulmasının əlamətləri aşkar edilərsə, fiziki şəxslər və ya vəzifəli şəxslər barəsində cinayət işinin təhqiqatının aparılmasından asılı olmayaraq, Azərbaycan Respublikası gömrük orqanlarının vəzifəli şəxsləri tərəfindən bu hüquqpozmalara görə icraat davam etdirilir.

Maddə 297. İbtidai istintaq və ya digər təhqiqat orqanlarından, prokuror və məhkəmədən daxil olan materiallar üzrə gömrük qaydalarının pozulması haqqında işlərin icraatı və ona baxılma

İbtidai istintaq, digər təhqiqat orqanları, prokuror və ya məhkəmə tərəfindən gömrük işi sahəsində cinayətlərin əlamətlərinə görə cinayət işinin başlanması rədd edildiyi və ya ona xitam verildiyi hallarda gömrük qaydalarının pozulması əlamətləri olarsa, bu əlamətlər haqqında məlumatları əks etdirən materiallar əsasında işin icraatı və ona baxılma Azərbaycan Respublikası gömrük orqanları tərəfindən həmin materiallar alındıqdan sonra ümumi qaydada aparılır.

Maddə 298. Gömrük qaydalarının pozulması haqqında iş üzrə icraatın dayandırılması

Gömrük qaydalarının pozulması haqqında iş üzrə icraat aşağıdakı hallarda dayandırıla bilər:

1) gömrük qaydalarının pozulmasına görə məsuliyyətə cəlb edilməli olan fiziki şəxs qaçıb gizləndikdə və ya sair səbəblərə görə məsuliyyətə cəlb edilən şəxsin olduğu yer müəyyən edilmədikdə;

2) məsuliyyətə cəlb edilən fiziki şəxs psixi və ya sair ağır xəstəliyə tutulmuş olduqda və bu, həkim tərəfindən təsdiq edildikdə;

3) gömrük qaydalarını pozan şəxs müəyyən olunmadıqda.

Bu maddənin birinci hissəsinin 1-ci bəndində göstərilən hallarda gömrük qaydalarının pozulması haqqında işin icraatı bu Məcəllənin 287-ci maddəsi ilə müəyyən edilmiş icraat müddəti keçdikdən sonra dayandırıla bilər. Bu maddənin birinci hissəsinin 2-ci və 3-cü bəndlərində nəzərdə tutulan hallarda gömrük qaydalarının pozulması haqqında işlər üzrə icraat, icraat müddəti ərzində də dayandırıla bilər.

Gömrük qaydalarının pozulması haqqında iş üzrə icraatın dayandırılmasına qədər Azərbaycan Respublikası gömrük orqanının vəzifəli şəxsi məsuliyyətə cəlb edilməli olan şəxsin iştirakı olmadan da həyata keçirilməsi mümkün olan bütün prosessual hərəkətləri aparmalı, bu maddənin birinci hissəsinin 1-ci və 3-cü bəndlərində göstərilən gömrük qaydalarının pozulması haqqında işin dayandırılması üçün səbəb olmuş halların aradan qaldırılması üçün qanunvericiliklə nəzərdə tutulan hər cür tədbirlər görməlidir.

Gömrük qaydalarının pozulması haqqında iş üzrə icraat Azərbaycan Respublikası gömrük orqanları vəzifəli şəxsinin qərarı ilə dayandırılır. Bu qərarda işin mahiyyəti və gömrük qaydalarının pozulması haqqında iş üzrə icraatın dayandırılmasının əsasları göstərilir.

Məhkəmə-tibb eksperti və ya psixiatriya eksperti tərəfindən məsuliyyətə cəlb edilən fiziki şəxsin Azərbaycan Respublikası gömrük orqanı vəzifəli şəxsinin yanına gəlməsinə imkan verməyən ağır və uzun sürən, lakin müalicə oluna bilən xəstəliyə tutulması müəyyən edildikdə, gömrük qaydalarının pozulması haqqında işin icraatı məsuliyyətə cəlb edilən fiziki şəxs sağalanadək dayandırılır.

Bu maddənin birinci hissəsinin 1-ci və 3-cü bəndlərində göstərilən hallar aradan qaldırıldıqda Azərbaycan Respublikası gömrük orqanının vəzifəli şəxsinin qərarı ilə gömrük qaydalarının pozulması haqqında iş üzrə icraat təzələnir.

Maddə 299. Gömrük qaydalarının pozulması haqqında iş üzrə məlumatların yayılmasının yolverilməzliyi

Gömrük qaydalarının pozulması haqqında işin materiallarında əks olunan faktik məlumatlar, həmçinin gömrük qaydalarının pozulması haqqında işlərin icraatı və bu işlərə baxılma ilə əlaqədar şəxslərin Azərbaycan Respublikası gömrük orqanlarına çağırılması və həmin şəxslərin özləri haqqında məlumatlar, bu cür işlərə baxılmağa qədər, yalnız icraatı aparan və ya işə baxan Azərbaycan Respublikası gömrük orqanının vəzifəli şəxsinin, yaxud həmin gömrük orqanının və ya Azərbaycan Respublikası yuxarı gömrük orqanlarının rəisləri və ya onların müavinlərinin, həmçinin Azərbaycan Respublikasının gömrük işini aparan icra hakimiyyəti orqanının gömrük hüquqpozmaları ilə mübarizə üzrə struktur bölməsinin rəisi və ya onun müavinlərinin icazəsi ilə elan edilə bilər.

Maddə 300. Gömrük işi sahəsində cinayətlərdən başqa sair cinayətlər haqqında prokurora və ya ibtidai istintaq orqanlarına məlumat verilməsi

Gömrük nəzarətinin, gömrük rəsmiləşdirilməsinin həyata keçirilməsi və ya törədilmiş, törədilən və ya törədilməsinə hazırlıq görülən gömrük qaydalarının pozulması haqqında ərizələrin, müraciətlərin və digər məlumatların yoxlanılması, yaxud gömrük qaydalarının pozulması haqqında işlərin icraatı və ya bu işlərə baxılma prosesində gömrük işi sahəsində cinayətlərdən başqa, sair cinayətlərin əlamətləri aşkar edildiyi hallarda Azərbaycan Respublikası gömrük orqanının rəisi və ya onun müavini aidiyyəti üzrə prokurora və ya ibtidai istintaq orqanlarına bu barədə məlumat verir.

Maddə 301. Gömrük qaydalarının pozulması haqqında işlərin icraatı və bu işlərə baxılma zamanı Azərbaycan Respublikası gömrük orqanlarının digər xarici dövlətlərin gömrük xidmətləri ilə qarşılıqlı əlaqəsi

Gömrük qaydalarının pozulması haqqında işlərin icraatı və bu işlərə baxılma ilə bağlı məsələlər üzrə Azərbaycan Respublikası gömrük orqanlarının digər xarici dövlətlərin gömrük xidmətləri və başqa səlahiyyətli orqanları, həmçinin beynəlxalq təşkilatlarla qarşılıqlı əlaqəsi Azərbaycan Respublikasının gömrük işini aparan icra hakimiyyəti orqanı vasitəsi ilə, Azərbaycan Respublikasının qanunvericiliyi və Azərbaycan Respublikasının gömrük işini aparan icra hakimiyyəti orqanının bağladığı müqavilələr də daxil olmaqla Azərbaycan Respublikasının beynəlxalq müqavilələri ilə müəyyən edilmiş qaydada həyata keçirilir.

40-cı fəsil. Gömrük qaydalarının pozulması haqqında işlərin icraatı və bu işlərə baxılmada iştirak edən şəxslər, onların hüquq və vəzifələri

Maddə 302. Məsuliyyətə cəlb edilən şəxsin, onun nümayəndəsinin və vəkilinin gömrük qaydalarının pozulması haqqında işlərin icraatı və bu işlərə baxılmada iştirakı

Gömrük qaydalarının pozulması haqqında işlərin icraatında iştirak edirlər:

• hüquqi və fiziki şəxs, həmçinin bu Məcəllənin 305-ci maddəsi ilə müəyyən edilmiş hallarda fiziki şəxsin qanuni nümayəndəsi;
• idarə, müəssisə və təşkilat məsuliyyətə cəlb edilərkən (rəhbərləri və ya onların müavinləri), yaxud gömrük qaydalarının pozulması haqqında işin icraatını aparan Azərbaycan Respublikası gömrük orqanının vəzifəli şəxsinin icazəsi ilə göstərilən şəxslərin gömrük qaydalarının pozulmasına görə məsuliyyətə cəlb edilməsi ilə bağlı bütün məsələlərin nizama salınması xidməti vəzifələrinə aid olan digər işçiləri;
• hüquqi şəxs yaratmadan sahibkarlıq fəaliyyəti ilə məşğul olan şəxslər məsuliyyətə cəlb edilərkən həmin şəxslər.

Fiziki şəxsin və ya vəzifəli şəxsin üç saatdan artıq müddətə inzibati qaydada saxlanması hallarında gömrük qaydalarının pozulması haqqında işlərin icraatında həmin şəxsin vəkili və ya hüquqi yardım göstərən nümayəndəsi iştirak edə bilər.

Bu maddənin birinci hissəsində göstərilən şəxslərlə yanaşı həmin şəxslərin vəkilləri və ya hüquqi yardım göstərən digər nümayəndələri, həmçinin gömrük qaydalarının pozulması haqqında işə baxan Azərbaycan Respublikasının gömrük orqanının vəzifəli şəxsinin icazəsi ilə onların nümayəndələri gömrük qaydalarının pozulması haqqında işlərə baxılmada iştirak edə bilər.

İdarə, müəssisə və təşkilatların rəhbərlərinin və ya onların müavinlərinin səlahiyyətləri onların xidməti mövqeyini göstərən sənədlərlə təsdiq olunur. İdarə, müəssisə və təşkilatların digər işçilərinin səlahiyyəti məsuliyyətə cəlb edilən şəxsin etibarnaməsi və ya digər aktı ilə təcdiq olunur.

Vəkilin səlahiyyəti hüquq məsləhətxanası tərəfindən verilən orderlə təsdiq olunur.

Gömrük qaydalarının pozulmasına görə məsuliyyətə cəlb edilən şəxsin nümayəndəsinin səlahiyyətləri Azərbaycan Respublikasının qanunvericiliyinə uyğun tərtib edilmiş etibarnamədə göstərilməlidir.

Gömrük qaydalarının pozulmasına görə məsuliyyətə cəlb edilən hüquqi və fiziki şəxs tərəfindən öz nümayəndəsinə verilmiş etibarnamə notariatda və ya ona bərabər tutulan digər qaydada təsdiq edilir. Gömrük qaydalarının pozulması haqqında işlərə baxılmada hüquqi və fiziki şəxsin bilavasitə iştirakı zamanı həmin şəxsin yazılı ərizəsi etibarnaməyə bərabər tutulur.

Maddə 303. Gömrük qaydalarının pozulması haqqında işlərin icraatı və ya bu işlərə baxılmada Azərbaycan Respublikasında yaşamayan və bu ərazidən kənarda olan şəxslərin iştirakı

Əgər gömrük qaydalarının pozulmasına görə məsuliyyətə cəlb edilən şəxs Azərbaycan Respublikasının ərazisində yaşamırsa və bu ərazidən kənardadırsa, gömrük qaydalarının pozulması haqqında işin icraatı və ya bu işə baxılmada həmin şəxsin nümayəndəsi iştirak edə bilər. Nümayəndənin səlahiyyəti Azərbaycan Respublikasının qanunvericiliyinə müvafiq qaydada, yaxud nümayəndənin öz vəzifələrini icra etməsi üçün kifayət edən digər qaydada təsdiq edilməlidir.

Gömrük qaydalarının pozulması haqqında işin icraatında və ya bu işə baxılmada nümayəndə olmadıqda, gömrük qaydalarının pozulmasına görə məsuliyyətə cəlb edilən şəxsin ərazisində yaşadığı və ya olduğu xarici dövlətin konsulluğunun vəzifəli şəxsi iştirak edə bilər. Şəxs, onun nümayəndəsi və ya bu maddədə göstərilən konsulluğun vəzifəli şəxsi gəlmədikdə gömrük qaydalarının pozulması haqqında işin icraatı və ya bu işlərə baxılma onların iştirakı olmadan həyata keçirilir.

Gömrük qaydalarının pozulmasına görə məsuliyyətə cəlb edilən şəxsə işin materiallarında qeyd edilibsə, onun göstərdiyi ünvana göndərilməklə işin nəticəsi barədə məlumat verilir.

Azərbaycan Respublikasında yaşamayan və bu ərazidə olmayan şahidlərin, ekspertlərin və mütəxəssislərin gömrük qaydalarının pozulması haqqında işlərin icraatı və ya bu işlərə baxılma üçün çağırılması qaydası, Azərbaycan Respublikasının qanunvericiliyi, Azərbaycan Respublikasının gömrük işini aparan müvafiq mərkəzi icra hakimiyyəti orqanının bağladığı müqavilələr də daxil olmaqla, Azərbaycan Respublikasının müqavilələri ilə müəyyən edilir.

Maddə 304. Gömrük qaydalarının pozulmasına görə məsuliyyətə cəlb edilən şəxsin hüquqları

Məsuliyyətə cəlb edilən şəxsin aşağıdakı hüquqları vardır:

• hansı gömrük qaydalarını pozduğuna görə məsuliyyətə cəlb olunduğunu bilmək;
• işin icraatı qurtardıqdan sonra və işə baxılarkən onun materialları ilə tanış olmaq, onlardan çıxarış etmək;
• izahat vermək;
• sübutlar təqdim etmək;
• vəsatətlər qaldırmaq;
• etiraz etmək ;
• işə baxılarkən, bu Məcəllənin 302-ci maddəsinin ikinci hissəsi ilə müəyyən edilmiş halda isə iş üzrə icraat zamanı vəkilin və ya digər şəxsin yardımından istifadə etmək;
• ana dilində və ya bildiyi geniş yayılmış dillərə aid olan bir dildə çıxış etmək, həmçinin icraatın apardığı dili bilmirsə, tərcüməçinin xidmətlərindən istifadə etmək;
• iş üzrə qərardan şikayət etmək;
• bu Məcəllə ilə ona verilən digər hüquqlardan istifadə etmək.

Maddə 305. Qanuni nümayəndə

Gömrük qaydalarının pozulmasına görə məsuliyyətə cəlb edilmiş, yetkinlik yaşına çatmayan fiziki və ruhi qüsurlarına görə gömrük qaydalarının pozulması haqqında iş üzrə öz hüquqlarını həyata keçirə bilməyən fiziki şəxslərin mənafeyini, qohumluq əlaqələrini və ya səlahiyyətini təsdiq edən sənədlər təqdim etməklə, onların qanuni nümayəndəsi (valideynləri, övladlığa götürənləri, qəyyumları, himayəçiləri) təmsil edə bilər.

Zəruri olduqda qanuni nümayəndə, eyni zamanda, gömrük qaydalarının pozulması haqqında iş üzrə şahid qismində sorğu-sual edilə bilər.

Maddə 306. İnzibati qaydada saxlanılan şəxsin vəkilinin və ya hüquqi yardım göstərən nümayəndəsinin gömrük qaydalarının pozulması haqqında işin icraatında iştirakı

Bu Məcəllənin 302-ci maddəsinin ikinci hissəsində nəzərdə tutulan hallarda, üç saatdan artıq müddətə inzibati qaydada saxlanılmış şəxsin vəkili və ya hüquqi yardım göstərən nümayəndəsi, inzibati qaydada saxlanılmış fiziki şəxsin və ya vəzifəli şəxsin, yaxud onların qanuni nümayəndəsinin müraciəti əsasında gömrük qaydalarının pozulması haqqında işin icraatında iştirak edə bilər.

İnzibati qaydada saxlanılmış şəxsin vəkilinin və ya hüquqi yardım göstərən nümayəndəsinin inzibati qaydada saxlanılan vaxtdan 24 saat ərzində gəlməsi mümkün olmayan hallarda, gömrük qaydalarının pozulması haqqında işin icraatını və ya bu işlərə baxılmanı həyata keçirən Azərbaycan Respublikası gömrük orqanının vəzifəli şəxsi inzibati qaydada saxlanılan şəxsə və ya onun qanuni nümayəndəsinə başqa vəkil və ya hüquqi yardım göstərən nümayəndəni də dəvət etməsini təklif etmək, yaxud göstərilən fiziki şəxsə hüquq məsləhətxanası vasitəsi ilə digər vəkilin iştirakını təmin etmək hüququna malikdir.

İnzibati qaydada saxlanılmış şəxsin vəkili və ya onun hüquqi yardım göstərən nümayəndəsi aşağıdakı hüquqlara malikdir:

• inzibati qaydada saxlanılmış şəxslə məhdudiyyətsiz sayda və müddətdə təklikdə görüşmək;
• inzibati qaydada saxlanılmış şəxsin iştirakı ilə keçirilən gömrük qaydalarının pozulması haqqında iş üzrə prosessual hərəkətlərin icraatında iştirak etmək;
• inzibati qaydada saxlama protokolu ilə və işin inzibati qaydada saxlamaq üçün əsas olmuş digər materialları ilə tanış olmaq;
• saxlanılmış şəxsin iştirakı ilə aparılmış prosessual hərəkətlərin protokolları ilə tanış olmaq.

Azərbaycan Respublikası gömrük orqanının rəisi və ya onun müavini öz qərarı ilə inzabati qaydada saxlanılmış şəxsi vəkilin xidmətinə görə haqqın tam və ya bir hissəsinin ödənilməsindən azad etmək hüququna malikdir. Bu halda vəkilin xidmət haqqı Azərbaycan Respublikası qanunvericiliyinə uyğun olaraq ödənilir.

Maddə 307. Ekspertin iştirakı

Zəruri hallarda gömrük qaydalarının pozulması haqqında işlərin icraatı və ya ona baxılmada iştirak etmək üçün ekspert cəlb edilə bilər.

Ekspert çağırış üzrə gəlməyə və qarşısında qoyulan suallar üzrə obyektiv rəy verməyə borcludur.

Ekspertin hüquqları :

• işin materiallarının ekspertiza predmetinə aid və rəy vermək üçün zəruri olan hissəsi ilə tanış olmaq;
• ona əlavə materialların təqdim edilməsi haqqında vəsatət vermək;
• gömrük qaydalarının pozulması haqqında işin icraatını və ya ona baxılmanı həyata keçirən Azərbaycan Respublikasının gömrük orqanı vəzifəli şəxsinin icazəsi ilə işin icraatı və ya baxılma prosesində iştirak etmək, məsuliyyətə cəlb edilən şəxslərə və şahidlərə suallar vermək.

Təqdim edilmiş materiallar qarşıda qoyulmuş vəzifəni yerinə yetirmək üçün kifayət olmadıqda, yaxud bu məsələ üzrə zəruri biliyə malik olmadıqda, ekspert rəy verməkdən imtina edə bilər. Üzrlü səbəb olmadan rəy verməkdən imtina edilməsinə və ya boyun qaçırılmasına görə ekspert bu Məcəlləyə uyğun məsuliyyət daşıyır.

Maddə 308. Mütəxəssisin iştirakı

Zəruri hallarda gömrük qaydalarının pozulması haqqında işlər üzrə ayrı-ayrı prosessual hərəkətlərin aparılması və ya ona baxılma zamanı mütəxəssis, yəni işin nəticəsində marağı olmayan, xüsusi biliklərə və səriştəyə malik olan fiziki şəxs cəlb edilə bilər.

On dörd yaşa qədər yetkinlik yaşına çatmamış şahid sorğu-sual edilərkən mütəxəssis qismində pedaqoqun və ya psixoloqun iştirakı məcburidir.

Gömrük qaydalarının pozulması haqqında işlər üzrə icraatı və ya bu cür işlərə baxılmanı həyata keçirən Azərbaycan Respublikası gömrük orqanı vəzifəli şəxsinin tapşırığı üzrə mütəxəssis aşağıdakıları etməyə borcludur:

• sübutların aşkar edilməsində, rəsmiləşdirilməsində və götürülməsində Azərbaycan Respublikası gömrük orqanının göstərilən vəzifəli şəxsinə kömək etmək üçün öz xüsusi biliklərindən və səriştəsindən istifadə etməklə konkret prosessual hərəkətlərin aparılmasında iştirak etmək;
• təftiş, yoxlama və inventarlaşdırma aparılmasında iştirak etmək;
• yoxlama və inventarlaşdırma aparan Azərbaycan Respublikası gömrük orqanının göstərilən vəzifəli şəxsinə, müfəttişlərə və digər şəxslərə aşkar edilmiş faktları və halları protokollarda, təftiş, yoxlama və inventarlaşdırma aktlarında düzgün əks etdirmək üçün köməklik göstərmək;
• Mütəxəssis üzrlü səbəb olmadan öz vəzifələrini yerinə yetirməkdən imtina etdikdə və ya boyun qaçırmağa görə bu Məcəlləyə uyğun məsuliyyət daşıyır.

Mütəxəssisin hüquqları :

• gömrük qaydalarının pozulması haqqında işin icraatını və ya bu işə baxılmanı həyata keçirən Azərbaycan Respublikası gömrük orqanının vəzifəli şəxsinin icazəsi ilə şahidlərə və hüquqpozmaya görə məsuliyyətə cəlb edilən şəxslərə suallar vermək;
• sübutların aşkar edilməsi, rəsmiləşdirilməsi və götürülməsi ilə əlaqədar olan halları göstərmək;
• sübutların aşkar edilməsi, rəsmiləşdirilməsi və götürülməsi üçün elmi, texniki vasitələrdən və metodlardan istifadə etmək ;
• müşahidə, ölçmə və təcrübə aparmaq;
• gömrük qaydalarının pozulması haqqında işin icraatını və ya bu işə baxılmanı həyata keçirən Azərbaycan Respublikası gömrük orqanının vəzifəli şəxsinə, həmçinin müfəttişlərə və yoxlama və inventarlaşdırma aparan digər şəxslərə xüsusi bilik və səriştə tələb edən məsələlər üzrə məsləhətlər vermək;
• həyata keçirilməsində iştirak etdiyi konkret prosessual hərəkətlərin protokolları, təftiş, yoxlama və inventarlaşdırma aktları ilə tanış olmaq, bu protokolların və aktların məzmunu ilə əlaqədar iradlarını bildirmək. Bu cür iradlar göstərilən protokol və aktlara qeyd edilir;
• göstərilən protokolları və aktları imzalamaq.

Hüquqi və fiziki şəxsin gömrük qaydalarının pozulması haqqında iş üzrə icraatda və ya ona baxılmada mütəxəssis kimi iştirakı, həmin iş üzrə onun şahid qismində sorğu-sual edilməsini istisna etmir.

Maddə 309. Tərcüməçi

Gömrük qaydalarının pozulması haqqında işin icraatı və ya bu cür işlərə baxılmada tərcümə edilməsi zəruri olan dili bilən və işin nəticəsində marağı olmayan şəxs tərcüməçi ola bilər.

Tərcüməçi gömrük qaydalarının pozulması haqqında işin icraatını və ya ona baxılmanı həyata keçirən Azərbaycan Respublikası gömrük orqanının vəzifəli şəxsi tərəfindən təyin edilir.

Tərcüməçi çağırış üzrə gəlməyə və ona tapşırılan tərcüməni tam və dəqiq yerinə yetirməyə borcludur.

Zəruri hallarda Azərbaycan Respublikası gömrük orqanının işçisi də tərcüməçi qismində çıxış edə bilər.

Bu maddənin müddəaları lalların və ya karların işarələrini anlayan və gömrük qaydalarının pozulması haqqında işin icraatında və ya ona baxılmada iştirak etmək üçün dəvət edilən şəxslərə də şamil edilir.

Üzrlü səbəb olmadan öz vəzifələrini yerinə yetirməkdən imtina etməyə və ya boyun qaçırmağa görə tərcüməçi bu Məcəlləyə uyğun məsuliyyət daşıyır.

Maddə 310. Şahid

Gömrük qaydalarının pozulması haqqında iş üzrə müəyyən edilməli olan hər hansı bir hal barədə məlumatı olan istənilən fiziki şəxs və ya vəzifəli şəxs izahat vermək üçün şahid kimi çağırıla bilər.

Aşağıdakılar şahid kimi sorğu-sual edilə bilməz:

• gömrük qaydalarının pozulmasına görə məsuliyyətə cəlb edilən şəxsin vəkili və hüquqi yardım göstərən nümayəndəsi, bu cür xidmət və yardım göstərilməsi ilə əlaqədar onlara məlum olmuş hallar haqqında;
• fiziki və ya psixi qüsurlarına görə iş üçün əhəmiyyəti olan halları düzgün qavraya bilməyən və onlar haqqında düzgün izahat verə bilməyən şəxslər.

Gömrük qaydalarının pozulmasına görə məsuliyyətə cəlb edilən fiziki şəxsin və vəzifəli şəxsin yaxın qohumları izahat vermək vəzifəsindən azaddır.

Şahid gömrük qaydalarının pozulması haqqında işin icraatını və ya ona baxılmanı həyata keçirən Azərbaycan Respublikası gömrük orqanının vəzifəli şəxsinin çağırışı üzrə, təyin edilmiş vaxtda Azərbaycan Respublikası gömrük orqanına gəlməli və düzgün izahat, yəni iş üzrə ona məlum olan bütün hallar barəsində məlumat və qoyulan suallara cavab verməlidir.

Xəstəlik, qocalıq, əlillik və digər üzrlü səbəblərə, eləcə də gömrük qaydalarının pozulması haqqında işin icraatını və ona baxılmanı həyata keçirən Azərbaycan Respublikası gömrük orqanının vəzifəli şəxsinin mülahizəsi ilə digər səbəblərə görə Azərbaycan Respublikası gömrük orqanına gələ bilməyən şahid olduğu yerdə sorğu-sual edilə bilər.

Üzrlü səbəb olmadan izahat verməkdən imtina etməyə və ya boyun qaçırmağa görə şahid bu Məcəlləyə uyğun məsuliyyət daşıyır.

Maddə 311. Hal şahidlərinin iştirakı

Müstəqil prosessual hərəkət kimi baxış keçirilməsində, mallar və nəqliyyat vasitələrinin onlara aid sənədlərin və digər əşyaların götürülməsində, onların tanınmaya təqdim edilməsində, gömrük müayinəsi aparılmasında, malların, nəqliyyat vasitələrinin və digər əmlakın üzərinə həbs qoyulmasında, həmçinin zəruri hallarda digər prosessual hərəkətlərin həyata keçirilməsində iştirak etmək üçün hal şahidləri çağırılır.Hal şahidləri iki nəfərdən az olmamaqla çağırılır. Hal şahidi qismində işin nəticəsində marağı olmayan istənilən fiziki şəxs çağırıla bilər.

Gömrük nəzarətinin və gömrük rəsmiləşdirilməsinin həyata keçirilməsi, gömrük qaydalarının pozulması haqqında işin icraatı və təhqiqatın aparılması həvalə edilmiş Azərbaycan Respublikası gömrük orqanının vəzifəli şəxsləri, həmçinin müvafiq olaraq gömrük qaydalarının pozulması haqqında, yaxud gömrük işi sahəsində cinayətlər haqqında işin sonradan icraatı və ya ona baxılma həvalə edilə biləcək gömrük və ya digər hüquq mühafizə orqanlarının işçiləri hal şahidləri ola bilməzlər.

Hal şahidləri onların iştirakı ilə həyata keçirilən hərəkətlərin məzmunu və nəticəsini, digər faktları protokolda təsdiq etməlidirlər. Onların həyata keçirilmiş hərəkətlər üzrə protokolda qeyd edilməklə öz iradlarını bildirmək ixtiyarı vardır.

Ehtiyac olduqda hal şahidləri yuxarıda göstərilən hallar üzrə şahid kimi sorğu-sual edilə bilər.

41-ci fəsil. Gömrük qaydalarının pozulması haqqında işin icraatında və ya bu işlərə baxılmada iştirakı istisna edən hallar. Etirazetmə

Maddə 312. Azərbaycan Respublikası gömrük orqanının vəzifəli şəxsinin gömrük qaydalarının pozulması haqqında işlərin icraatında və bu işlərə baxılmada iştirakını istisna edən hallar

Azərbaycan Respublikası gömrük orqanının vəzifəli şəxsi aşağıdakı hallarda gömrük qaydalarının pozulması haqqında işin icraatını apara bilməz və bu işə baxa bilməz:

1) əgər o, gömrük qaydalarının pozulması haqqında həmin işin icraatının aparılmasında və ya bu işə baxılmada əvvəllər şahid, ekspert, mütəxəssis, məsuliyyətə cəlb edilən şəxsin qanuni nümayəndəsi kimi iştirak etmişdirsə;

2) əgər o, məsuliyyətə cəlb edilən fiziki şəxsin, onun vəkilinin və ya nümayəndəsinin, həmçinin gömrük qaydalarının pozulması haqqında işin icraatında və ya bu işə baxılmada iştirak etmiş şahidin, ekspertin, mütəxəssisin və ya müfəttişin qohumudursa;

3) Azərbaycan Respublikası gömrük orqanının vəzifəli şəxsinin həmin işdə bilavasitə və ya hər hansı digər şəkildə maraqlı olduğunu hesab etməyə əsas verən digər hallar olduqda.

Maddə 313. Gömrük qaydalarının pozulması haqqında işin icraatında və ya işə baxılmada şəxsin vəkilinin və ya nümayəndəsinin iştirakını istisna edən hallar

Gömrük qaydalarının pozulması haqqında eyni iş üzrə ziddiyyətli mənafeləri olan və həmin işə görə məsuliyyətə cəlb edilən bir neçə şəxsin mənafeyinin müdafiəsini eyni zamanda həyata keçirən vəkil və ya hüquqi yardım göstərən nümayəndə, həmçinin əvvəllər həmin işdə gömrük qaydalarının pozulması haqqında işin icraatını və ya bu işə baxılmanı həyata keçirən Azərbaycan Respublikası gömrük orqanının vəzifəli şəxsi, prokuror, ekspert, mütəxəssis, şahid, hal şahidi qismində iştirak edən vəkil və ya hüquqi yardım göstərən nümayəndə gömrük qaydalarının pozulması haqqında işin icraatı və ya bu işə baxılmada iştirak etməyə buraxılmırlar.

Gömrük, məhkəmə, İqtisad Məhkəməsi, prokurorluq və Azərbaycan Respublikasının digər hüquq-mühafizə orqanlarının işçiləri, həmçinin vəkillər kollegiyasından çıxarılan şəxslər məsuliyyətə cəlb edilən şəxsin nümayəndəsi ola bilməz.

Göstərilən şəxslər gömrük qaydalarının pozulması haqqında işin icraatında və ya bu işə baxılmada qanuni nümayəndə kimi iştirak edərkən bu qayda tətbiq edilmir.

Yetkinlik yaşına çatmayan, yaxud qəyyumluq və ya himayə altında olan şəxslər nümayəndə ola bilməzlər.

Vəkilin və ya nümayəndənin gömrük qaydalarının pozulması haqqında işin icraatı və ya bu işlərə baxılmağa buraxılması məsələsi Azərbaycan Respublikası gömrük orqanının həmin işin icraatını aparan və ya bu işə baxan vəzifəli şəxsi tərəfindən həll edilir.

Maddə 314. Gömrük qaydalarının pozulması haqqında işlərin icraatının aparılması və bu işlərə baxılmada ekspertin, müfəttişin və mütəxəssisin iştirakını istisna edən hallar

Aşağıdakı hallar olduqda gömrük qaydalarının pozulması haqqında işlərin icraatının aparılması və bu işlərə baxılmada ekspert, müfəttiş və mütəxəssis iştirak edə bilməz:

1) əgər onlar məsuliyyətə cəlb edilən fiziki şəxsin və ya hüquqi şəxsin, onun vəkilinin və ya nümayəndəsinin, yaxud gömrük qaydalarının pozulması haqqında işin icraatını və ya bu işlərə baxılmanı həyata keçirən Azərbaycan Respublikası gömrük orqanının vəzifəli şəxsinin qohumlarıdırsa;

2) əgər onların məsuliyyətə cəlb edilən şəxsdən xidməti və ya digər asılılıqları varsa;

3) onların şəxsən, bilavasitə və ya dolayısı şəkildə işin nəticəsində maraqlı olmalarını hesab etməyə əsas verən digər hallar varsa.

Aşağıdakı hallarda ekspert gömrük qaydalarının pozulması haqqında işin icraatı və ya bu işə baxılmada iştirak edə bilməz:

• gömrük qaydalarının pozulması haqqında həmin işin icraatı və ya bu işə baxılmada mütəxəssis və ya müfəttiş kimi iştirak etmişdirsə;
• onun səlahiyyətsiz olduğu aşkar edilmişsə.

Maddə 315. Gömrük qaydalarının pozulması haqqında işin icraatına və ya bu işə baxılmada iştirak edə bilməyən şəxslərə etirazetmə

Gömrük qaydalarının pozulması haqqında işin icraatında və ya bu işə baxılmada Azərbaycan Respublikası gömrük orqanının vəzifəli şəxsinin iştirakını istisna edən hallar olduqda, onun özü özünə etirazetməyə borcludur.

Azərbaycan Respublikası gömrük orqanının göstərilən vəzifəli şəxsinə həmin əsaslarla məsuliyyətə cəlb edilən şəxs, onun vəkili və ya nümayəndəsi tərəfindən etiraz edilə bilər. Etirazetmə haqqında ərizə əsaslandırılmalıdır.

Belə hallarda gömrük qaydalarının pozulması haqqında işin icraatı və ya bu işə baxılma Azərbaycan Respublikası gömrük orqanının digər vəzifəli şəxsinə verilir.

Etirazetmə və ya öz-özünə etirazetmə haqqında ərizəyə baxılma və bu cür işin Azərbaycan Respublikası gömrük orqanının digər vəzifəli şəxsinə verilməsi məsələsi Azərbaycan Respublikasının müvafiq gömrük orqanının rəisi və ya onun müavini tərəfindən həll edilir.

Əgər gömrük qaydalarının pozulması haqqında işə baxılma Azərbaycan Respublikası gömrük orqanının rəisi tərəfindən həyata keçirilirsə, həmin şəxsə etirazetmə və işə baxılmanın Azərbaycan Respublikası digər gömrük orqanının rəisinə və ya onun müavininə verilməsi məsələsi Azərbaycan Respublikası yuxarı gömrük orqanının rəisi və ya onun müavini tərəfindən həll edilir.

Gömrük qaydalarının pozulmasına görə məsuliyyətə cəlb edilən şəxs, onun vəkili və ya nümayəndəsi ekspertə, müfəttişə və mütəxəssisə etiraz etmək hüququna malikdirlər.

Gömrük qaydalarının pozulmasına görə məsuliyyətə cəlb edilən şəxsin vəkilinə, nümayəndəsinə, həmçinin ekspertə, müfəttişə və mütəxəssisə etirazetmə haqqında məsələ gömrük qaydalarının pozulması haqqında işin icraatını və ya bu işlərə baxılmanı həyata keçirən Azərbaycan Respublikası gömrük orqanının vəzifəli şəxsi tərəfindən həll edilir.

Etirazetmə haqqında ərizənin verilməsi işin icraatını və ya bu işə baxılmanı dayandırmır.

42-ci fəsil. Gömrük qaydalarının pozulması haqqında işlər üzrə sübutlar

Maddə 316. Gömrük qaydalarının pozulması haqqında işlər üzrə sübut edilməli olan hallar

Gömrük qaydalarının pozulması haqqında işlərin icraatı və həmin işlərə baxılma zamanı aşağıdakılar sübut edilməlidir:

• hüquqpozma hadisəsi (gömrük qaydalarının pozulmasının törədildiyi vaxt, yer, üsul və digər hallar);
• fiziki şəxsin və ya vəzifəli şəxsin təqsirliliyi;
• idarə, müəssisə və təşkilatlar, həmçinin hüquqi şəxs yaratmadan sahibkarlıq fəaliyyəti ilə məşğul olan şəxslər tərəfindən gömrük qaydalarının pozulması faktı;
• gömrük qaydalarının pozulmasına görə məsuliyyətə cəlb edilən şəxsin məsuliyyətinin dərəcəsinə və xarakterinə təsir edən hallar;
• gömrük qaydalarının pozulmasına kömək etmiş səbəb və şərait.

Maddə 317. Gömrük qaydalarının pozulması haqqında işlər üzrə sübutlar

Gömrük qaydalarının pozulması halının olub-olmamasını, gömrük qaydalarının pozulmasına görə məsuliyyətə cəlb edilən fiziki şəxsin və ya vəzifəli şəxsin təqsirliliyini, bu cür pozuntunun idarə, müəssisə, təşkilat və ya hüquqi şəxs yaratmadan sahibkarlıq fəaliyyəti ilə məşğul olan şəxs tərəfindən törədilməsi faktını və işin düzgün həlli üçün əhəmiyyət kəsb edən sair halları müəyyən etməkdən ötrü bu Məcəllə və Azərbaycan Respublikasının digər qanunvericilik aktları ilə müəyyən olunmuş qaydada gömrük orqanlarının əsaslana bildiyi hər cür faktiki məlumatlar gömrük qaydalarının pozulması haqqında iş üzrə sübutlar sayılır.

Bu məlumatlar gömrük nəzarətinin və gömrük rəsmiləşdirilməsinin həyata keçirilməsi, gömrük qaydalarının pozulması haqqında işlərin icraatı və ya bu işlərə baxılma prosesində tərtib edilən protokollar və digər sənədlərlə, gömrük qaydalarının pozulmasına görə məsuliyyətə cəlb edilən şəxsin izahatı, şahidlərin izahatı, ekspert rəyi, digər maddi və yazılı sübutlarla müəyyən edilir.

Maddə 318. Sübutların qiymətləndirilməsi

Gömrük qaydalarının pozulması haqqında işlərin icraatını və ya bu işlərə baxılmanı həyata keçirən Azərbaycan Respublikası gömrük orqanının vəzifəli şəxsi Azərbaycan Respublikasının qanunvericiliyini əldə rəhbər tutaraq işin bütün hallarına hərtərəfli, tam və obyektiv surətdə baxılmağa əsaslanan öz daxili inamı ilə sübutları qiymətləndirir.

Heç bir sübut əvvəlcədən müəyyən olunmuş qüvvəyə malik deyildir.

Maddə 319. Gömrük nəzarətinin və gömrük rəsmiləşdirilməsinin həyata keçirilməsi, gömrük qaydalarının pozulması haqqında işlərin icraatı və ya bu işlərə baxılma prosesində tərtib edilən protokollar və digər sənədlər

Gömrük nəzarətini və gömrük rəsmiləşdirilməsini həyata keçirərkən, həmçinin gömrük qaydalarının pozulması haqqında işlərin icraatı və ya bu işlərə baxılma prosesində müəyyən edilən, hüquq pozuntusuna aid olan halları və faktları təsdiq edən, bu Məcəllə ilə müəyyən edilmiş qaydada tərtib edilən protokollar və digər sənədlər gömrük qaydalarının pozulması haqqında işlər üzrə sübutlardır.

Maddə 320. Gömrük qaydalarının pozulmasına görə məsuliyyətə cəlb edilən şəxsin izahatı

Gömrük qaydalarının pozulmasına görə məsuliyyətə cəlb edilən şəxs, onun məsuliyyətə cəlb edilməsi ilə əlaqədar, həmçinin iş üzrə ona məlum olan hallar və işdə olan sübutlar üzrə izahat vermək hüququna malikdir.

Gömrük qaydalarının pozulmasına görə məsuliyyətə cəlb edilən şəxsin izahatı iş üzrə toplanan digər sübutlarla yanaşı yoxlanılmalı və qiymətləndirilməlidir.

Maddə 321. Şahidlərin izahatları

Şahid gömrük qaydalarının pozulması haqqında işlər üzrə müəyyən edilməli olan istənilən hallar barəsində, o cümlədən gömrük qaydalarının pozulmasına görə məsuliyyətə cəlb edilən fiziki şəxsin və ya vəzifəli şəxsin şəxsiyyəti və onlarla özünün qarşılıqlı münasibəti barəsində sorğu-sual edilə bilər. Şahidin mənbəyi məlum olmayan məlumatlara əsaslanan izahatları sübut ola bilməz.

Maddə 322. Ekspertiza, ekspert rəyi

Ekspertiza qarşıya çıxan sualların aydınlaşdırılması üçün elm, texnika, incəsənət və digər sahələr üzrə xüsusi biliklərə ehtiyac yarandığı halda təyin edilir.

Ekspertiza gömrük laboratoriyalarının və digər müvafiq müəssisələrin ekspertləri, yaxud gömrük qaydalarının pozulması haqqında işlərin icraatını və ya bu işlərə baxılmanı həyata keçirən Azərbaycan Respublikası gömrük orqanının vəzifəli şəxsi tərəfindən təyin edilən digər mütəxəssislər tərəfindən aparılır.

Rəy vermək üçün zəruri biliyə malik olan istənilən fiziki şəxs ekspert kimi dəvət edilə bilər. Ekspertiza təyin edilməsi haqqında qərar, bu qərarla ekspertiza aparılması tapşırılan ekspert və həmin ekspertin işlədiyi idarə, müəssisə və təşkilatın vəzifəli şəxsləri üçün məcburidir.

Ekspert qarşısında qoyulan suallar və onun rəyi ekspertin xüsusi bilikləri hüdudlarından kənara çıxa bilməz.

Ekspert öz adından yazılı formada rəy verir. Ekspertin rəyində ekspert tərəfindən aparılan tədqiqatlar, onların nəticələri və qoyulmuş suallara əsaslı cavablar şərh olunur. Əgər ekspertizanın icraatı zamanı ekspert iş üçün əhəmiyyəti olan hallar müəyyən edərsə və bu hallar barədə onun qarşısında suallar qoyulmamışdırsa, həmin hallar barədə gəldiyi nəticələri öz rəyinə daxil etmək hüququna malikdir.

Ekspertin rəyi gömrük qaydalarının pozulması haqqında işlərin icraatını və ya bu işlərə baxılmanı həyata keçirən Azərbaycan Respublikası gömrük orqanının vəzifəli şəxsi üçün məcburi deyil, lakin işə baxılma üzrə çıxarılan qərarda rəy ilə razılaşmamağın səbəbləri əsaslandırılmalıdır.

Rəy kifayət qədər aydın və tam olmadıqda həmin ekspertə və ya başqa ekspertə tapşırılan əlavə ekspertiza təyin edilə bilər.

Ekspertin rəyi əsassız olduqda və ya onun düzgünlüyünə şübhə olduqda, başqa ekspertə və ya ekspertlərə tapşırılan təkrar ekspertiza təyin edilə bilər.

Gömrük qaydalarının pozulması haqqında işin icraatını və ya bu işlərə baxılmanı həyata keçirən Azərbaycan Respublikası gömrük orqanının vəzifəli şəxsinin, yaxud gömrük qaydalarının pozulması haqqında işlə əlaqədar icraatında material olmuş və ya olan Azərbaycan Respublikasının digər hüquq mühafizə orqanlarının vəzifəli şəxslərinin tapşırığı olmadan hazırlanan və Azərbaycan Respublikası gömrük orqanına təqdim edilən, tədqiqat və onun nəticələrini əks etdirən rəylər, aktlar, arayışlar və digər sənədlər ekspert rəyi hesab edilə bilməz. Bu cür sənədlər maddi və ya yazılı sübutların əlamətlərinə malik olduqda sübut kimi tanınır.

Maddə 323. Maddi sübutlar

Gömrük qaydalarının pozulması haqqında işlər üzrə aşağıdakılar maddi sübutlar hesab edilir:

• hüquq pozuntusunun bilavasitə obyekti olan mallar və nəqliyyat vasitələri;
• gömrük qaydalarının pozulmasının bilavasitə obyekti olan əşyaların gizlədilərək Azərbaycan Respublikasının gömrük sərhədindən keçirilməsi üçün istifadə edilmiş xüsusi olaraq düzəldilmiş gizli saxlanc yerlərinə malik mallar və nəqliyyat vasitələri;
• malların və nəqliyyat vasitələrinin Azərbaycan Respublikasının gömrük sərhədindən qanunsuz yolla keçirilməsi məqsədi ilə istifadə edilən sənədlər və eyniləşdirmə vasitələri ;
• özündə hüquqpozmanın izlərini saxlayan, yaxud gömrük qaydalarının pozulmasının və hüquqpozma törədən şəxsin aşkar edilməsi, həmçinin işin faktik hallarının aydınlaşdırılması üçün vasitə rolunu oynaya biləcək digər əşyalar.

Maddi sübutun əlamətləri olan əşyalara malik hər bir şəxs bu cür əşyaları Azərbaycan Respublikası gömrük orqanının vəzifəli şəxsinə təqdim etməyə borcludur.

Maddi sübutlar gömrük qaydalarının pozulması haqqında işlərə əlavə edilir. Gömrük qaydalarının pozulması gömrük baxışı haqqında protokollarda və ya digər protokollarda müfəssəl qeyd edilməlidir. Zəruri hallarda maddi sübutların şəkli çəkilə bilər və ya digər texniki vasitələrlə qeydə alına bilər. Maddi sübutlar imkan daxilində qablaşdırılmalı və möhürlənməlidir.

Gömrük qaydalarının pozulması haqqında işin icraatını və ya bu işə baxılmanı həyata keçirən Azərbaycan Respublikası gömrük orqanının vəzifəli şəxsi iş baxılma başa çatanadək maddi sübutların qorunub saxlanmasını təmin etmək üçün bütün tədbirləri görməlidir.

Maddi sübutların saxlanması qaydası və müddətləri bu Məcəllə ilə, onunla tənzimlənməyən hissəsində isə Azərbaycan Respublikasının gömrük işini aparan icra hakimiyyəti orqanının normativ aktları ilə müəyyən edilir.

Əgər iri həcmliliyinə və ya digər səbəblərə görə maddi sübutlar işə əlavə oluna bilməzsə, gömrük qaydalarının pozulması haqqında işin icraatını və ya bu işlərə baxılmanı həyata keçirən Azərbaycan Respublikası gömrük orqanının vəzifəli şəxsi onların saxlanc yerləri barədə arayış tərtib edərək işə əlavə edir.

Maddi sübutlar Azərbaycan Respublikası gömrük orqanının gömrük qaydalarının pozulması haqqında iş üzrə qərarından şikayət verilməsi üçün müəyyən edilmiş müddət keçənədək və ya Azərbaycan Respublikası gömrük orqanının gömrük qaydalarının pozulması haqqında iş üzrə qərarından verilmiş şikayətlərə Azərbaycan Respublikasının yuxarı gömrük orqanı, rayon (şəhər) xalq məhkəməsi və ya Azərbaycan Respublikası İqtisad Məhkəməsinin, bu Məcəllənin 366-cı və 367-ci maddələrinin tələblərinə uyğun qaydada baxaraq qərar çıxarmasınadək saxlanılır.

Azərbaycan Respublikası gömrük orqanının gömrük qaydalarının pozulması haqqında iş üzrə qərarına müvafiq müsadirə edilməli olan maddi sübutlar bu Məcəllənin 376-cı maddəsi ilə müəyyən edilmiş qaydada müsadirə edilir.

Barəsində müsadirə edilməsi haqqında qərar çıxarılmamış, lakin qanuna görə həmin şəxsin sərəncamında ola bilməyən maddi sübutlar Azərbaycan Respublikasının qanunvericiliyinə müvafiq qaydada üç gün müddətinə özgəninkiləşdirilməlidir.

Heç bir qiymətə malik olmayan və istifadə üçün yararsız olan maddi sübutlar məhv olunmalıdırlar.

Maddi sübut olan sənədlər bu işin saxlandığı müddət ərzində gömrük qaydalarının pozulması haqqında işlə birlikdə saxlanılır və ya bunda maraqlı olan dövlət müəssisələrinə verilir.

Qalan maddi sübutlar Azərbaycan Respublikası gömrük orqanları tərəfindən həmin əşyaların götürüldüyü şəxsə məlumat verilməklə müvəqqəti saxlanc anbarlarında yerləşdirilir. Bu halda müvəqqəti saxlanc müddəti məlumatın göndərildiyi gündən altı aydan artıq ola bilməz.

Ayrı-ayrı hallarda maddi sübutlar, əgər bu Məcəlləyə müvafiq olaraq müsadirə edilməməlidirsə, işin həllinə zərər vurmadan həmin əşyalar götürüldüyü şəxsə qaytarıla bilər.

Tez xarab olan maddi sübutlar baxış keçirildikdən sonra şəxsə qaytarılır və ya təyinatına uyğun istifadə edilməsi üçün müvafiq idarə, müəssisə və təşkilatlara verilir. Həmin əşyaların satışından əldə edilən məbləğin qaytarılması məsələsi gömrük qaydalarının pozulması haqqında iş üzrə qəbul olunmuş qərara müvafiq həll edilir.

Maddə 324. Maddi sübutlarla əlaqədar məsələnin həlli

Gömrük işi sahəsində cinayətlər üzrə cinayət işinin təhqiqatı başa çatdıqdan sonra maddi sübutlar işlə birlikdə ibtidai istintaq orqanına verilir.

Əgər iri həcmli olması və ya digər səbəblərə görə maddi sübutlar cinayət işi ilə birlikdə ibtidai istintaq orqanına verilə bilməzsə, Azərbaycan Respublikası gömrük orqanı iş verilən anda maddi sübutların olduğu yer haqqında ibtidai istintaq orqanına məlumat verməlidir.

Cinayət işi ibtidai istintaq orqanına verildiyi andan maddi sübutların saxlanmasının təmin edilməsi üzrə ibtidai istintaq orqanları məsuliyyət daşıyır.

Cinayət işi ibtidai istintaq orqanına verildiyi andan maddi sübutların saxlanması və daşınması ilə əlaqədar xərclər Azərbaycan Respublikası gömrük orqanlarının hesabına aid deyildir. Bu cür xərclərin ödənmə qaydası Azərbaycan Respublikasının qanunvericiliyi ilə müəyyən olunur.

Bu maddənin müddəaları Azərbaycan Respublikası gömrük orqanları tərəfindən gömrük işi sahəsində cinayətlər, həmçinin sair cinayətlər haqqında materialların cinayət işi başlamaq haqqında məsələnin həlli üçün ibtidai istintaq orqanlarına verildiyi hallara da tətbiq edilir.

Maddə 325. Yazılı sübutlar

Hüquqi və fiziki şəxslər və ya vəzifəli şəxslər tərəfindən yazılan, təsdiq edilən, iş üçün əhəmiyyəti olan faktlara və hallara dair aktlar, arayışlar, yazılı məlumatlar və digər sənədlər gömrük qaydalarının pozulması haqqında iş üzrə yazılı sübutlardır.

Yazılı sübutlar işdə saxlanılır.

Bu Məcəllənin 323-cü maddəsində göstərilən əlamətlərə malik olan sənədlər maddi sübut hesab olunur.

43-cü fəsil. Gömrük qaydalarının pozulması haqqında işin icraatının təmin edilməsi üzrə tədbirlər

Maddə 326. Gömrük qaydalarının pozulmasına görə məsuliyyətə cəlb edilən şəxsin Azərbaycan Respublikası gömrük orqanına gətirilməsi

Əgər protokol tərtib edilməsi zəruridirsə və onun yerində tərtib edilməsi mümkün deyilsə, gömrük qaydalarının pozulması haqqında protokol tərtib etmək və məsuliyyətə cəlb edilən fiziki şəxsin və ya vəzifəli şəxsin şəxsiyyətini müəyyən etmək məqsədi ilə göstərilən şəxs Azərbaycan Respublikası gömrük orqanının xidməti binasına gətirilə bilər.

Xidməti binaya gətirmə mümkün qədər qısa müddətdə həyata keçirilməlidir.

Gömrük qaydalarının pozulmasına görə məsuliyyətə cəlb edilən şəxsin Azərbaycan Respublikası gömrük orqanının xidməti binasına gətirilməsi haqqında qərar qəbul edən Azərbaycan Respublikası gömrük orqanının vəzifəli şəxsinin öz xidməti vəzifələrini icra edən Azərbaycan Respublikası daxili işlər orqanlarının əməkdaşlarına və Azərbaycan Respublikası Sərhəd Qoşunlarının hərbi qulluqçularına gömrük qaydalarının pozulmasına görə məsuliyyətə cəlb edilən şəxsin gətirilməsinə kömək göstərmək barədə müraciət etmək hüququ vardır. Azərbaycan Respublikası daxili işlər orqanlarının əməkdaşları və Azərbaycan Respublikası Sərhəd Qoşunlarının hərbi qulluqçuları bu müraciətlərlə əlaqədar müvafiq tədbir görməlidirlər.

Gömrük qaydalarının pozulmasına görə məsuliyyətə cəlb edilən şəxs Azərbaycan Respublikası gömrük orqanının vəzifəli şəxsinə və ya Azərbaycan Respublikası daxili işlər orqanlarının əməkdaşlarına, yaxud Azərbaycan Respublikası Sərhəd Qoşunlarının hərbi qulluqçularına tabe olmadıqda, müqavimət göstərdikdə və ya başqa əks hərəkətlər etdikdə, həmçinin gömrük qaydalarının pozulmasına görə məsuliyyətə cəlb edilən şəxsə qarşı xüsusi vasitələr tətbiq edilmişsə, belə şəxsin Azərbaycan Respublikası gömrük orqanının xidməti binasına gətirilməsi barədə protokol tərtib edilir və xüsusi vasitə tətbiq edilibsə, bu barədə protokolda qeyd edilir.

Maddə 327. İnzibati qaydada saxlama

Digər təsir tədbirləri tükəndikdə, gömrük qaydalarının pozulmasının qarşısını almaq, işə vaxtında və düzgün baxılmanı, həmçinin iş üzrə qərarın icra edilməsini təmin etmək məqsədi ilə, hüquqpozmanın həmin şəxs tərəfindən törədilməsini göstərən məlumat olduqda, fiziki şəxs və ya vəzifəli şəxs üç saata qədər müddətdə inzibati qaydada saxlanıla bilər.

Fiziki şəxsin və ya vəzifəli şəxsin malları və digər əşyaları öz bədənində gizlətməklə Azərbaycan Respublikası gömrük sərhədindən keçirməsi haqqında kifayət qədər məlumat varsa, şəxs Azərbaycan Respublikası gömrük orqanlarının vəzifəli şəxsləri tərəfindən şəxsi yoxlama aparılmasına müqavimət göstərirsə, yaxud gömrük qaydalarının pozulmasına görə ifşa ediləcəyi üçün gömrük qaydalarını pozduğu yerdən qaçıb gizlənməyə cəhd edirsə, həmçinin gömrük qaydalarının pozulmasına görə məsuliyyətə cəlb edilən şəxs onun şəxsiyyətinin müəyyən edilməsinə mane olursa, şəxs qanunla müəyyən olunmuş müddətdə saxlanıla bilər.

Gömrük qaydalarının pozulmasına görə məsuliyyətə cəlb edilən fiziki şəxsin və ya vəzifəli şəxsin inzibati qaydada saxlanması Azərbaycan Respublikası gömrük orqanının vəzifəli şəxsləri tərəfindən həmin gömrük orqanının rəisi və ya onun müavininin qərarı ilə həyata keçirilir.

İnzibati qaydada saxlamanı həyata keçirən Azərbaycan Respublikası gömrük orqanının vəzifəli şəxsinin, xidməti vəzifələrini icra edən Azərbaycan Respublikası daxili işlər orqanlarının əməkdaşlarına və Azərbaycan Respublikası Sərhəd Qoşunlarının hərbi qulluqçularına inzibati qaydada saxlamanın həyata keçirilməsinə kömək etmək barədə müraciət etmək hüququ vardır. Azərbaycan Respublikası daxili işlər orqanlarının əməkdaşları və Azərbaycan Respublikasının Sərhəd Qoşunlarının hərbi qulluqçuları bu müraciətlərlə əlaqədar müvafiq tədbirlər görməlidirlər.

Fiziki şəxsin və ya vəzifəli şəxsin inzibati qaydada saxlama müddəti Azərbaycan Respublikası gömrük orqanının xidməti binasına və ya bu maddənin birinci hissəsi ilə nəzərdə tutulmuş zəruri hərəkətlərin həyata keçirilməsi mümkün olan digər binalara gətirildiyi vaxtdan, sərxoş vəziyyətdə olan şəxslərin isə ayılmış olduğu vaxtdan hesablanır. Gömrük nəzarətinin və ya gömrük rəsmiləşdirilməsinin həyata keçirilməsi ilə əlaqədar göstərilən binada olan şəxs üçün inzibati qaydada saxlama müddəti gömrük nəzarətinin və ya gömrük rəsmiləşdirilməsinin başa çatdığı andan hesablanır.

İnzibati qaydada saxlama haqqında protokol tərtib edilir və xüsusi vasitə tətbiq edilibsə, bu barədə protokolda qeyd edilir.

İnzibati qaydada saxlanan şəxsin saxlanması Azərbaycan Respublikasının qanunvericiliyi ilə müəyyən edilmiş, cinayət etməkdə şübhəli şəxs qismində şəxslərin qısa müddətli saxlanması zamanı tətbiq edilən qaydalara müvafiq həyata keçirilir.

İnzibati qaydada saxlama haqqında qərardan saxlanılan şəxs, onun vəkili və ya nümayəndəsi tərəfindən Azərbaycan Respublikasının yuxarı gömrük orqanına, rayon (şəhər) xalq məhkəməsinə, prokurora şikayət verilə bilər.

İnzibati qaydada saxlama haqqında qərardan edilən şikayət iyirmi dörd saat ərzində Azərbaycan Respublikası gömrük orqanına, rayon (şəhər) xalq məhkəməsinə və ya prokurora verilir və onlar tərəfindən həmin işlərə daxil olduğu andan üç sutka ərzində baxılmalıdır.

Şikayətin verilməsi inzibati qaydada saxlamaya xitam verilməsi üçün kifayət qədər əsas sayıla bilməz.

Əgər inzibati qaydada saxlama haqqında qərarın səlahiyyətsiz şəxs tərəfindən və ya kifayət qədər əsas olmadan qəbul edildiyi, yaxud Azərbaycan Respublikası qanunvericiliyinə uyğun olaraq inzibati qaydada saxlanmasına yol verilməyən şəxs barəsində qəbul edildiyi aşkar edilərsə, bu cür qərar ləğv edilir, inzibati qaydada saxlanılan şəxs dərhal azad edilir və qanuna zidd qərar qəbul edən Azərbaycan Respublikasının qanunvericiliyi ilə nəzərdə tutulmuş qaydada məsuliyyət daşıyır. 4

44-cü fəsil. Konkret prosessual hərəkətlərin icraatı qaydası

Maddə 328. Gömrük qaydalarının pozulması haqqında iş üzrə prosessual hərəkətlərin icraatı barədə tapşırıq

Gömrük qaydalarının pozulması haqqında işin icraatını və ya bu işlərə baxılmanı həyata keçirən Azərbaycan Respublikası gömrük orqanının vəzifəli şəxsi iş üzrə ayrı-ayrı prosessual hərəkətlərin icraatını Azərbaycan Respublikasının digər gömrük orqanının vəzifəli şəxsinə tapşırmaq hüququna malikdir.

Tapşırıq alındıqdan sonra on gündən gec olmayan müddətdə yerinə yetirilməlidir.

Maddə 329. Gömrük qaydalarının pozulması haqqında iş üzrə şəxslərin sorğu-sual edilməsi

Gömrük qaydalarının pozulması haqqında işin icraatını və ya bu işə baxılmanı həyata keçirən Azərbaycan Respublikası gömrük orqanının vəzifəli şəxsi işin mahiyyəti üzrə fiziki şəxsləri, vəzifəli şəxsləri, idarə, müəssisə və təşkilatların rəhbərlərini və ya onların müavinlərini, həmçinin hüquqi şəxs yaratmadan sahibkarlıq fəaliyyəti ilə məşğul olan şəxsləri sorğu-sual edə bilər.

Sorğu-sual edilən şəxslər çağırışa gəlməli və işin mahiyyəti üzrə izahat verməlidirlər.

Şəxslərin sorğu-sual edilməsi haqqında protokol tərtib edilir.

Maddə 330. Gömrük qaydalarının pozulması haqqında iş üzrə sorğu-sual üçün çağırılma qaydası

Gömrük qaydalarının pozulması haqqında iş üzrə sorğu-sual edilməli olan bu Məcəllənin 329-cu maddəsində göstərilən şəxslər onlara imza etdirməklə verilən çağırış vərəqəsi ilə çağırılırlar.

Çağırılan şəxs müvəqqəti olaraq yerində olmadıqda, çağırış vərəqəsi çağırılan şəxsə vermək üçün onunla birgə yaşayan yetkinlik yaşına çatmış ailə üzvlərindən birinə, yaxud onun yaşadığı yerin mənzil istismar idarəsinin işçisinə, yaxud həmin şəxsin iş, təhsil, istirahət yeri üzrə müdiriyyətin nümayəndəsinə, yaxud müvafiq yerli idarəetmə orqanının nümayəndəsinə imza etdirməklə verilir.

İdarə, müəssisə və təşkilatın rəhbəri və ya onun müavini müvəqqəti olaraq yerində olmadıqda, çağırış vərəqəsi, çağırılan şəxsə vermək üçün imza etdirməklə həmin idarə, müəssisə və təşkilatın işçilərindən birinə, yaxud həmin şəxsin dövlət qeydiyyatını aparmış orqanın nümayəndəsinə verilir.

Çağırış vərəqəsində kimin sorğu-sual üçün çağırıldığı, haraya və kimin yanına çağırıldığı, gəlmə günü və saatı, həmçinin gəlməməyin nəticələri göstərilməlidir.

Sorğu-sual edilməli olan şəxs həmçinin telefonoqramla, teleqramla və ya digər rabitə vasitələrindən istifadə etməklə çağırıla bilər.

On altı yaşa çatmayan şəxs sorğu-sual edilmək üçün onun valideynləri və ya digər qanuni nümayəndələri vasitəsi ilə çağırılır.

Digər qaydada çağırmaya yalnız işin hallarından asılı olaraq zərurət yarandıqda yol verilir.

Bu Məcəllənin 327-ci maddəsinə müvafiq olaraq Azərbaycan Respublikası gömrük orqanları tərəfindən inzibati qaydada saxlanılan şəxslər saxlanma yerinin müdiriyyəti vasitəsi ilə sorğu-sual üçün çağırılır.

Maddə 331. Gömrük qaydalarının pozulması haqqında iş üzrə sorğu-sualın aparılma qaydası

Eyni iş üzrə çağırılmış şəxslər ayrı-ayrılıqda sorğu-sual edilir. Sorğu-sual başlanmazdan əvvəl gömrük qaydalarının pozulması haqqında işin icraatı və ya bu işə baxılmanı həyata keçirən Azərbaycan Respublikası gömrük orqanının vəzifəli şəxsi sorğu-sual edilən şəxsin şəxsiyyətini müəyyənləşdirir, Azərbaycan dilini bilib-bilməməsini, tərcüməçinin xidmətinə ehtiyacının olub-olmamasını aydınlaşdırır, sorğu-sual edilən şəxsə onun hüquq və vəzifələrini izah edir.

Şahid qismində sorğu-sual edilən şəxsə, bu cür məsuliyyət daşımaq qabiliyyətindədirsə, izahat verməkdən imtinaya və ya boyun qaçırmağa görə inzibati məsuliyyət barəsində xəbərdarlıq edilir.

İdarə, müəssisə və təşkilatın rəhbərinin və ya onun müavininin, həmçinin hüquqi şəxs yaratmadan sahibkarlıq fəaliyyəti ilə məşğul olan şəxsin sorğu-sual edilməsinə başlamazdan əvvəl Azərbaycan Respublikası gömrük orqanının vəzifəli şəxsi onun səlahiyyətini müəyyənləşdirir.

İşin mahiyyəti üzrə sorğu-sual:

• gömrük qaydalarının pozulmasına görə məsuliyyətə cəlb edilən fiziki şəxs və ya vəzifəli şəxsə hüquqpozmanın törədilməsində özünü təqsirli bilib-bilməməsi sualı ilə;
• gömrük qaydalarının pozulmasına görə məsuliyyətə cəlb edilən idarə, müəssisə və təşkilatın rəhbəri və ya onun müavininə, o cümlədən hüquqi şəxs yaratmadan sahibkarlıq fəaliyyəti ilə məşğul olan şəxsə gömrük qaydalarının pozulması faktını təsdiq edib-etməməsi sualı ilə;
• şahid qismində çağırılmış fiziki şəxsə və ya vəzifəli şəxsə, onun hansı məqsədlərlə sorğu-suala çağırıldığı bildirilir.

Sonra sorğu-sual edilən şəxsə işin mahiyyəti üzrə öz izahatını verməsi təklif edilir. Bundan sonra Azərbaycan Respublikası gömrük orqanının vəzifəli şəxsi sorğu-sual edilən şəxsə suallar verə bilər.

On dörd yaşına qədər yetkinlik yaşına çatmayan fiziki şəxslərin sorğu-sual edilməsi pedaqoq və ya psixoloqun, zəruri hallarda isə yetkinlik yaşına çatmayan şəxsin qanuni nümayəndələri və ya yaxın qohumlarının iştirakı ilə aparılır. On dörd yaşından on altı yaşına qədər yetkinlik yaşına çatmayan fiziki şəxs sorğu-sual edilərkən göstərilən şəxslər gömrük qaydalarının pozulması haqqında işin icraatını və ya bu işə baxılmanı həyata keçirən Azərbaycan Respublikası gömrük orqanının vəzifəli şəxsinin mülahizəsi ilə iştirak edə bilərlər. Sorğu-sual başlanmazdan əvvəl həmin şəxslərə onların hüquq və vəzifələri izah edilir və bu barədə sorğu-sual protokolunda qeyd edilir. Bu şəxslər sorğu-sualda iştirak edir və sorğu-sualı aparan Azərbaycan Respublikası gömrük orqanının vəzifəli şəxsinin icazəsi ilə sorğu-sual edilən şəxsə suallar verə bilərlər. Azərbaycan Respublikası gömrük orqanının vəzifəli şəxsi verilmiş suala etiraz edə bilər, lakin etiraz edilən sual protokola yazılmalıdır.

Maddə 332. Gömrük qaydalarının pozulması haqqında işin icraatı və ya bu işə baxılma üçün zəruri olan sənədlərin tələb edilməsi

Gömrük qaydalarının pozulması haqqında işin icraatını və ya bu işə baxılmanı həyata keçirən Azərbaycan Respublikası gömrük orqanının vəzifəli şəxsi işin icraatı və işə baxılma üçün zəruri olan sənədləri tələb etmək hüququna malikdir.

Sənədlərin təqdim edilməsi haqqında tələbnaməni almış şəxs beş gündən gec olmayan müddət ərzində sənədləri tələb edən Azərbaycan Respublikası gömrük orqanının vəzifəli şəxsinə göndərməyə və ya təhvil verməyə borcludur.

Sənədlərin əsli təqdim olunur. Gömrük qaydalarının pozulması haqqında işin icraatını və ya bu işə baxılmanı həyata keçirən Azərbaycan Respublikası gömrük orqanının vəzifəli şəxsinin razılığı ilə sənədlərin lazımi qaydada təsdiq olunmuş surətləri də təqdim oluna bilər. Gömrük qaydalarının pozulması haqqında işin icraatı və ya bu işə baxılma üçün sənədin yalnız bir hissəsinin əhəmiyyəti olduğu halda, sənəddən lazımi qaydada təsdiq edilmiş çıxarış təqdim edilir. Gömrük qaydalarının pozulması haqqında iş üzrə çıxarılan qərardan şikayətvermə müddətləri bitdikdən sonra işə baxan Azərbaycan Respublikası gömrük orqanının vəzifəli şəxsi tərəfindən təsdiq olunmuş surətləri işin materiallarında saxlanmaqla, sənədlərin əsli onları təqdim edən şəxsin xahişi ilə ona qaytarıla bilər.

Sənədlərin təqdim edilməsi barədə gömrük qaydalarının pozulması haqqında işin icraatını və ya bu işə baxılmanı həyata keçirən Azərbaycan Respublikası gömrük orqanının vəzifəli şəxsinin tələbinin yerinə yetirilməməsi bu Məcəllənin 333 və 334-cü maddələri ilə müəyyən edilmiş qaydada sənədlərin məcburi götürülməsinə səbəb ola bilər.

Maddə 333. Malların, nəqliyyat vasitələrinin, sənədlərin və digər əşyaların götürülməsi üçün əsaslar

Gömrük qaydalarının pozulmasının bilavasitə obyekti olan mallar və nəqliyyat vasitələri, gömrük qaydalarının pozulmasının bilavasitə obyekti olan əşyaların gizlədilərək Azərbaycan Respublikasının gömrük sərhədindən keçirilməsi üçün istifadə olunmuş xüsusi olaraq düzəldilmiş gizli saxlanc yerlərinə malik mallar və nəqliyyat vasitələri, gömrük qaydalarının pozulmasının bilavasitə obyekti olan malların daşınması üçün istifadə olunmuş nəqliyyat vasitələri, bu Məcəllənin 323-cü maddəsində göstərilən maddi sübutun əlamətlərinə malik olan sənədlər, eyniləşdirmə vasitələri və digər əşyalar götürülür.

Gömrük qaydalarının pozulmasına görə məsuliyyətə cəlb edilərkən, gömrük nəzarəti altında olan mallar və nəqliyyat vasitələrindən başqa ödənilmiş nizamnamə kapitalı və ya Azərbaycan Respublikasının ərazisində olan digər əmlakının dəyəri, ödənilməsi ehtimal olunan cəriməni, malların və nəqliyyat vasitələrinin dəyərini ödəyə bilmədikdə, Azərbaycan Respublikasında daimi yaşayış yeri olmayan fiziki şəxsdən və ya vəzifəli şəxsdən, Azərbaycan Respublikasının ərazisində filialı, nümayəndəliyi, şöbəsi və ya digər xüsusi bölmələri olmayan sair şəxslərdən, Azərbaycan və ya xarici idarə, müəssisə və təşkilatlardan, həmçinin hüquqi şəxs yaratmadan sahibkarlıq fəaliyyəti ilə məşğul olan şəxslərdən malların, Azərbaycan Respublikasının milli valyutasının, Azərbaycan Respublikasının milli valyutada qiymətli kağızların və valyuta sərvətlərinin, nəqliyyat vasitələrinin, göstərilən cərimə və dəyərlərin ödənilməsini təmin etmək məqsədi ilə götürülməsinə yol verilir.

Daimi yaşayış yerinin, filialların, nümayəndəliklərin, şöbə və ya digər xüsusi bölmələrin, yaxud kifayət qədər ödənilmiş nizamnamə kapitalının və ya digər əmlakın olmasının sübut edilməsi gömrük qaydalarının pozulmasına görə məsuliyyətə cəlb edilən şəxsin üzərinə düşür.

Azərbaycan Respublikası gömrük orqanlarının razılığı ilə bu maddənin ikinci hissəsində göstərilən mallar və nəqliyyat vasitələrinin götürülməsi, bu Məcəllənin 120-ci maddəsi ilə müəyyən edilmiş qaydada girov qoyulması, zəmanət verilməsi və ya ödənilməli olan məbləğin depozitə verilməsi ilə əvəz oluna bilər.

Maddə 334. Malların, nəqliyyat vasitələrinin, sənədlərin və digər əşyaların götürülməsi qaydası

Bu Məcəllənin 333-cü maddəsində göstərilən malların, nəqliyyat vasitələrinin, sənədlərin və digər əşyaların götürülməsi Azərbaycan Respublikası gömrük orqanının vəzifəli şəxsi tərəfindən həyata keçirilir.

Götürmə gömrük nəzarəti və gömrük rəsmiləşdirilməsi həyata keçirilərkən, gömrük qaydalarının pozulması haqqında protokol tərtib edilərkən gömrük müayinəsi və ya baxış keçirilərkən, həmçinin müstəqil prosessual hərəkət kimi həyata keçirilə bilər.

Götürmənin müstəqil prosessual hərəkət kimi həyata keçirilməsi zamanı gömrük qaydalarının pozulması haqqında işin icraatını və ya bu işə baxılmanı həyata keçirən Azərbaycan Respublikası gömrük orqanının vəzifəli şəxsi götürmə haqqında əsaslandırılmış qərar çıxarır.

Götürmə prosessual hərəkət kimi hal şahidlərinin iştirakı ilə həyata keçirilir. Götürmənin həyata keçirilməsində malları, nəqliyyat vasitələrini, sənədləri və digər əşyaları götürülən şəxs iştirak edir. Bu cür fiziki şəxs və ya vəzifəli şəxs, həmçinin hüquqi şəxs yaratmadan sahibkarlıq fəaliyyəti ilə məşğul olan şəxs müvəqqəti olaraq yerində olmadıqda götürmə, onunla birgə yaşayan yetkinlik yaşına çatmış ailə üzvlərindən birinin, onun yaşadığı yerin mənzil istismar idarəsinin işçilərinin, həmin şəxsin iş, təhsil və ya istirahət yeri üzrə müdiriyyətin nümayəndəsinin iştirakı ilə həyata keçirilir. İdarə, müəssisə və təşkilatın rəhbəri və ya onun müavini müvəqqəti olaraq yerində olmadıqda götürmə, bu idarə, müəssisə və təşkilatın digər işçiləri, yaxud həmin idarə, müəssisə və təşkilatın dövlət qeydiyyatını aparan orqanın nümayəndələrinin iştirakı ilə həyata keçirilir.

Zəruri hallarda götürmədə iştirak etmək üçün mütəxəssis dəvət edilir.

Götürmənin həyata keçirilməsində iştirak edən şəxslərə onların hüquq və vəzifələri izah olunur.

Gömrük nəzarətinin və gömrük rəsmiləşdirilməsinin həyata keçirilməsi zamanı, həmçinin təxirəsalınmaz hallardan başqa, digər hallarda malların, nəqliyyat vasitələrinin, sənədlərin və digər əşyaların gecə vaxtı götürülməsinə yol verilmir.

Müstəqil prosessual hərəkət kimi götürmənin həyata keçirilməsindən əvvəl götürməni həyata keçirən Azərbaycan Respublikası gömrük orqanının vəzifəli şəxsi götürmə haqqında qərarı təqdim etməyə borcludur.

Azərbaycan Respublikası gömrük orqanının vəzifəli şəxsi malları, nəqliyyat vasitələri, sənədləri və digər əşyaları götürülən şəxsə və ya bu maddənin dördüncü hissəsində göstərilən şəxslərə onları könüllü surətdə verməyi təklif edir. Bundan imtina edildikdə, əşyalar məcburi qaydada götürülür. Götürülməli olan malların, nəqliyyat vasitələrinin, sənədlərin və digər əşyaların ola biləcəyi binaların və digər yerlərin açılmasından imtina edilərsə, Azərbaycan Respublikası gömrük orqanının vəzifəli şəxsi onların açılması haqqında qərar çıxarır və bu barədə prokurorun sanksiyasını alır.

Dövlət sirri olan məlumatları əks etdirən sənədlər, əgər bu sənədlər gömrük nəzarətinin və gömrük rəsmiləşdirilməsinin həyata keçirilməsi zamanı aşkar edilməmişsə, yalnız Azərbaycan Respublikası gömrük orqanının rəisinin və ya onu əvəz edən şəxsin razılığı və prokurorun sanksiyası ilə, sənədlər dövlət orqanı, idarə, müəssisə və ya təşkilatına mənsub olduğu hallarda isə, bu dövlət orqanlarının, idarə, müəssisə və təşkilatların rəhbəri və ya onların müavinləri ilə razılaşdırılmış qaydada götürülür.

Dövriyyəsi qadağan edilmiş əşyalar istisna edilməklə gömrük qaydalarının pozulması haqqında işə aidiyyəti olmayan mallar, nəqliyyat vasitələri, sənədlər və digər əşyalar götürülmür.

Müstəqil prosessual hərəkət kimi həyata keçirilən götürmə haqqında protokol tərtib edilir.

Götürülən əşyalar adı, miqdarı, ölçüləri, çəkisi və fərdi əlamətləri mümkün olduqda, həmçinin qiyməti dəqiq göstərilməklə götürmə protokolunda və ya bu Məcəllədə göstərilən digər protokollarda, yaxud ona əlavə edilən siyahıda göstərilir və təsvir edilir. Zəruri hallarda imkan olduqda götürülən əşyalar götürmə yerində qablaşdırılır və möhürlənir.

Götürmədə Azərbaycan Respublikası gömrük orqanının vəzifəli şəxsindən başqa digər şəxslər iştirak edirlərsə, götürülən bütün əşyalar onlara göstərilir.

Malların, nəqliyyat vasitələrinin, sənədlərin və digər əşyaların könüllü verilməməsi və bunun nəticəsində onların məcburi götürülməsi zəruriyyətinin yaranması faktı da protokollarda qeyd edilir.

Maddə 335. Götürülmüş malların, nəqliyyat vasitələrinin və digər əşyaların qiymətləndirilməsi

Azərbaycan Respublikasının gömrük orqanı bu Məcəllənin tələblərinə uyğun götürülmüş malları, nəqliyyat vasitələrini və digər əşyaları, əgər həmin əşyaların qiymətləri dövlət tərəfindən tənzimlənirsə, dövlət tənzimləmə qiymətləri, digər hallarda isə sərbəst (bazar) qiymətlərinə əsasən qiymətləndirir. Göstərilən qaydada qiymətləndirmə mümkün olmadıqda, bu, ekspertin rəyinə əsasən edilir.

Azərbaycan Respublikası gömrük orqanları tərəfindən götürülmüş xarici valyutanın Azərbaycan Respublikası valyutasına çevrilməsi gömrük qaydalarının pozulması aşkar edilən gün qüvvədə olan Azərbaycan Respublikasının Milli Bankının müəyyən etdiyi məzənnələrə əsasən həyata keçirilir.

Maddə 336. Malların, nəqliyyat vasitələrinin və digər əmlakın üzərinə həbs qoyulması

Bu Məcəllənin 333-cü maddəsində göstərilən mallar, nəqliyyat vasitələri, sənədlər və digər əşyaların götürülməsi mümkün olmadıqda, əgər gömrük qaydalarının pozulmasına görə məsuliyyətə cəlb olunan şəxs gömrük qaydalarını dəfələrlə pozmuşsa, yaxud eyni zamanda bir neçə gömrük qaydasının pozulmasına görə məsuliyyətə cəlb olunursa və ya gömrük qaydalarının pozulması dövlət mənafeyinə ciddi ziyan vurursa, habelə Azərbaycan Respublikasının qanunları ilə nəzərdə tutulmuş digər hallarda və qaydada gömrük qaydalarının pozulması haqqında işin icraatını aparan vəzifəli şəxsin işlədiyi Azərbaycan Respublikası gömrük orqanının rəisi və ya onu əvəz edən şəxs gömrük qaydalarının pozulmasına görə məsuliyyətə cəlb edilən şəxsin mallarının, nəqliyyat vasitələrinin və digər əmlakının üzərinə həbs qoymaq hüququna malikdir.

Əmlak üzərinə həbs qoyulması barədə Azərbaycan Respublikası gömrük orqanının rəisi və ya onu əvəz edən şəxs əsaslandırılmış qərar çıxarır.

Əmlak üzərinə həbs qoyulması və bu barədə protokol tərtib edilməsi bu Məcəllənin 334-cü maddəsində nəzərdə tutulmuş müstəqil prosessual hərəkət kimi icra edilən əşyaların götürülməsi qaydasında həyata keçirilir.

Fiziki şəxs və onun himayəsində olan şəxslər üçün zəruri olan əşyaların üzərinə həbs qoyula bilməz. Bu cür əşyaların siyahısı Azərbaycan Respublikasının qanunvericiliyi ilə müəyyən edilir.

Əmlak üzərinə həbs qoyulması barədə qərar çıxarmış Azərbaycan Respublikası gömrük orqanının rəisi və ya onu əvəz edən şəxs üzərinə həbs qoyulmuş əmlakın harada saxlanılacağını müəyyən edir.

Üzərinə həbs qoyulmuş əmlakın israf edilməsi, özgəninkiləşdirilməsi və gizlədilməsi Azərbaycan Respublikasının cinayət qanunvericiliyinə uyğun məsuliyyətə səbəb olur. Bu əmlakdan istifadə edilməsinə Azərbaycan Respublikasının gömrük işini aparan icra hakimiyyəti orqanının müəyyən etdiyi qaydada, Azərbaycan Respublikası gömrük orqanının müəyyən etdiyi tələb və məhdudiyyətlərə riayət etmək şərti ilə icazə verilə bilər. Həmin tələb və məhdudiyyətlərə riayət edilməməsi bu Məcəlləyə uyğun məsuliyyətə səbəb olur.

Gömrük qaydalarının pozulmasına görə məsuliyyətə cəlb edilən şəxsin banklardakı və digər kredit təşkilatlarındakı hesablarında olan pul vəsaitlərinin üzərinə həbs qoyulması qanunvericilikdə müəyyən edilmiş qaydada aparılır.

Əmlak üzərinə həbs qoyulması bu barədə qərar çıxarmış şəxs tərəfindən, əgər bu cür tədbirin tətbiqi zərurəti aradan qalxmışsa, ləğv edilə bilər. 3

Maddə 337. Gömrük müayinəsinin aparılması

Hüquqi və fiziki şəxslərin ərazisində və ya binasında, yaxud onlara məxsus olan nəqliyyat vasitələrində, gömrük qaydalarının pozulmasının bilavasitə obyekti olan malların və nəqliyyat vasitələrinin, yaxud gömrük qaydalarının pozulmasının bilavasitə obyekti olan əşyaların gizlədilərək Azərbaycan Respublikası gömrük sərhədindən keçirilməsi üçün istifadə olunmuş xüsusi olaraq düzəldilmiş gizli saxlanc yerlərinə malik mallar və digər əşyaların, həmçinin gömrük qaydalarının pozulması haqqında işin icraatı və ya bu işə baxılma üçün zəruri olan sənədlərin olması barədə kifayət qədər əsaslar olduqda, Azərbaycan Respublikası gömrük orqanlarının vəzifəli şəxsləri bu cür ərazilərin, binaların və nəqliyyat vasitələrinin gömrük müayinəsini keçirə bilər.

Gömrük müayinəsinin keçirilməsi barədə gömrük qaydalarının pozulması haqqında işin icraatını aparan və ya bu işə baxan Azərbaycan Respublikası gömrük orqanının vəzifəli şəxsi tərəfindən əsaslandırılmış qərar çıxarılır.

Gömrük müayinəsi hal şahidlərinin iştirakı ilə keçirilir.

Gömrük müayinəsinin keçirilməsində ərazisi, binası və ya nəqliyyat vasitəsi müayinədən keçirilən şəxs iştirak edir. Həmin hüquqi və fiziki şəxs müvəqqəti olaraq yerində olmadıqda, gömrük müayinəsi onunla birgə yaşayan yetkinlik yaşına çatmış ailə üzvlərindən birinin, yaxud yaşayış yeri üzrə mənzil istismar idarəsinin işçilərinin, yaxud həmin şəxsin iş, təhsil və ya istirahət yeri üzrə müdiriyyətin nümayəndəsinin, yaxud müvafiq yerli özünüidarə orqanının nümayəndəsinin iştirakı ilə keçirilir.

İdarə, müəssisə və təşkilatın rəhbəri və ya onun müavini müvəqqəti olaraq yerində olmadıqda, gömrük müayinəsi həmin idarə, müəssisə və təşkilatın digər işçilərinin, yaxud onun dövlət qeydiyyatını aparmış orqanının nümayəndəsinin iştirakı ilə keçirilir.

Zəruri hallarda gömrük müayinəsində iştirak etmək üçün mütəxəssis çağırılır.

Gömrük müayinəsində iştirak edən şəxslərə onların hüquq və vəzifələri izah edilir.

Gömrük nəzarətinin və gömrük rəsmiləşdirilməsinin həyata keçirilməsi zamanı, həmçinin təxirəsalınmaz hallardan başqa digər hallarda gecə vaxtı gömrük müayinəsinin keçirilməsinə yol verilmir.

Gömrük müayinəsinin keçirilməsindən əvvəl, belə müayinəni keçirən Azərbaycan Respublikası gömrük orqanlarının vəzifəli şəxsləri ərazisi, binası və ya nəqliyyat vasitəsi müayinədən keçirilən şəxsə gömrük müayinəsi keçirilməsi haqqında qərarı təqdim etməli, həmin şəxs isə imza etməklə qərarla tanış olmalıdır. Şəxs müvəqqəti olaraq yerində olmadıqda, qərar bu maddənin dördüncü hissəsində göstərilən digər şəxsə təqdim edilir.

Azərbaycan Respublikası gömrük orqanının vəzifəli şəxsləri ərazisi, binası və ya nəqliyyat vasitəsi müayinədən keçirilən şəxsə və ya bu maddənin dördüncü hissəsində göstərilən digər şəxslərə könüllü olaraq bu maddənin birinci hissəsində göstərilən əşyaların olduğu ərazini, binanı və ya nəqliyyat vasitələrini göstərməyi, könüllü olaraq həmin əşyaları verməyi və ya belə əşyaların ola biləcəyi binaları, saxlancları və digər yerləri açıb göstərməyi təklif edir. Bu maddənin birinci hissəsində göstərilən əşyaların ola biləcəyi binaları və digər yerləri könüllü olaraq açıb göstərməkdən imtina edildikdə, Azərbaycan Respublikası gömrük orqanının vəzifəli şəxsi onların açılması haqqında qərar çıxarır və bu barədə prokurorun sanksiyasını alır.

Gömrük müayinəsinin keçirilməsi zamanı işə aidiyyəti olan mallar, nəqliyyat vasitələri, sənədlər və digər əşyalar bu Məcəllənin 333 və 334-cü maddələri ilə müəyyən edilmiş əsaslarla və qaydada götürülür.

Gömrük müayinəsi vaxtı ölçmə, foto və kino çəkilişi, videoyazısı, həmçinin digər texniki vasitələr tətbiq edilə bilər.

Gömrük müayinəsinin keçirilməsi haqqında protokol tərtib edilir.

Maddə 338. Baxış keçirilməsi

Hüquqpozmanın və maddi sübutların izlərinin aşkar edilməsi, iş üçün əhəmiyyəti olan halların aydınlaşdırılması məqsədi ilə gömrük qaydalarının pozulması haqqında işin icraatını və ya bu işə baxılmanı həyata keçirən Azərbaycan Respublikası gömrük orqanının vəzifəli şəxsi əraziyə, binalara, mallara, nəqliyyat vasitələrinə, onların sənədlərinə və digər əşyalara baxış keçirmək hüququna malikdir.

Baxış həm gömrük qaydalarının pozulması haqqında protokol tərtib edilərkən, malların, nəqliyyat vasitələrinin, onların sənədlərinin və digər əşyaların götürülməsi zamanı, həm də müstəqil prosessual hərəkət kimi keçirilə bilər.

Müstəqil prosessual hərəkət kimi mallara, nəqliyyat vasitələrinə, onların sənədlərinə və digər sənədlərə baxış keçirilməsinə aşağıdakı hallarda yol verilir:

• əgər mallar, nəqliyyat vasitələri, onların sənədləri və digər əşyalar gömrük nəzarətinin və gömrük rəsmiləşdirilməsinin həyata keçirilməsi, yaxud əvvəllər keçirilmiş prosessual hərəkətlərin nəticəsində Azərbaycan Respublikası gömrük orqanının vəzifəli şəxsinin əlinə keçibsə;
• digər hallarda bu malların, nəqliyyat vasitələrinin, onların sənədlərinin və digər əşyaların sahibinin bu cür baxış keçirilməsinə razılığı olduqda.

Baxış müstəqil prosessual hərəkət kimi hal şahidlərinin iştirakı ilə keçirilir. Onun keçirilməsində məsuliyyətə cəlb edilən şəxs, mütəxəssis, şahid iştirak edə bilər. Zəruri hallarda baxış keçirilərkən ölçmə, foto və kino çəkilişi, videoyazı tətbiq edilir, planlar, çertyojlar, sxemlər tərtib edilir, prob və nümunələr götürülür, izlərin qəlibləri və basması hazırlanır, sənədlərin surətləri çıxarılır və digər zəruri hərəkətlər edilir. Müstəqil prosessual hərəkət kimi baxış keçirilməsi haqqında protokol tərtib edilir.

Maddə 339. Malların, nəqliyyat vasitələrinin, onların sənədlərinin və digər əşyaların tanınma üçün təqdim edilməsi

Gömrük qaydalarının pozulması haqqında işin icraatını və ya bu işə baxılmanı həyata keçirən Azərbaycan Respublikası gömrük orqanının vəzifəli şəxsinin qərarı ilə gömrük qaydalarının pozulmasına görə məsuliyyətə cəlb edilən fiziki şəxsə və ya vəzifəli şəxsə, idarə, müəssisə və təşkilatın rəhbərinə və ya onun müavininə, hüquqi şəxs yaratmadan sahibkarlıq fəaliyyəti ilə məşğul olan şəxsə, həmçinin şahidə mallar, nəqliyyat vasitələri, onların sənədləri və digər əşyalar tanınma üçün təqdim edilə bilər.

Tanıyan şəxs bu maddənin birinci hissəsində göstərilən əşyaları hansı şəraitdə görməsi və onu hansı əlamətlərə görə tanıya biləcəyi haqqında qabaqcadan sorğu-sual edilir.

Əşyalar bir qrup oxşar əşyalarla birlikdə təqdim edilir.Tanınma üçün təqdimetmə hal şahidlərinin iştirakı ilə həyata keçirilir.

Əşya və sənədlərin tanınma üçün təqdim edilməsi barədə protokol tərtib olunur.

Maddə 340. Dövlət orqanlarından, hüquqi və fiziki şəxslərdən gömrük qaydalarının pozulması haqqında işin icraatı və ya bu işə baxılma üçün zəruri olan məlumatların alınması

Gömrük qaydalarının pozulması haqqında işin icraatı və ya bu işə baxılmanı həyata keçirən Azərbaycan Respublikası gömrük orqanının vəzifəli şəxsi dövlət orqanlarından, hüquqi və fiziki şəxslərdən iş üçün zəruri olan məlumatları yazılı sorğu əsasında almaq hüququna malikdir.

Azərbaycan Respublikası gömrük orqanının vəzifəli şəxsləri alınan məlumatların yayılmamasını təmin etməli, onlardan yalnız gömrük qaydalarının pozulması haqqında işin həlli üçün istifadə etməlidirlər. Azərbaycan Respublikası gömrük orqanının vəzifəli şəxsləri tərəfindən bu cür məlumatlardan şəxsi məqsədlər üçün istifadə edilməsinə, Azərbaycan Respublikasının qanunvericilik aktlarında göstərilən hallar istisna edilməklə, üçüncü şəxsə verilməsinə yol verilmir.

Maddə 341. Gömrük qaydalarının pozulması haqqında iş üzrə təftiş, yoxlama və inventarlaşdırma keçirilməsi

Gömrük qaydalarının pozulması haqqında işin icraatını və ya bu işə baxılmanı həyata keçirən Azərbaycan Respublikası gömrük orqanı tərəfindən iş üçün mühüm əhəmiyyəti olan fakt və halların müəyyən edilməsindən ötrü bütün tədbirlərin tükəndiyi hallarda məsuliyyətə cəlb edilən şəxsin maliyyə-təsərrüfat fəaliyyətinin təftiş edilməsi, yoxlanılması, həmçinin onların mallarının və nəqliyyat vasitələrinin inventarlaşdırılması təyin edilə bilər.

Təftiş, yoxlama, inventarlaşdırma aparılması tapşırılan dövlət orqanı, idarə, müəssisə və ya təşkilatı, həmçinin mütəxəssis və müfəttişlərin fərdi tərkibini onların aparılmasını təyin edən Azərbaycan Respublikası gömrük orqanının vəzifəli şəxsi müəyyən və təsdiq edir.

Təftiş, yoxlama və inventarlaşdırma Azərbaycan Respublikası gömrük orqanının rəisinin (gömrük postundan başqa) və ya onun müavininin, yaxud Azərbaycan Respublikasının gömrük işini aparan icra hakimiyyəti orqanının gömrük hüquqpozmaları ilə mübarizə üzrə struktur bölməsi rəisinin və ya onun müavininin qərarı ilə keçirilir.

Təftiş, yoxlama və inventarlaşdırmanın nəticələri barədə onlar qurtardıqdan sonra beş gün ərzində yoxlanılan şəxsə məlumat verilir.

Təftiş, yoxlama və inventarlaşdırma keçirilməsi və onların nəticələrinin sənədləşdirilməsi qaydası Azərbaycan Respublikasının qanunvericiliyi ilə müəyyən edilir.

Maddə 342. Ekspertiza təyin edilməsi

Gömrük qaydalarının pozulması haqqında işin icraatını aparan və ya bu cür işlərə baxan Azərbaycan Respublikası gömrük orqanının vəzifəli şəxsi ekspertiza keçirilməsini zəruri hesab etdikdə bu barədə qərar çıxarır. Qərarda ekspertizanın təyin edilməsinin əsasları, ekspertin familiyası və ya ekpertiza keçiriləcək gömrük laboratoriyası, yaxud digər müvafiq müəssisənin adı, ekspert qarşısında qoyulan suallar və ekspertin sərəncamına təqdim edilən materiallar göstərilir.

Ekspertiza təyin edilənə qədər onun ixtisaslı və səlahiyyətli olması haqqında zəruri məlumatlar aydınlaşdırılır.

Maddə 343. Ekspertiza keçirilməsi üçün prob və nümunələrin götürülməsi

Gömrük qaydalarının pozulması haqqında işin icraatını və ya bu işə baxılmanı həyata keçirən Azərbaycan Respublikası gömrük orqanının vəzifəli şəxsi gömrük qaydalarının pozulmasına görə məsuliyyətə cəlb edilən fiziki şəxsdən, vəzifəli şəxsdən, idarə, müəssisə və təşkilatların rəhbərlərindən və ya onların müavinlərindən, digər işçilərindən, həmçinin gömrük qaydalarının pozulmasına görə məsuliyyətə cəlb edilən hüquqi şəxs yaratmadan sahibkarlıq fəaliyyəti ilə məşğul olan şəxslərdən ekspertizanın keçirilməsi üçün zəruri olan imza və xətt nümunələrini almaq, mallardan və digər predmetlərdən prob və nümunələr götürmək hüququna malikdir.

Gömrük qaydalarının pozulması haqqında işin icraatını və ya bu işə baxılmanı həyata keçirən Azərbaycan Respublikası gömrük orqanının vəzifəli şəxsi prob və nümunələrin götürülməsi haqqında qərar qəbul edir.

Zəruri hallarda prob və nümunələrin götürülməsi mütəxəssis və (və ya) hal şahidlərinin iştirakı ilə həyata keçirilir.

Prob və nümunələrin götürülməsi haqqında protokol tərtib edilir.

Maddə 344. Ekspertiza təyin edilərkən gömrük qaydalarının pozulmasına görə məsuliyyətə cəlb edilən şəxsin, həmçinin onun vəkilinin və nümayəndəsinin hüquqları

Gömrük qaydalarının pozulması haqqında işin icraatı başa çatdıqdan sonra gömrük qaydalarının pozulmasına görə məsuliyyətə cəlb edilən şəxs həmçinin bu işə baxılma zamanı, həmin şəxsin vəkili və ya hüquqi yardım göstərən nümayəndəsi ekspertiza təyin edilməsi haqqında qərarla və ekspertin rəyi ilə tanış olmaq, eləcə də əlavə və ya təkrar ekspertizanın keçirilməsi haqqında vəsatət qaldırmaq hüququna malikdir.

Bu maddənin birinci hissəsində göstərilən şəxslərin aşağıdakı hüquqları vardır:

• ekspertə etiraz etmək;
• ekspertin onların göstərdiyi şəxslərdən təyin edilməsini xahiş etmək;
• ekspert rəyi alınması üçün əlavə suallar təqdim etmək;
• gömrük qaydalarının pozulması haqqında işin icraatını və ya bu işə baxılmanı həyata keçirən Azərbaycan Respublikası gömrük orqanının vəzifəli şəxsinin icazəsi ilə ekspertiza keçirilməsində iştirak etmək, ekspertə izahat vermək.

Bu cür vəsatətin təmin edildiyi hallarda gömrük qaydalarının pozulması haqqında işin icraatını və ya bu işə baxılmanı həyata keçirən müvafiq icra hakimiyyəti orqanı kifayət qədər əsaslar olarsa, əlavə və ya təkrar ekspertiza təyin edə bilər.

Vəsatətin təmin edilməsindən imtina edildikdə, gömrük qaydalarının pozulması haqqında işin icraatını və ya bu işə baxılmanı həyata keçirən müvafiq icra hakimiyyəti orqanı əsaslandırılmış qərar çıxarır.

Vəsatət qaldıran şəxsin bu qərarla tanış olmaq və ondan qanunvericiliklə müəyyən edilmiş qaydada şikayət etmək hüququ vardır.

Maddə 345. Gömrük qaydalarının pozulması haqqında işlərin icraatı zamanı tərtib edilən protokollara aid ümumi tələblər

Gömrük qaydalarının pozulması haqqında işlər üzrə konkret prosessual hərəkətlərin icraatı zamanı, habelə bu Məcəllənin 326 və 327-ci maddələri ilə nəzərdə tutulmuş hallarda Azərbaycan Respublikasının gömrük işini aparan icra hakimiyyəti orqanının müəyyən etdiyi formada protokol tərtib edilir.

Protokol Azərbaycan Respublikası gömrük orqanının vəzifəli şəxsi tərəfindən konkret prosessual hərəkətin gedişi zamanı, yaxud o qurtardıqdan bilavasitə sonra tərtib edilir.

Protokolda aşağıdakılar göstərilir :

• protokolun adı;
• konkret prosessual hərəkətin və ya bu Məcəllənin 326 və 327-ci maddələri ilə nəzərdə tutulmuş hərəkətlərin icra edildiyi yer və tarix;
• hərəkətin başlanma və qurtarma vaxtı;
• protokolu tərtib edən şəxsin vəzifəsi, soyadı, adı, atasının adı;
• həmin hərəkətin icra edilməsində iştirak edən şəxslərin hər birinin soyadı, adı, atasının adı, zəruri hallarda onun ünvanı, vətəndaşlığı, Azərbaycan dilini bilib-bilməməsi ;
• hərəkətin məzmunu, onun icra edilməsi ardıcıllığı;
• bu vaxt aşkar edilən, iş üçün əhəmiyyəti olan faktlar və hallar.

Əgər konkret prosessual hərəkətin və ya bu Məcəllənin 326 və 327-ci maddələri ilə nəzərdə tutulmuş hərəkətin icra edilməsi zamanı foto və kino çəkilişlərindən, video yazısı, səs yazmadan istifadə edilmişsə, texniki vasitələr tətbiq edilmişsə, bu, protokolda göstərilməli, həmçinin hərəkətin icra edilməsində iştirak edən şəxslərə texniki vasitələrdən istifadə olunması haqqında əvvəlcədən məlumat verilməsi protokolda qeyd edilməlidir.

Protokol hərəkətin icra edilməsində iştirak edən bütün şəxslər tərəfindən oxunur və eyni zamanda onlara protokola əlavə edilməklə və ya ona əlavə kimi tikilməklə qeydlər etmək hüququna malik olmaları izah edilir.

Protokol onu tərtib edən Azərbaycan Respublikası gömrük orqanının vəzifəli şəxsi tərəfindən və hərəkətin icra edilməsində iştirak edən digər şəxslər tərəfindən imzalanır.

Hərəkətin icra edilməsi prosesində hazırlanmış fotoşəkillər və neqativlər, kinolentlər, video yazılar və fonoqramlar, sxemlər, planlar, çertyojlar protokola əlavə olunur.

Zəruri hallarda Azərbaycan Respublikasının gömrük işini aparan icra hakimiyyəti orqanının müəyyən etdiyi protokol forması sərbəst forma ilə əvəz edilə bilər. Sərbəst formalı protokollar bu Məcəllə ilə müəyyən edilmiş qaydada tərtib edilməlidir.

Maddə 346. Protokolun surətinin verilməsinin məcburiliyi

Şəxsin Azərbaycan Respublikası gömrük orqanına gətirilməsi haqqında protokolun surəti imza etdirilməklə gətirilən şəxsə verilir.

İnzibati qaydada saxlama haqqında protokolun surəti imza etdirilməklə inzibati qaydada saxlanılan şəxsə verilir.

Malların, nəqliyyat vasitələrinin, sənədlərin və digər əşyaların götürülməsi, malların, nəqliyyat vasitələrinin və başqa əmlakın üzərinə həbs qoyulması, ərazinin, binanın və nəqliyyat vasitələrinin gömrük müayinəsinin keçirilməsi haqqında prosessual hərəkətin protokolunun surəti imza etdirilməklə, barəsində həmin hərəkətlər icra edilən fiziki şəxsə, vəzifəli şəxsə, idarə, müəssisə və təşkilatın rəhbərinə və ya onun müavininə, həmçinin hüquqi şəxs yaratmadan sahibkarlıq fəaliyyəti ilə məşğul olan şəxsə verilir.

Maddə 347. Sorğu-sual protokoluna olan əlavə tələblər

Əgər sorğu-sual edilən şəxs işin mahiyyəti üzrə izahatını öz əli ilə yazmaq istəmirsə və ya bunu edə bilmirsə, yaxud gömrük qaydalarının pozulması haqqında işin icraatını və ya bu işə baxılmanı həyata keçirən Azərbaycan Respublikası gömrük orqanının vəzifəli şəxsi bunu zəruri hesab edirsə, sorğu-sual edilən şəxsin şifahi izahatı göstərilən vəzifəli şəxsin tərtib etdiyi protokolda yazılır. Sorğu-sual edilən şəxsin izahatı birinci şəxs adından və mümkün qədər hərfən protokolda yazılır. Zəruri hallarda sorğu-sual edilən şəxsə verilən suallar və onun cavabları protokolda yazılır.

On altı yaşa çatmış şahidin sorğu-sual protokolunda, onun imzası ilə təsdiq edilməklə, izahat verməkdən imtina etmək və ya boyun qaçırmağa görə inzibati məsuliyyət haqqında şahidə xəbərdarlıq edilməsi barədə qeyd edilir. Şahid gömrük qaydalarının pozulmasına görə məsuliyyətə cəlb edilən şəxsin əridirsə (arvadıdırsa) və ya yaxın qohumudursa, protokolda belə qeyd aparılmır.

Əgər sorğu-sual tərcüməçi və ya mütəxəssisin iştirakı ilə keçirilibsə, protokolda tərcüməçi və ya mütəxəssisə onun hüquq və vəzifələrinin izah edilməsi qeyd edilməlidir.

Əgər gömrük qaydalarının pozulmasına görə məsuliyyətə cəlb edilən fiziki şəxs, vəzifəli şəxs və ya hüquqi şəxs yaratmadan sahibkarlıq fəaliyyəti ilə məşğul olan şəxs, yaxud gömrük qaydalarının pozulmasına görə məsuliyyətə cəlb edilən idarə, müəssisə və təşkilatın rəhbəri və ya onun müavini sorğu-sual edilirsə, sorğu-sual edilən şəxsə mütəxəssisə, həmçinin gömrük qaydalarının pozulması haqqında işin icraatını və ya bu işə baxılmanı həyata keçirən Azərbaycan Respublikası gömrük orqanının vəzifəli şəxsinə etiraz etmək hüququnun izah edilməsi barədə protokolda qeyd edilir.

Sorğu-sual qurtardıqdan sonra sorğu-sual edilən şəxs protokolun məzmunu ilə tanış olur və yazdığı izahatın, həmçinin şifahi verdiyi izahatın yazılmasının düzgünlüyünü imzası ilə təsdiq edir. Sorğu-sual edilən şəxs yazılmış şifahi izahatına əlavə və ya dəyişikliklər edilməsini tələb etmək hüququna malikdir. Bu cür əlavə və ya dəyişiklik protokolda qeyd edilir. Əgər protokol bir neçə səhifədə tərtib edilmişdirsə, sorğu-sual edilən şəxs hər bir səhifəni və protokolu bütünlükdə imzalayır.

Sorğu-sualda iştirak edən şəxslərin sorğu-sual protokolu ilə tanış olmaq hüquqları vardır. Bu şəxslər öz imzaları ilə sorğu-sual edilən şəxsin şifahi izahatının yazılmasının düzgünlüyünü təsdiq edirlər, bu cür yazılmanın düzgünlüyü və tamlığı barədə qeydləri olduqda, bu cür qeydləri öz əlləri ilə yazırlar.

Əgər sorğu-sual tərcüməçinin, mütəxəssisin və ya gömrük qaydalarının pozulmasına görə məsuliyyətə cəlb edilən şəxsin qanuni nümayəndəsinin iştirakı ilə aparılmışdırsa, göstərilən şəxslər protokolu bütünlükdə, tərcüməçi isə, əgər bir neçə səhifədə tərtib edilmişsə, həmçinin sorğu-sual protokolunun hər bir səhifəsini imzalayır.

Tərcüməçinin xidmətindən istifadə etmiş sorğu-sual edilən şəxs protokolun sonunda, onun üçün edilən protokolun şifahi tərcüməsinin verdiyi izahata uyğun olmasını öz imzası ilə təsdiq edir.

Əgər sorğu-sual protokolu yazılı şəkildə başqa dilə tərcümə edilmişsə, protokol bütünlüklə və hər bir səhifəsi ayrılıqda tərcüməçi və sorğu-sual edilən şəxs tərəfindən imzalanmalıdır.

Maddə 348. Protokolu imzalamaqdan imtina etmə və ya protokolu imzalaya bilməmə faktının təsdiq edilməsi

Əgər gömrük qaydalarının pozulmasına görə məsuliyyətə cəlb edilən şəxs, şahid və ya digər şəxs iştirak etdiyi konkret prosessual hərəkətin protokolunu və ya bu Məcəllənin 326 və 327-ci maddələrində göstərilən hərəkətlərin protokollarını imzalamaqdan imtina edərsə, protokolu tərtib edən Azərbaycan Respublikası gömrük orqanının vəzifəli şəxsinin, həmçinin prosessual hərəkətin keçirilməsində iştirak etmişlərsə, hal şahidlərinin imzaları ilə təsdiq edilməklə, bu barədə protokolda qeyd edilir.

Protokolu imzalamaqdan imtina edən şəxsə, protokola qeyd və ya əlavə edilməklə, imza etməkdən imtinanın motivlərini göstərməyə imkan verilməlidir.

Əgər bu maddənin birinci hissəsində göstərilən şəxslərdən biri öz fiziki qüsurlarına və ya digər səbəblərə görə prosessual hərəkətin protokolunu və ya bu Məcəllənin 326 və 327-ci maddələrində göstərilən protokolları imzalaya bilmirsə, protokolu tərtib edən Azərbaycan Respublikası gömrük orqanının vəzifəli şəxsinin və prosessual hərəkətin keçirilməsində iştirak etmişlərsə, hal şahidlərinin imzaları ilə təsdiq edilməklə, bu barədə protokolda qeyd edilir.

Əgər gömrük qaydalarının pozulmasına görə məsuliyyətə cəlb edilən şəxs və ya şahid bu maddənin üçüncü bəndində göstərilən səbəblərə görə sorğu-sual protokolunu imzalaya bilmirsə, işin nəticəsi ilə heç bir marağı olmayan kənar şəxs dəvət edilir və sorğu-sual edilən şəxsin razılığı ilə onun yazılmış izahatının düzgünlüyünü öz imzası ilə təsdiq edir.

45-ci fəsil. Gömrük qaydalarının pozulması haqqında iş üzrə xərclər

Maddə 349. Gömrük qaydalarının pozulması haqqında iş üzrə xərclər

Gömrük qaydalarının pozulması haqqında iş üzrə xərclər aşağıdakılardan ibarətdir:

• şahidə, ekspertə, mütəxəssisə, tərcüməçiyə və hal şahidlərinə ödənilən xərclər;
• təftiş, yoxlama və inventarlaşdırma keçirilməsi ilə əlaqədar xərclər;
• maddi sübutların saxlanması, daşınması (göndərilməsi) və tədqiqi ilə əlaqədar yaranmış xərclər;
• gömrük qaydalarının pozulması haqqında işin icraatı və bu işlərə baxılma zamanı Azərbaycan Respublikası gömrük orqanları tərəfindən iş üzrə çəkilən digər xərclər.

Maddə 350. Şahidlərin, ekspertlərin, mütəxəssislərin, tərcüməçilərin və hal şahidlərinin xərclərinin ödənilməsi

Şahidlərin, ekspertlərin, mütəxəssislərin, tərcüməçilərin və hal şahidlərinin Azərbaycan Respublikası gömrük orqanına gəlməklə əlaqədar çəkdikləri xərclər müəyyən edilmiş qaydada ödənilir.

Ekspertlər, mütəxəssislər və tərcüməçilər, əgər onların xidməti vəzifələrinə aid deyilsə, Azərbaycan Respublikası gömrük orqanının tapşırığı üzrə yerinə yetirdikləri işə görə haqq alırlar.

Şahid, ekspert, mütəxəssis, tərcüməçi, hal şahidi kimi Azərbaycan Respublikası gömrük orqanına çağırılan fəhlə və qulluqçuların Azərbaycan Respublikası gömrük orqanına gəlməklə əlaqədar işdə olmadıqları vaxt ərzində əsas iş yerlərindəki orta aylıq əmək haqqı saxlanılır. Fəhlə və qulluqçu olmayan şəxslər onları adəti məşğuliyyətindən ayrılmasına görə pul şəklində haqq alırlar.

Şahidlərə, ekspertlərə, mütəxəssislərə, tərcüməçilərə və hal şahidlərinə haqq onlar öz vəzifələrini yerinə yetirən kimi Azərbaycan Respublikası gömrük orqanları tərəfindən ödənilir.

Ödənilməli haqqın ödənmə qaydası və məbləği Azərbaycan Respublikası qanunvericiliyi ilə müəyyən edilir.

Gömrük qaydalarının pozulması haqqında işin icraatı və ya bu işə baxılmada iştirak etmək üçün Azərbaycan Respublikasında yaşamayan və ya onun ərazisində olmayan şəxslər şahid, ekspert, mütəxəssis kimi çağırıldığı hallarda Azərbaycan Respublikası qanunvericiliyi ilə müəyyən edilən qaydada onların xərcləri ödənilir.

Maddə 351. Gömrük qaydalarının pozulması haqqında iş üzrə xərclərin əvəzinin ödənilməsi

Azərbaycan Respublikası qanunvericiliyi ilə müəyyən edilmiş hallar istisna olmaqla, gömrük qaydalarının pozulması haqqında iş üzrə xərclər, barəsində tənbehetmə haqqında qərar çıxarılan şəxsin hesabına ödənilir.

Bu Məcəllənin 235-ci maddəsi ilə müəyyən edilmiş əsaslarla şəxs məsuliyyətdən azad edildikdə, gömrük qaydalarının pozulması haqqında işə baxan Azərbaycan Respublikası gömrük orqanı tərcüməçiyə ödənilən məbləğ istisna edilməklə, çəkilən xərcləri hüquqpozma törədən şəxsdən tutur.

Əgər gömrük qaydalarının pozulması haqqında iş üzrə bir neçə şəxsə tənbeh verilmişsə, işə baxan Azərbaycan Respublikası gömrük orqanının vəzifəli şəxsi onların hər birindən hansı məbləğdə xərc tutulmalı olduğunu müəyyən edir.

Bu Məcəllənin 286-cı maddəsi ilə müəyyən edilmiş əsaslar üzrə gömrük qaydalarının pozulması haqqında işin icraatına xitam verildikdə (həmin maddənin on birinci bəndində göstərilən hal istisna edilməklə), çəkilən xərclər, həmçinin tərcüməçiyə ödənilən məbləğ Azərbaycan Respublikasında gömrük işini aparan icra hakimiyyətinin hesabına ödənilir.

Gömrük qaydalarının pozulması haqqında işin icraatını və bu işə baxılmanı həyata keçirən Azərbaycan Respublikası gömrük orqanının vəzifəli şəxsi iş üzrə xərclərin məbləğini müəyyən edən sənədləri toplamalı və işə tikməlidir.

46-cı fəsil. Gömrük qaydalarının pozulması haqqında işlərin baxılmağa verilməsi

Maddə 352. Gömrük qaydalarının pozulması haqqında işlərin baxılmağa verilməsi

Gömrük qaydalarının pozulması haqqında işin icraatını aparan Azərbaycan Respublikası gömrük orqanının vəzifəli şəxsi, icraat başa çatdıqdan sonra fiziki şəxsə və ya vəzifəli şəxsə tətbiq ediləcək tənbehetmə müddətinin keçməsinə ən azı on beş gün, idarə, müəssisə və təşkilata, həmçinin hüquqi şəxs yaratmadan sahibkarlıq fəaliyyəti ilə məşğul olan şəxsə tətbiq ediləcək tənbehetmə müddətinin keçməsinə isə ən azı bir ay qalana qədər işin materiallarını bu orqanın rəisinə və ya onun müavininə, Azərbaycan Respublikasının gömrük işini aparan icra hakimiyyəti orqanının vəzifəli şəxsi isə bu orqanın səlahiyyətli vəzifəli şəxsinə verir.

Maddə 353. Baxılmağa verilənə qədər gömrük qaydalarının pozulması haqqında işin icraatının xitamı

Bu Məcəllənin 286-cı maddəsi ilə müəyyən edilmiş hallarda gömrük qaydalarının pozulması haqqında işin icraatına xitam verilərkən, gömrük qaydalarının pozulması haqqında işin icraatını aparan Azərbaycan Respublikası gömrük orqanının vəzifəli şəxsi müvafiq qərar qəbul edir. Bu qərarda işin mahiyyəti, bu iş üzrə icraata xitam verilməsinin əsasları qeyd edilir, götürülmüş malların, nəqliyyat vasitələrinin, sənədlərin və digər əşyaların, üzərinə həbs qoyulmuş əmlakın sonrakı taleyi, girovun və ya zəmanətin predmeti, maddi sübutlar, həmçinin gömrük qaydalarının pozulması haqqında iş üzrə xərclər haqqında məsələlərin həlli öz əksini tapır. Bu qərar Azərbaycan Respublikasının həmin gömrük orqanının rəisi və ya onun müavininin təsdiqindən sonra qüvvəyə minir.

İşin icraatına xitam verilməsi haqqında qərarın surəti qərar qüvvəyə mindikdən sonra üç gün ərzində barəsində icraat aparılan şəxsə, fiziki şəxs öldükdə, yaxud hüquqi şəxs ləğv edildikdə onun nümayəndəsinə və ya başqa maraqlı şəxslərə verilir və ya göndərilir.

47-ci fəsil. Gömrük qaydalarının pozulması haqqında işlərə baxılma

Maddə 354. Gömrük qaydalarının pozulması haqqında işlərə baxmaq səlahiyyəti olan Azərbaycan Respublikası gömrük orqanları

Fiziki şəxsin məsuliyyətə cəlb edildiyi hallarda gömrük qaydalarının pozulması haqqında işə, bu işin icraatını  hansı gömrük orqanının vəzifəli şəxsi aparmışsa, həmin gömrük orqanı tərəfindən baxılır.

Vəzifəli şəxs, idarə, müəssisə və təşkilat, həmçinin hüquqi şəxs yaratmadan sahibkarlıq fəaliyyəti ilə məşğul olan şəxs məsuliyyətə cəlb edildiyi hallarda gömrük qaydalarının pozulması haqqında işə, işin icraatını hansı gömrük orqanının vəzifəli şəxsi, yaxud hansı gömrük orqanının tabeliyində olan gömrük postunun vəzifəli şəxsi aparmışsa, həmin gömrük orqanı tərəfindən də baxılır. Zəruri olduqda fiziki şəxs məsuliyyətə cəlb edilərkən, işin icraatını gömrük postunun vəzifəli şəxsi apardığı halda, həmin gömrük postunun tabe olduğu Azərbaycan Respublikasının yuxarı gömrük orqanı gömrük qaydalarının pozulması haqqında işə baxılmanı öz icraatına götürə bilər.

Azərbaycan Respublikasının gömrük işini aparan icra hakimiyyəti orqanı Azərbaycan Respublikasının ərazisində törədilmiş gömrük qaydalarının pozulması haqqında istənilən işi baxılma üçün öz icraatına götürə bilər, yaxud bu məqsədlə Azərbaycan Respublikasının istənilən gömrük orqanına verə bilər.

Maddə 355. Gömrük qaydalarının pozulması haqqında işlərə baxmaq səlahiyyəti olan gömrük orqanlarının vəzifəli şəxsləri

Gömrük qaydalarının pozulması haqqında işlərə Azərbaycan Respublikasının gömrük işini aparan icra hakimiyyəti orqanı adından onun səlahiyyətli vəzifəli şəxsləri, Azərbaycan Respublikasının digər gömrük orqanlarının adından isə həmin gömrük orqanlarının rəisləri və ya onların müavinləri tərəfindən baxılır.

Azərbaycan Respublikası gömrük orqanlarının gömrük qaydalarının pozulması haqqında işlərə baxmaq səlahiyyəti olan vəzifəli şəxsləri baxılmaq üçün işin materiallarını alarkən aşağıdakı məsələləri əvvəlcədən həll edir:

• həmin işə baxılma onun səlahiyyətinə aiddirmi;
• gömrük qaydalarının pozulması haqqında işin protokolları və digər materialları bu Məcəllənin tələblərinə müvafiqdirmi;
• işə xitam verilməsinə səbəb olan hallar mövcuddurmu;
• işə mahiyyəti üzrə baxılma üçün iş üzrə toplanmış materiallar kifayətdirmi və ya iş əlavə icraat üçün geri qaytarılmalıdırmı;
• işə baxılmada iştirak etməli olan şəxslərə onun baxılma vaxtı və yeri haqqında məlumat verilibmi;
• cərimənin, malların və nəqliyyat vasitələrinin dəyərinin tutulması və onların mümkün ola biləcək müsadirəsi üçün tədbirlər görülmüşdürmü;
• məsuliyyətə cəlb edilən şəxsin, onun vəkilinin və ya nümayəndəsinin vəsatətləri olmuşdurmu.

Maddə 356. Gömrük qaydalarının pozulması haqqında işin əlavə icraata qaytarılması

Azərbaycan Respublikası gömrük orqanının vəzifəli şəxsi gömrük qaydalarının pozulması haqqında baxılmaq üçün qəbul edilmiş iş natamam olduqda və ya işin mahiyyəti üzrə baxılmağa maneçilik törədən digər hallar olduqda, əlavə icraata qaytarır.

İşə baxılmağa qədər işin qaytarılması haqqında qərar yazılı formada tərtib edilir və əlavə icraat aparılması barədə tapşırıqla Azərbaycan Respublikası gömrük orqanına və ya Azərbaycan Respublikası gömrük orqanının vəzifəli şəxsinə göndərilir.

Maddə 357. Gömrük qaydalarının pozulması haqqında işə baxılma müddətləri

Azərbaycan Respublikası gömrük orqanının səlahiyyətli vəzifəli şəxsi tərəfindən işin həlli üçün zəruri olan materialların alındığı gündən — fiziki şəxslər tərəfindən törədilən gömrük qaydalarının pozulması haqqında işə on beş gün müddətində, vəzifəli şəxslər və digər şəxslər tərəfindən törədilən gömrük qaydalarının pozulması haqqında işə bir ay müddətində baxılır.

Məsuliyyətə cəlb edilən şəxsdən, onun vəkili və ya nümayəndəsindən işə baxılma tarixinin başqa vaxta keçirilməsi haqqında vəsatət daxil olarsa, bu maddənin birinci hissəsində göstərilən müddət həmin işə baxmaq səlahiyyəti olan Azərbaycan Respublikası gömrük orqanının vəzifəli şəxsi tərəfindən bu Məcəllənin 242-ci maddəsi ilə müəyyən edilmiş gömrük qaydalarının pozulmasına görə tənbehetmənin ümumi müddəti daxilində uzadıla bilər.

Maddə 358. Gömrük qaydalarının pozulması haqqında işə baxılma

Azərbaycan Respublikası gömrük orqanının vəzifəli şəxsi gömrük qaydalarının pozulması haqqında işə baxılmağa başlayaraq:

• işə kimin baxdığını, hansı işə baxıldığını, kimin və bu Məcəllənin hansı maddəsi əsasında məsuliyyətə cəlb edildiyini elan edir;
• məsuliyyətə cəlb edilən şəxsin, məsuliyyətə cəlb edilən idarə, müəssisə və təşkilatın rəhbərinin və ya onun müavininin, onların vəkillərinin və ya nümayəndələrinin gəlib-gəlməməsini, gəlmədikləri halda isə onların gəlməmə səbəblərini araşdırır;
• göstərilən şəxslər olmadan işə baxılma mümkünlüyü və ya işə baxılmanın təxirə salınması haqqında qərar qəbul edir;
• məsuliyyətə cəlb edilən şəxsin şəxsiyyətini müəyyənləşdirir və digər şəxslərin səlahiyyətlərini yoxlayır;
• işə baxılmada iştirak edən şəxslərə onların hüquq və vəzifələrini izah edir;
• tərcüməçinin dəvət edilməsi haqqında məsələni həll edir;
• verilmiş etiraz və vəsatətləri həll edir.

Bundan sonra Azərbaycan Respublikası gömrük orqanının vəzifəli şəxsi gömrük qaydalarının pozulması haqqında protokolu ucadan oxuyur.

Məsuliyyətə cəlb edilən şəxs, məsuliyyətə cəlb edilən hüquqi şəxsin rəhbəri və ya onun müavini, onların vəkilləri və ya nümayəndələri işdəki bütün materiallarla tanış olmaq, iş üzrə sübut ola biləcək əşyaları və sənədləri təqdim etmək hüququna malikdirlər.

Azərbaycan Respublikası gömrük orqanının vəzifəli şəxsi gömrük qaydalarının pozulmasının törədilməsi hallarına baxır, iş üzrə sübutları tədqiq edir, məsuliyyətə cəlb edilən şəxsin, məsuliyyətə cəlb edilən idarə, müəssisə və təşkilatın rəhbərinin və ya onun müavininin, onların vəkillərinin və ya nümayəndələrinin işin mahiyyəti üzrə əlavə izahatlarını dinləyir. Zəruri hallarda Azərbaycan Respublikası gömrük orqanının vəzifəli şəxsi bu Məcəllənin tələblərinə riayət etməklə ekspertiza təyin edir və digər prosessual hərəkətləri həyata keçirir.

Maddə 359. Gömrük qaydalarının pozulması haqqında işlərə baxılmada məsuliyyətə cəlb edilən şəxsin, məsuliyyətə cəlb edilən idarə, müəssisə və təşkilatın rəhbərinin və ya onun müavininin iştirakı

Gömrük qaydalarının pozulması haqqında işə məsuliyyətə cəlb edilən şəxsin, məsuliyyətə cəlb edilən idarə, müəssisə və təşkilatın rəhbərinin və ya onun müavininin, onların vəkillərinin, yaxud nümayəndələrinin iştirakı ilə baxılır.

Azərbaycan Respublikası gömrük orqanı məsuliyyətə cəlb edilən şəxsə yazılı məlumat göndərməklə, yaxud göstərilən şəxsə təqdim edilən və ya göndərilən gömrük qaydalarının pozulması haqqında protokolda qeyd etməklə işə baxılma yeri və vaxtı barədə məlumat verir.

Məsuliyyətə cəlb edilən şəxs, məsuliyyətə cəlb edilən idarə, müəssisə və təşkilatın rəhbəri və ya onun müavini, onların vəkilləri və ya nümayəndələri olmadan, gömrük qaydalarının pozulması haqqında işə yalnız, həmin şəxsə işə baxılma vaxtı və yeri barədə vaxtında məlumat verilməsinə baxmayaraq ondan işə baxılmanın təxirə salınması barədə vəsatət daxil olmadıqda, işə baxılarkən şəxsin Azərbaycan Respublikasının ərazisindən xaricdə olması barədə məlumat olduqda, həmçinin gömrük qaydalarının pozulmasına görə məsuliyyətə cəlb edilməli olan şəxs müəyyən edilmədikdə və gömrük qaydalarının pozulması faktı beynəlxalq poçt göndərişlərində aşkar edildiyi hallarda baxıla bilər.

Maddə 360. Gömrük qaydalarının pozulması haqqında işə baxılarkən aydınlaşdırılmalı olan hallar

Azərbaycan Respublikası gömrük orqanının vəzifəli şəxsi gömrük qaydalarının pozulması haqqında işə baxarkən aşağıdakıları aydınlaşdırmalıdır :

• məsuliyyətə cəlb edilən fiziki şəxs və ya vəzifəli şəxs onun törədilməsində təqsirlidirmi;
• şəxs məsuliyyətə cəlb edilə bilərmi;
• məsuliyyəti yüngülləşdirən və ağırlaşdıran hallar varmı;
• işin düzgün həlli üçün əhəmiyyəti olan digər hallar varmı.

Maddə 361. Gömrük qaydalarının pozulması haqqında iş üzrə Azərbaycan Respublikası gömrük orqanının qərarı

Azərbaycan Respublikası gömrük orqanının vəzifəli şəxsi gömrük qaydalarının pozulması haqqında işə baxaraq aşağıdakı qərarlardan birini çıxarır:

1) tənbehetmə haqqında ;

2) iş üzrə icraata xitam verilməsi haqqında;

3) gömrük işi sahəsində cinayətlər üzrə cinayət işi başlanması haqqında;

4) gömrük işi sahəsində cinayətlər və sair cinayətlər üzrə cinayət işinin başlanması məsələsinin həlli üçün, materialların Azərbaycan Respublikasının digər hüquq mühafizə orqanlarına göndərilməsi haqqında;

5) işin əlavə icraata qaytarılması haqqında.

İş üzrə icraata xitam verilməsi haqqında qərar törədilmiş gömrük qaydalarının pozulmasının az əhəmiyyətli olması ilə əlaqədar hüquq pozan məsuliyyətdən azad edilərkən, həmçinin iş üzrə icraatın aparılmasını istisna edən hallar olduqda çıxarılır.

Cinayət işi başlanması haqqında qərar işə baxılmağa hazırlıq və ya işə baxılma zamanı gömrük işi sahəsində cinayətlərin əlamətləri aşkar edildiyi halda çıxarılır.

Gömrük işi sahəsində cinayətlərin və sair cinayətlərin əlamətləri olan materialların cinayət işi başlamadan Azərbaycan Respublikasının digər hüquq mühafizə orqanlarına göndərilməsi haqqında qərar mahiyyəti üzrə baxılma üçün bu materialların ibtidai istintaq orqanları və ya prokuror tərəfindən tələb edildiyi, həmçinin təxirəsalınmaz istintaq hərəkətlərinin keçirilməsi zəruriyyəti olmadığı hallarda çıxarılır.

Gömrük qaydalarının pozulması haqqında işin əlavə icraata qaytarılması haqqında qərar bu Məcəllənin 356-cı maddəsinin birinci hissəsi ilə müəyyən edilmiş hallarda çıxarılır.

Gömrük qaydalarının pozulması haqqında iş üzrə qərarda aşağıdakılar qeyd edilməlidir:

• adından qərar çıxarılan Azərbaycan Respublikası gömrük orqanının adı;
• qərar çıxaran vəzifəli şəxsin vəzifəsi, soyadı, adı, atasının adı;
• işə baxıldığı vaxt və yer haqqında məlumat;
• əgər müəyyən edilibsə, barəsində işə baxılan şəxs haqqında məlumat ;
• işə baxılarkən müəyyən edilən halların şərhi;
• törədilmiş gömrük qaydalarının pozulmasına görə bu Məcəllənin məsuliyyət nəzərdə tutan maddəsi;
• iş üzrə qəbul edilən qərar;
• qərardan şikayət verilməsinin müddətləri və qaydası haqqında məlumat.

Qərarda götürülən mallar, nəqliyyat vasitələri, onların sənədləri və digər əşyalar, üzərinə həbs qoyulmuş əmlak, girov, zəmanət, depozitə verilmiş məbləğlər, maddi sübutlar və gömrük qaydalarının pozulması haqqında iş üzrə xərclər haqqında məsələlərin həlli öz əksini tapmalıdır.

Gömrük qaydalarının pozulması haqqında iş üzrə çıxarılan qərar işə baxmış olan Azərbaycan Respublikası gömrük orqanının vəzifəli şəxsi tərəfindən imzalanır.

Qərar işə baxılma qurtaran kimi elan edilir.

Qərarın surəti bu maddənin birinci və ikinci bəndləri ilə müəyyən edilən hallarda barəsində qərar çıxarılan şəxsə və ya onun nümayəndəsinə qərar çıxarıldıqdan sonra üç gün ərzində verilməli və ya göndərilməlidir.

Maddə 362. Gömrük qaydalarının pozulmasına kömək etmiş səbəb və şəraitin aradan qaldırılması haqqında təkliflər

Gömrük qaydalarının pozulması haqqında işə baxan Azərbaycan Respublikası gömrük orqanının vəzifəli şəxsi bu cür hüquqpozmanın törədilməsinə kömək edən səbəbləri və şəraiti müəyyənləşdirərkən həmin səbəblərin və şəraitin aradan qaldırılması üçün tədbirlər görülməsi barədə müvafiq dövlət orqanlarına, idarə, müəssisə və təşkilatlara təkliflər verir.

Dövlət orqanları, hüquqi şəxslər görülmüş tədbirlər barəsində təklifləri verən Azərbaycan Respublikası gömrük orqanının vəzifəli şəxsinə təkliflərin alındığı gündən bir ay ərzində məlumat verməlidirlər.

Maddə 363. Məhkəməyə iddiaların verilməsi

Gömrük qaydalarının pozulması haqqında işə baxan Azərbaycan Respublikası gömrük orqanının vəzifəli şəxsi iş üzrə icraat və ya bu işə baxılma gedişində əqdlərin hüquqa zidd xarakteri haqqında əsas aşkar edərsə, bu cür əqdlərin etibarsız sayılması barədə məhkəməyə iddia vermək hüququ vardır.

Maddə 364. Götürülmüş mallar, nəqliyyat vasitələri, onların sənədləri və digər əşyalar, girov qoyulmuş mallar və nəqliyyat vasitələri, zəmanət, depozitə verilmiş məbləğlər, üzərinə həbs qoyulmuş əmlak barədə tədbirlər

İş üzrə maddi sübut kimi götürülmüş mallar, nəqliyyat vasitələri, onların sənədləri və digər əşyalar, həmçinin üzərinə həbs qoyulmuş əmlak barədə məsələ həll olunarkən, gömrük qaydalarının pozulması haqqında işə baxan Azərbaycan Respublikası gömrük orqanının vəzifəli şəxsi bu Məcəllənin 323-cü maddəsinin tələblərini rəhbər tutur.

Cərimənin, yaxud malların və ya nəqliyyat vasitələrinin dəyərinin ödənilməsinin təmin edilməsi məqsədi ilə götürülmüş mallar, nəqliyyat vasitələri, girov qoyulmuş mallar və nəqliyyat vasitələri, zəmanət, üzərinə həbs qoyulmuş əmlak barədə məsələ həll olunarkən, gömrük qaydalarının pozulması haqqında işə baxan Azərbaycan Respublikası gömrük orqanının vəzifəli şəxsi aşağıdakıları rəhbər tutur:

• cərimənin, yaxud malların və ya nəqliyyat vasitələrinin dəyərinin ödənilməsinin təmin edilməsi məqsədi ilə malların, nəqliyyat vasitələrinin götürülməsi, onların girov qoyulması və ya əmlakın üzərinə həbs qoyulması əsaslandırılmış olduqda, ödənilməli olan məbləğ ödənildikdən sonra iki ay ərzində həmin əşyalar, bu əşyaların götürüldüyü şəxsə, girov qoyana və ya üzərinə həbs qoyulan əmlak məxsus olduğu şəxsə qaytarılır. Ödənilməli olan məbləğ ödənildikdən sonra bu məqsədlərlə verilən zəmanətin fəaliyyəti dayanır. Depozitə verilmiş məbləğlər isə ödənilməli olan məbləğin ödənilməsi üçün istifadə edilir. Əgər ödənilməli olan məbləğ ödənildikdən sonra müvafiq xəbərdarlıq göndərilməsinə baxmayaraq iki ay ərzində tələb edilməzsə, bü cür əşyalar müvəqqəti saxlanc anbarlarında yerləşdirilir. Ödənilməli olan məbləğ ödənilmədikdə cərimənin və ya malların və nəqliyyat vasitələrinin dəyərinin ödənilməsi məqsədi ilə götürülmüş mallar və nəqliyyat vasitələri, qoyulmuş girov və ya üzərinə həbs qoyulmuş əmlak barədə, həmçinin bu məqsədlərlə verilmiş zəmanətin icra edilməsi və depozitə verilmiş məbləğdən istifadə edilməsi məsələləri bu Məcəllə ilə müəyyən edilmiş qaydada həll edilir.

Cərimənin, yaxud malların və ya nəqliyyat vasitələrinin dəyərinin ödənilməsinin təmin edilməsi məqsədi ilə malların və nəqliyyat vasitələrinin götürülməsi, onların girov qoyulması, məbləğlərin depozitə verilməsi əsassız olduqda bu cür əşyalar və məbləğlər, göstərilən hərəkətlərin əsassız olduğu müəyyən edildikdən sonra, bunların götürüldüyü şəxsə, girov qoyana qaytarılır. Müvafiq xəbərdarlıq göndərildikdən sonra iki ay ərzində göstərilən şəxslər tərəfindən əşyalar tələb edilmədikdə, onlar müvəqqəti saxlanc anbarlarında yerləşdirilir. Bu halda həmin əşyalar xəbərdarlıq göndərildiyi gündən altı aydan artıq olmayan müddətə qədər müvəqqəti saxlanıla bilər.

Əgər girovun predmeti və ya üzərinə həbs qoyulan əmlak şəxsin sahibliyində qalmışdırsa, Azərbaycan Respublikası gömrük orqanı tərəfindən müəyyən edilmiş, bu predmetlərdən istifadə edilməsi və sərəncam verilməsi barədə bütün qadağan və məhdudiyyətlər ödənilməli olan məbləğ ödənildikdən sonra, yaxud girov və ya həbsin əsassız olması müəyyən edildikdən sonra öz qüvvəsini itirir.

Maddə 365. Gömrük qaydalarının pozulması haqqında işin icraatı və ya bu işə baxılma zamanı Azərbaycan Respublikası gömrük orqanının vəzifəli şəxsinin fəaliyyət təhlükəsizliyinin təmin edilməsi

Gömrük qaydalarının pozulması haqqında işin icraatını və ya bu işə baxılmanı həyata keçirən Azərbaycan Respublikası gömrük orqanının vəzifəli şəxsi iş üzrə bu Məcəllə ilə müəyyən edilmiş hərəkətləri icra edərkən Azərbaycan Respublikası daxili işlər orqanlarına şəxsi təhlükəsizliyinin və ictimai asayişin mühafizəsinin təmin edilməsi üzrə müraciət etmək hüququ vardır.

Bu maddənin birinci hissəsində göstərilən müraciəti alan Azərbaycan Respublikası daxili işlər orqanlarının vəzifəli şəxsi onun icrasını təmin etməli və Azərbaycan Respublikası gömrük orqanlarının vəzifəli şəxslərinin gömrük qaydalarının pozulması haqqında işin icraatı və ya bu işə baxılma üzrə öz xidməti vəzifələrinin yerinə yetirilməsinə zorakılıq yolu ilə maneçilik törədən şəxslərin məsuliyyətə cəlb edilməsi üçün Azərbaycan Respublikasının qanunvericiliyi ilə nəzərdə tutulan tədbirləri görməlidir.

48-ci fəsil. Azərbaycan Respublikası gömrük orqanının gömrük qaydalarının pozulması haqqında iş üzrə qərarından şikayət verilməsi

Maddə 366. Fiziki şəxs və vəzifəli şəxs tərəfindən Azərbaycan Respublikası gömrük orqanının tənbehetmə haqqında qərarından şikayət verilməsi

Azərbaycan Respublikası gömrük orqanının tənbehetmə haqqında qərarından, bu tənbehin aid olduğu fiziki şəxs və ya hüquqi şəxs, yaxud onun vəkili və ya qanuni nümayəndəsi qərar çıxarıldığı gündən on gün müddətində şikayət verə bilər.

Azərbaycan Respublikası gömrük orqanının tənbehetmə haqqında qərarından Azərbaycan Respublikasının yuxarı gömrük orqanına və ya Azərbaycan Respublikasının tənbeh edən gömrük orqanının olduğu yer üzrə rayon (şəhər) xalq məhkəməsinə şikayət verilə bilər.

Azərbaycan Respublikasının yuxarı gömrük orqanı tərəfindən şikayət üzrə qərar qəbul edildiyi gündən on gün ərzində həmin qərardan Azərbaycan Respublikasının tənbeh edən gömrük orqanının və ya şikayətə baxan yuxarı gömrük orqanının olduğu yer üzrə rayon (şəhər) xalq məhkəməsinə şikayət verilə bilər.

Bu maddədə göstərilən müddətlər üzrlü səbəblərə görə ötürüldükdə, həmin müddətlər qərarın aid olduğu şəxsin, onun vəkilinin və ya nümayəndəsinin ərizəsi ilə Azərbaycan Respublikasının müvafiq yuxarı gömrük orqanı və ya məhkəmə tərəfindən bərpa edilə bilər.

Maddə 367. Azərbaycan Respublikası gömrük orqanının qərarından idarə, müəssisə və təşkilatlar, həmçinin hüquqi şəxs yaratmadan sahibkarlıq fəaliyyəti ilə məşğul olan şəxslər tərəfindən şikayət verilməsi

Gömrük qaydalarının pozulmasına görə Azərbaycan Respublikası gömrük orqanının tənbehetmə haqqında qərarından bu tənbehin aid olduğu idarə, müəssisə və təşkilat, həmçinin hüquqi şəxs yaratmadan sahibkarlıq fəaliyyəti ilə məşğul olan şəxs, eləcə də onların nümayəndəsi və ya vəkili qərar çıxarıldığı gündən on gün ərzində şikayət verə bilər.

Azərbaycan Respublikası gömrük orqanının tənbehetmə haqqında qərarından Azərbaycan Respublikası yuxarı gömrük orqanına şikayət verilə bilər. Azərbaycan Respublikasının yuxarı gömrük orqanının şikayət üzrə qərar qəbul etdiyi gündən on gün ərzində həmin qərardan müəyyən olunmuş qaydada şikayət verilə bilər.

Bu maddə ilə müəyyən edilmiş müddətlər üzrlü səbəblərə görə ötürüldükdə, qərarın aid olduğu şəxsin, onun vəkilinin və ya nümayəndəsinin ərizəsi ilə müvafiq surətdə Azərbaycan Respublikasının yuxarı gömrük orqanı və ya Azərbaycan Respublikası İqtisad Məhkəməsi həmin müddətləri bərpa edə bilər.

Maddə 368. Azərbaycan Respublikası gömrük orqanının gömrük qaydalarının pozulması haqqında işlər üzrə digər qərarlarından şikayət verilməsi

Azərbaycan Respublikası gömrük orqanının gömrük qaydalarının pozulması haqqında iş üzrə icraata xitam verilməsi və gömrük qaydalarının pozulması haqqında işin əlavə icraata qaytarılması haqqında qərarından gömrük qaydalarının pozulmasına görə məsuliyyətə cəlb edilən şəxs və ya onun vəkili, yaxud nümayəndəsi qərar çıxarıldığı gündən beş gün müddətində Azərbaycan Respublikası yuxarı gömrük orqanına şikayət verə bilər.

Azərbaycan Respublikası gömrük orqanının gömrük işi sahəsində cinayətlər üzrə cinayət işi başlanması və ya bu cür cinayətlər və sair cinayətlər üzrə cinayət işi başlanması məsələsinin həlli üçün materialların Azərbaycan Respublikasının digər hüquq mühafizə orqanlarına göndərilməsi haqqında qərarlarından Azərbaycan Respublikası cinayət-prosessual qanunvericiliyi ilə müəyyən edilmiş qaydada şikayət verilə bilər.

Maddə 369. Şikayət və ya prokurorun protesti ilə əlaqədar, habelə nəzarət qaydasında gömrük qaydalarının pozulması haqqında iş üzrə qərarlara Azərbaycan Respublikasının yuxarı gömrük orqanı tərəfindən baxılma

Azərbaycan Respublikasının yuxarı gömrük orqanı barəsində qərar çıxarılan şəxsin, onun vəkilinin və ya nümayəndəsinin şikayəti, yaxud prokurorun protesti ilə əlaqədar olaraq gömrük qaydalarının pozulması haqqında iş üzrə qərarlara baxarkən, habelə gömrük qaydalarının pozulması haqqında iş üzrə icraat və bu işə baxılma zamanı Azərbaycan Respublikası gömrük orqanlarının vəzifəli şəxsləri tərəfindən qanunçuluğa əməl edilməsinə nəzarət qaydasında bu işlərə baxarkən aşağıdakı qərarlardan birini qəbul edir:

1) qərarı dəyişdirmir, şikayət və ya protest təmin olunmur;

2) qərarı ləğv edir, işi yenidən baxılmağa və ya əlavə icraata qaytarır;

3) qərarı ləğv edir və işə xitam verir;

4) gömrük qaydalarının pozulmasına görə tənbeh tədbirini şiddətləndirməmək şərti ilə dəyişdirir.

5) gömrük qaydalarının pozulmasına görə tənbehetmə haqqında qərarı ləğv edir və bu Məcəllənin 361-ci maddəsinin birinci hissəsinin 3-cü və ya 4-cü bəndləri ilə nəzərdə tutulmuş qərarlardan birini qəbul edir.

Azərbaycan Respublikasının yuxarı gömrük orqanı tərəfindən bu maddənin birinci hissəsinin ikinci, üçüncü, dördüncü, beşinci bəndləri ilə müəyyən edilmiş hallarda müvafiq qərar çıxarılır. Qəbul edilmiş qərar haqqında protest verən prokurora və ya şikayət verən şəxsə, Azərbaycan Respublikası gömrük orqanlarının vəzifəli şəxsləri tərəfindən gömrük qaydalarının pozulması haqqında iş üzrə icraat və ona baxılma zamanı qanunçuluğa riayət edilməsinə nəzarət qaydasında baxılarkən göstərilən qərar qəbul edildiyi hallarda isə barəsində gömrük qaydalarının pozulması haqqında iş üzrə qərar çıxarılan şəxsə yazılı məlumat verilir.

Maddə 370. Gömrük qaydalarının pozulmasına görə tənbehetmə və ya iş üzrə icraata xitam verilməsi haqqında qərarın ləğvi və ya dəyişdirilməsi üçün əsaslar

Gömrük qaydalarının pozulmasına görə tənbehetmə və ya iş üzrə icraata xitam verilməsi haqqında qərarın ləğvi və ya dəyişdirilməsi üçün əsaslar aşağıdakılardır:

1) işin icraatı və ya işə baxılmanın birtərəfli və natamam olması;

2) qərarda göstərilən nəticələrin işin faktik hallarına uyğun gəlməməsi;

3) qərarın səlahiyyətsiz şəxs tərəfindən verilməsi və ya bu Məcəllənin və inzibati hüquqpozmalar haqqında Azərbaycan Respublikası qanunvericiliyinin prosessual tələblərinin əhəmiyyətli dərəcədə pozulması;

4) törədilmiş hərəkətin və hərəkətsizliyin düzgün tövsif edilməməsi və bu Məcəllə ilə nəzərdə tutulmuş tənbeh tədbirinin tətbiq edilməməsi və ya düzgün tətbiq edilməməsi.

Maddə 371. Gömrük qaydalarının pozulması haqqında iş üzrə Azərbaycan Respublikası gömrük orqanının qərarından şikayətə və prokurorun protestinə yuxarı gömrük orqanı tərəfindən baxılma müddətləri

Gömrük qaydalarının pozulmasına görə iş üzrə Azərbaycan Respublikası gömrük orqanının qərarından şikayətə onun Azərbaycan Respublikasının yuxarı gömrük orqanına daxil olduğu gündən bir ay ərzində, əlavə olaraq öyrənmək və yoxlamaq lazım gəlməyən şikayətə isə təxirə salınmadan, lakin şikayətin alındığı gündən on beş gündən gec olmayaraq baxılır. Şikayətə baxılma müddəti müstəsna hallarda həmin orqanın rəisi və ya onun müavini, Azərbaycan Respublikasının gömrük işini aparan icra hakimiyyəti orqanının struktur bölməsinin rəisi və ya onun müavini tərəfindən üç aydan artıq olmamaqla uzadıla bilər. Belə olduqda şikayətçiyə bu barədə məlumat verilməlidir.

Prokurorun protestinə onun Azərbaycan Respublikasının yuxarı gömrük orqanına daxil olduğu gündən on gün müddətində baxılmalıdır.

Maddə 372. Şikayətə baxılmanın dayandırılması üçün əsaslar və müddətlər

Azərbaycan Respublikası gömrük orqanları şikayətlərə baxılmanı aşağıdakı hallarda dayandırır:

1) əgər barəsində çıxarılan qərardan şikayət verilmiş gömrük qaydalarının pozulması haqqında işin materialları cinayət işinin başlanması və ya istintaqı ilə əlaqədar ibtidai istintaq orqanları tərəfindən tələb edilmişdirsə;

2) əgər gömrük qaydalarının pozulması haqqında işin materiallarına prokuror tərəfindən nəzarət qaydasında baxılırsa.

Bu maddənin birinci hissəsi ilə müəyyən edilmiş halların hər hansı biri olduqda şikayətə baxan Azərbaycan Respublikası gömrük orqanının vəzifəli şəxsi şikayətə baxılmanın dayandırılması haqqında qərar çıxarır və bu barədə şikayət edən şəxsə məlumat verir.

Şikayətə baxılma dayandırma üçün əsaslar aradan qalxdıqdan sonra şikayətə baxan Azərbaycan Respublikası gömrük orqanının vəzifəli şəxsinin qərarı üzrə yenidən başlanır.

Maddə 373. Şikayət və ya protest verilməsinin nəticələri

Şikayət və ya protest verilməsi gömrük qaydalarının pozulmasına görə tənbehetmə haqqında qərar istisna olmaqla, Azərbaycan Respublikası gömrük orqanının gömrük qaydalarının pozulması haqqında iş üzrə qərarının icrasını dayandırmır. Şikayət və ya protest verilməsi xəbərdarlıq növündə tənbehetmə haqqında qərarın icrasını dayandırmır.

49-cu fəsil. Gömrük qaydalarının pozulmasına görə tənbehetmə haqqında Azərbaycan Respublikası gömrük orqanının qərarının icrası

Maddə 374. Gömrük qaydalarının pozulmasına görə tənbehetmə haqqında qərarın icraya yönəldilməsi

Gömrük qaydalarının pozulmasına görə tənbehetmə haqqında qərar qərardan şikayət verilməsi müddəti keçdikdən sonra, yaxud Azərbaycan Respublikasının yuxarı gömrük orqanı, rayon (şəhər) xalq məhkəməsi və ya Azərbaycan Respublikası İqtisad Məhkəməsi tərəfindən Azərbaycan Respublikası gömrük orqanının qərarından şikayət üzrə qərar qəbul edilən gün bu qərarı çıxaran Azərbaycan Respublikası gömrük orqanı tərəfindən icraya yönəldilir.

Gömrük qaydalarının pozulmasına görə tənbehetmə haqqında qərar çıxaran orqan onu müstəqil surətdə, yaxud qərarın icraya yönəldilməsi haqqında maliyyə orqanına və ya Azərbaycan Respublikası Milli Bankının lisenziyasına malik banklara və digər kredit təşkilatlarına bildiriş göndərmək yolu ilə, yaxud tənbehetmə haqqında qərarı başqa yolla icra etmək mümkün olmadıqda, məhkəmə icraçıları  vasitəsi ilə icraya yönəldir.

Əgər tənbehetmə haqqında qərar çıxarıldığı gündən bir il ərzində icraya yönəldilməyibsə, bu halda həmin qərar icra edilmir.

Müəyyən edilmiş müddətdə şikayət verilməsi, yaxud protest verilməsi ilə əlaqədar tənbehetmə haqqında qərarın icrası dayandırılarsa, bu halda bu maddənin üçüncü hissəsi ilə müəyyən edilmiş müddət şikayətə və ya protestə baxılanadək kəsilir.9

Maddə 375. Cərimə qoyulması və ya malların və nəqliyyat vasitələrinin dəyərinin tutulması haqqında Azərbaycan Respublikası gömrük orqanının qərarının icrası

Cərimənin məbləği və ya malların və nəqliyyat vasitələrinin dəyəri gömrük qaydalarını pozmuş şəxs tərəfindən ona, yaxud onun nümayəndəsinə qərarın təqdim edildiyi və ya göndərildiyi gündən on beş gündən gec olmayaraq, bu cür qərardan şikayət və ya protest verildikdə isə şikayətin və ya protestin təmin edilmədən saxlanması haqqında qərar qəbul edilən gündən sonra on beş gündən gec olmayaraq ödənilməlidir. Cərimənin məbləği və ya malların və ya nəqliyyat vasitələrinin dəyəri göstərilən müddətdə ödənilmədikdə, ödəmə günü də daxil olmaqla hər gecikdirilən gün üçün ödənilməli olan məbləğin 0,3 faizi miqdarında peniya alınır.

Cərimənin məbləği və ya malların və nəqliyyat vasitələrinin dəyəri gömrük qaydalarını pozmuş şəxs tərəfindən iş üzrə qərar çıxarmış Azərbaycan Respublikası gömrük orqanına, yaxud Azərbaycan Respublikası Milli Bankının lisenziyasına malik banklara və digər kredit təşkilatlarına Azərbaycan Respublikasının milli valyutası, yaxud xarici valyuta ilə ödənilir. Xarici valyutanın Azərbaycan Respublikasının milli valyutasına çevrilməsi cərimənin məbləği və ya malların və nəqliyyat vasitələrinin dəyərinin ödənildiyi gün qüvvədə olan Azərbaycan Respublikası Milli Bankının müəyyən etdiyi məzənnələr üzrə həyata keçirilir. Əgər cərimənin məbləği və ya malların və nəqliyyat vasitələrinin dəyəri fiziki şəxs və ya hüquqi şəxs tərəfindən müəyyən edilmiş müddətlərdə ödənilməzsə, həmin məbləğ tənbehetməni təmin etmək məqsədi ilə götürülmüş malların və nəqliyyat vasitələrinin, üzərinə həbs qoyulmuş əmlakın və girov predmetinin dəyərindən çıxılır, yaxud borcun ödəniləcəyi barədə zəmanətin verilməsi və ya depozitə verilmiş məbləğin köçürülməsi yolu ilə, yaxud gömrük qaydalarını pozmuş şəxsin pul gəlirləri və ya digər pul vəsaitindən məcburi qaydada tutulur.

Əgər fiziki şəxs işləmirsə və ya gömrük qaydalarını pozmuş fiziki və ya vəzifəli şəxsin pul gəlirləri və ya digər pul vəsaitindən cərimə məbləğinin və ya malların və nəqliyyat vasitələrinin dəyərinin tutulması başqa səbəblər üzündən mümkün deyilsə, bu halda onların tutulması Azərbaycan Respublikası gömrük orqanının qərarı əsasında məhkəmə icraçıları tərəfindən həmin şəxsin əmlakına, yaxud ümumi əmlakdan onun payına düşən hissəsinə yönəldilməklə tutulur.

Əgər müəyyən edilmiş müddətdə idarə, müəssisə və təşkilat, həmçinin hüquqi şəxs yaratmadan sahibkarlıq fəaliyyəti ilə məşğul olan şəxs tərəfindən cərimənin məbləği və ya malların və nəqliyyat vasitələrinin dəyəri ödənilməzsə, bu halda həmin məbləğ bu cür tənbehi təmin etmək üçün götürülmüş malların və nəqliyyat vasitələrinin, üzərinə həbs qoyulmuş əmlakın və ya girov predmetinin dəyərindən çıxılır, yaxud borcun ödəniləcəyi barədə zəmanətin verilməsi, depozitə verilmiş məbləğin köçürülməsi yolu ilə ödənilir, yaxud qərarın icraya yönəldilməsi haqqında bildiriş Azərbaycan Respublikasının maliyyə orqanlarına və ya Azərbaycan Respublikası Milli Bankının lisenziyasına malik banklara və digər kredit təşkilatlarına göndərilməklə, hüquqi və fiziki şəxslərin hesabından qanunvericilikdə müəyyən edildiyi qaydada məcburi silinməklə tutulur.

İdarə, müəssisə və təşkilatda, hüquqi şəxs yaratmadan sahibkarlıq fəaliyyəti ilə məşğul olan şəxsdə cərimənin məbləğinin tutulması üçün kifayət qədər pul vəsaiti olmadıqda, həmin tələb Azərbaycan Respublikası gömrük orqanının vəsatəti əsasında məhkəmə icraçıları vasitəsi ilə həmin şəxsə məxsus əmlaka yönəldilməklə tutulur.

Tutulmuş cərimənin bölgüsü və istifadəsi qaydaları müvafiq icra hakimiyyəti orqanı tərəfindən müəyyən edilir.9

Maddə 376. Azərbaycan Respublikası gömrük orqanının müsadirə haqqında qərarının icrası

Barəsində müsadirə haqqında qərar çıxarılmış mallar, nəqliyyat vasitələri və digər əşyalar Azərbaycan Respublikası gömrük orqanının qərarından şikayətetmə müddəti bitdikdən sonra Azərbaycan Respublikası qanunvericiliyinə uyğun olaraq müsadirə edilir. Əgər bu mallar, nəqliyyat vasitələri və digər əşyalar gömrük orqanları tərəfindən götürülməyibsə, bu halda gömrük qaydalarını pozmuş şəxs və ya bu əşyaların verildiyi şəxs həmin əşyaları qərar ona təqdim edildiyi və ya göndərildiyi gündən etibarən on beş gündən gec olmayaraq, bu cür qərardan şikayət və ya protest verildiyi halda isə şikayəti və ya protesti təmin etmədən saxlamaq haqqında qərar çıxarıldığı gündən etibarən on beş gündən gec olmayaraq Azərbaycan Respublikası gömrük orqanına təqdim etməlidir. Bu tələb göstərilən müddətdə yerinə yetirilmədikdə müsadirə haqqında Azərbaycan Respublikası gömrük orqanının qərarı məhkəmə qərarlarının icrası üzrə ədliyyə polis bölmələri tərəfindən icra edilir. 9

Maddə 377. Azərbaycan Respublikası gömrük orqanının qərarının lisenziya və ya ixtisas attestatının geri alınması hissəsinin icrası

Azərbaycan Respublikası gömrük orqanının gömrük qaydalarının pozulmasına görə tənbehetmə haqqında qərarının lisenziya və ya ixtisas attestatlarının geri alınması hissəsi bu cür qərar çıxaran Azərbaycan Respublikasının gömrük işini aparan icra hakimiyyəti orqanı tərəfindən müstəqil surətdə icraya yönəldilir.

Geri alınan lisenziya və ya ixtisas attestatı gömrük qaydalarının pozulmasına görə tənbehetmə haqqında Azərbaycan Respublikasında gömrük işini aparan icra hakimiyyəti orqanının qərarı icraya yönəldildiyi andan etibarsız hesab edilir.

Azərbaycan Respublikası gömrük orqanı tərəfindən geri alınan lisenziya və ya ixtisas attestatı, onların verildiyi şəxs tərəfindən ona qərar təqdim edildiyi və ya göndərildiyi gündən etibarən on beş gündən gec olmayaraq, bu cür qərardan şikayət və ya protest verildiyi hallarda isə şikayət və protestin təmin edilməməsi haqqında qərar çıxarılan gündən etibarən on beş gündən gec olmayaraq Azərbaycan Respublikası gömrük orqanına qaytarılır. Göstərilən müddət ərzində bu tələblərin yerinə yetirilməməsi Azərbaycan Respublikası gömrük orqanının vəzifəli şəxsinin qanuni sərəncamına və ya tələbinə tabe olmamağa görə bu Məcəlləyə uyğun məsuliyyətə səbəb olur.

Maddə 378. Xaricdə yaşayan, yaxud olan və Azərbaycan Respublikasının ərazisində mülkiyyəti olmayan şəxslərin gömrük qaydalarının pozulmasına görə tənbeh edilməsi haqqında Azərbaycan Respublikası gömrük orqanının qərarının icrası

Xaricdə yaşayan, yaxud olan və Azərbaycan Respublikası ərazisində mülkiyyəti olmayan şəxslərin gömrük qaydalarının pozulmasına görə tənbeh edilməsi haqqında Azərbaycan Respublikası gömrük orqanının qərarının icrası Azərbaycan Respublikasının qanunvericiliyi və həmin şəxslərin olduğu və ya yaşadığı dövlətlərlə, həmçinin hüquqpozan şəxsin mülkiyyətinin olduğu dövlətlərlə Azərbaycan Respublikasının bağlamış olduğu beynəlxalq müqavilələrlə müəyyən edilir.

50-ci fəsil. Gömrük qaydalarının pozulmasına görə tənbeh tətbiq edilməsinin sadələşdirilmiş forması

Maddə 379. Gömrük qaydalarının pozulmasına görə tənbeh tətbiq edilməsinin sadələşdirilmiş forması

Bu Məcəllənin 244-248-ci maddələri, 249-cu maddəsinin ikinci və üçüncü hissələri, 250-260, 262-265, 267-ci maddələri, 274-cü maddəsinin ikinci hissəsi və 283-cü maddəsi ilə nəzərdə tutulmuş gömrük qaydalarının pozulması faktları aşkar edilərkən bu cür hüquqpozmanın törədilməsinə görə xəbərdarlıq və ya cərimə növündə tənbehetmə tətbiq edildiyi hallarda gömrük qaydalarının pozulmasına görə tənbeh tətbiq edilməsinin sadələşdirilmiş formasından istifadə edilməsinə yol verilir.

Gömrük qaydalarının pozulmasına görə tənbeh tətbiq edilməsinin sadələşdirilmiş formasından istifadə edilərkən gömrük qaydalarının pozulmasına görə iş aparılmır, gömrük qaydalarının pozulması haqqında protokol tərtib edilmir, prosessual hərəkətlər həyata keçirilmir, tənbehetmə isə bir qayda olaraq, gömrük qaydalarının pozulması faktının aşkar edildiyi yerdə tətbiq edilir.

Maddə 380. Gömrük qaydalarının pozulmasına görə tənbeh tətbiq edilməsinin sadələşdirilmiş formasından istifadə edilməsi şərtləri

Gömrük qaydalarının pozulmasına görə tənbeh tətbiq edilməsinin sadələşdirilmiş formasından istifadə edilməsinə aşağıdakı hallarda yol verilir:

• fiziki şəxs və ya vəzifəli şəxs barəsində, əgər onlar on səkkiz yaşa çatmışlarsa, lal, kar, kor deyillərsə və öz müdafiə hüquqlarını özlərinin həyata keçirməsinə mane ola biləcək digər fiziki və ya ruhi qüsurları yoxdursa;
• idarə, müəssisə və təşkilatlar, həmçinin hüquqi şəxs yaratmadan sahibkarlıq fəaliyyəti ilə məşğul olan şəxslər barəsində, əgər gömrük qaydalarının pozulması faktı aşkar edilən anda idarə, müəssisə və təşkilatın rəhbəri və ya onun müavini, həmçinin hüquqi şəxs yaratmadan sahibkarlıq fəaliyyəti ilə məşğul olan şəxs, yaxud onların səlahiyyətli nümayəndəsi iştirak edirsə.

Eyni zamanda, bu maddənin birinci hissəsində göstərilən şəxslər gömrük qaydalarını pozmaları faktını, öz təqsirliliyini (fiziki şəxslər və vəzifəli şəxslər üçün) boynuna aldıqda, tənbeh tətbiqinin sadələşdirilmiş formasından istifadə edilməsinə razıdırsa, cərimə növündə tənbeh tətbiq edildiyi halda bunu ödəməyə hazır olduqlarını bildirdikdə və cəriməni dərhal yerində ödənilməyə real imkanları olduqda həmin şəxslər barəsində gömrük qaydalarının pozulmasına görə tənbeh tətbiq edilməsinin sadələşdirilmiş formasından istifadə edilə bilər.

Maddə 381. Gömrük qaydalarının pozulmasına görə tənbeh tətbiq edilməsinin sadələşdirilmiş formasından istifadə edilməsi qaydası

Bu Məcəllənin 379 və 380-ci maddələri ilə müəyyən edilmiş hallar müəyyənləşdirildikdən sonra, Azərbaycan Respublikası gömrük orqanının vəzifəli şəxsi ciddi maliyyə hesabatlı sənəd olan tənbehetmə haqqında akt tərtib edir.

Aktda aşağıdakılar göstərilir:

• Azərbaycan Respublikası gömrük orqanının adı;
• tərtib edildiyi tarix;
• aktı tərtib edən vəzifəli şəxsin vəzifəsi, soyadı, adı, atasının adı;
• gömrük qaydalarını pozan şəxs və əgər varsa, onun nümayəndəsi haqqında qısa məlumat;
• gömrük qaydalarının pozulması faktı haqqında qısa məlumat və həmin hüquqpozmaya görə məsuliyyət nəzərdə tutan bu Məcəllənin müvafiq maddəsi;
• tənbehin növü, cərimə qoyulduqda isə onun məbləği və onun ödənilməsi haqqında qeyd.

Aktın xüsusi qrafasında gömrük qaydalarının pozulmasını törətmiş şəxs və ya onun nümayəndəsi gömrük qaydalarını pozması faktını, öz təqsirliliyini (fiziki şəxs və vəzifəli şəxs üçün) boynuna almasını, tənbeh tətbiq edilməsinin sadələşdirilmiş formasından istifadə edilməsinə razılığını və cəriməni dərhal verməyə hazır olduğunu yazılı şəkildə təsdiq etməlidir.

Aktın surəti gömrük qaydalarını pozmuş şəxsə və ya onun nümayəndəsinə imza etdirilməklə verilir.

Tənbehetmə haqqında aktın formasını Azərbaycan Respublikasının gömrük işini aparan icra hakimiyyəti orqanı müəyyən edir.

Maddə 382. Tənbehetmə haqqında aktdan şikayət edilməsi və ona nəzarət qaydasında baxılma

Tənbehetmə haqqında vəzifəli şəxsin tərtib etdiyi aktdan Azərbaycan Respublikası gömrük orqanının rəisinə və ya onun müavininə bu cür akt tərtib edildiyi gündən on gün müddətində şikayət verilə bilər. Azərbaycan Respublikası gömrük orqanının rəisi və ya onun müavini şikayətlə əlaqədar və ya Azərbaycan Respublikası gömrük orqanlarının vəzifəli şəxsləri tərəfindən qanunvericiliyə əməl edilməsi üzərində nəzarət qaydasında göstərilən akta baxaraq aşağıdakı qərarlardan birini qəbul edir:

1) tənbehi dəyişdirmədən, şikayəti isə təmin etmədən saxlayır;

2) öz qərarı ilə tənbeh haqqında aktı ləğv edir və tənbeh verilən şəxsi məsuliyyətdən azad edir;

3) öz qərarı ilə tənbehetmə haqqında aktı ləğv edir və gömrük qaydalarının pozulması haqqında iş başlanılması haqqında qərar qəbul edir, yaxud gömrük işi sahəsində cinayətlər haqqında iş başlayır;

4) öz qərarı ilə, ağırlaşdırmamaq şərti ilə gömrük qaydalarının pozulmasına görə tənbeh tədbirini dəyişdirir.

Qəbul edilmiş qərar barəsində gömrük qaydalarının pozulmasına görə məsuliyyətə cəlb edilən şəxsə məlumat verilir. 11

XI bölmə. Məlumatlandırma və məsləhətvermə. İlkin qərarlar

51-ci fəsil. Maraqlı şəxslərin məlumatla təmin edilməsi və gömrük məsələləri üzrə məsləhətvermə

Maddə 383. Qəbul edilmiş qərarın, hərəkət və hərəkətsizliyin səbəbləri haqqında məlumatın alınması

Azərbaycan Respublikası gömrük orqanı tərəfindən barəsində qərar qəbul edilmiş şəxs qərar qəbul edildiyi, hərəkətin yerinə yetirildiyi gündən iki ay müddətində qərarın qəbul edilməsinin və ya hərəkətin edilməsinin səbəbləri və əsasları haqqında sorğu ilə həmin gömrük orqanına müraciət etmək hüququna malikdir.

Sorğuya Azərbaycan Respublikasının gömrük orqanı tərəfindən bir ay ərzində cavab verilməlidir. Yazılı sorğuya cavab yazılı şəkildə verilir.

Maddə 384. Hüquqi aktların dərc edilməsi

Gömrük işi üzrə Azərbaycan Respublikasının qanunvericilik aktları və Azərbaycan Respublikasının beynəlxalq müqavilələri, Azərbaycan Respublikasının gömrük işini aparan icra hakimiyyəti orqanının ümumi xarakterli normativ aktları rəsmi surətdə dərc edilir.

Azərbaycan Respublikasının gömrük işini aparan icra hakimiyyəti orqanı gömrük işi üzrə ən mühüm hüquqi aktların digər kütləvi informasiya vasitələrində dərc edilməsini, həmçinin gömrük işi üzrə hüquqi aktlar külliyyatının nəşrini təmin edir.

Maddə 385. Qüvvədə olan hüquqi aktlar haqqında məlumat

Bu Məcəllənin 384-cü maddəsində göstərilən qüvvədə olan hüquqi aktlar haqqında məlumatlar bütün maraqlı şəxslərə əvəzsiz verilir.

Gömrük qanunvericiliyinin və icrasına nəzarət Azərbaycan Respublikası gömrük orqanlarına həvalə edilmiş Azərbaycan Respublikasının digər qanunvericiliyinin əsas müddəaları haqqında qısa arayışlar kütləvi tanışlıq üçün Azərbaycan Respublikası gömrük orqanlarının yerləşdiyi yerlərdə təqdim edilir.

Maddə 386. Dərc edilmiş hüquqi aktların mətnlərinin təqdim edilməsi

Bu Məcəllənin 384-cü maddəsində göstərilən hüquqi aktların mətnləri Azərbaycan Respublikasının gömrük işini aparan icra hakimiyyəti orqanı, Azərbaycan Respublikasının müvafiq icra hakimiyyəti orqanının ilə razılaşdırmaqla müəyyən etdiyi məbləğdə haqq tutulmaqla bütün maraqlı şəxslərə verilir. Azərbaycan Respublikasının qanunvericilik aktları, o cümlədən Azərbaycan Respublikasının gömrük işini aparan icra hakimiyyəti orqanının qərarı ilə nəzərdə tutulan hallarda göstərilən haqq tutulmur.

Maddə 387. Gömrük işi üzrə və Azərbaycan Respublikası gömrük orqanlarının səlahiyyətinə aid olan digər məsələlər üzrə məsləhətvermə

Gömrük işi üzrə və Azərbaycan Respublikası gömrük orqanlarının səlahiyyətinə aid olan digər məsələlər üzrə məsləhətverməni Azərbaycan Respublikasında gömrük işini aparan icra hakimiyyəti orqanının müəyyən etdiyi qaydada, həmin orqanın tabeliyində olan gömrük laboratoriyalarının, elmi tədqiqat və tədris müəssisələrinin işçiləri, həmçinin Azərbaycan Respublikası gömrük orqanlarının işçiləri həyata keçirir.

Məsləhətverməyə görə Azərbaycan Respublikasının gömrük işini aparan icra hakimiyyəti orqanının müvafiq icra hakimiyyəti orqanı ilə razılaşdırmaqla müəyyən etdiyi məbləğdə haqq tutulur. Əgər hüquqi akt dərc edilməmişdirsə, həmçinin Azərbaycan Respublikasının qanunvericilik aktları ilə nəzərdə tutulan digər hallarda, o cümlədən Azərbaycan Respublikasında gömrük işini aparan icra hakimiyyəti orqanının qərarları ilə göstərilən haqq tutulmur.

Maddə 388. Düzgün olmayan məlumata görə məsuliyyət

Azərbaycan Respublikası gömrük orqanları, Azərbaycan Respublikasında gömrük işini aparan müvafiq mərkəzi icra hakimiyyəti orqanının tabeliyində olan gömrük laboratoriyaları, elmi tədqiqat və tədris müəssisələri bu fəslin müddəalarına uyğun olaraq şəxslərə verilən məlumatların düzgünlüyünə görə Azərbaycan Respublikasının qanunvericiliyinə uyğun məsuliyyət daşıyırlar.

Bu maddənin birinci hissəsində göstərilən orqanlar və müəssisələr onların xəbəri və nəzarəti olmadan dərc edilmiş hüquqi aktın mətninin təhrif edilməsi nəticəsində dəyən zərərə, eləcə də bu orqanların və müəssisələrin işçiləri olmayan və ya buna səlahiyyəti olmayan şəxslər tərəfindən verilən qeyri-peşəkar məsləhətlər nəticəsində dəyən zərərə görə məsuliyyət daşımırlar.

52-ci fəsil. İlkin qərarlar

Maddə 389. İlkin qərarların qəbulu və onun hüquqi əhəmiyyəti

Azərbaycan Respublikasının gömrük işini aparan icra hakimiyyəti orqanı, həmçinin həmin orqanın müəyyən etdiyi Azərbaycan Respublikasının ayrı-ayrı gömrük orqanları maraqlı şəxslərin yazılı sorğusu əsasında konkret mallarla və əməliyyatla əlaqədar malların təsnifatı, onların gömrük dəyəri və malların mənşə ölkəsi, gömrük ödənişlərinin məbləği və gömrük işi üzrə qanunvericiliyin tətbiqinin digər məsələlərinə aid ilkin qərar qəbul edə bilər.

İlkin qərar Azərbaycan Respublikası gömrük orqanları üçün məcburidir. İlkin qərar ərizəçi tərəfindən Azərbaycan Respublikasının gömrük sərhədindən keçiriləcək mallarla əlaqədar bir il müddətində qüvvədə olur.

İlkin qərarın qəbulu üçün Azərbaycan Respublikasının gömrük işini aparan icra hakimiyyəti orqanının Azərbaycan Respublikası müvafiq icra hakimiyyəti orqanı ilə razılaşdırmaqla müəyyən etdiyi məbləğdə haqq tutulur.

Maddə 390. İlkin qərarın qəbulu haqqında sorğu

İlkin qərarın qəbul edilməsində marağı olan şəxs bu Məcəllənin 389-cu maddəsində göstərilən Azərbaycan Respublikası gömrük orqanına yazılı sorğu göndərir.

İlkin qərarı qəbul etmək üçün zəruri olan bütün məlumatlar sorğuda olmalıdır. Malların prob və nümunələri, təsviri, fotoşəkli, şəkilləri, çertyojları, kommersiya və digər sənədləri, sorğu olunan ilkin qərarın xarakterindən asılı olaraq istənilən digər zəruri məlumatlar sorğuya əlavə edilməlidir.

İlkin qərarın çıxarılması mümkün olmadıqda sorğu qəbul edilmir.

Maddə 391. İlkin qərarların ləğvi, dəyişdirilməsi və ya geri alınması

Azərbaycan Respublikası gömrük orqanları onlar tərəfindən və ya Azərbaycan Respublikasının aşağı gömrük orqanları tərəfindən qəbul edilən ilkin qərarları ləğv edə, dəyişə və ya geri ala bilərlər.

Əgər ilkin qərar ərizəçi tərəfindən təqdim edilən tam və düzgün olmayan məlumatlar əsasında qəbul edilmişdirsə, həmçinin Azərbaycan Respublikasının qanunvericiliyində ilkin qərara aidiyyəti olan dəyişikliklər olduqda, ilkin qərar ləğv edilir və ya dəyişdirilir. Ləğvetmə və ya dəyişiklik bu barədə qərar qəbul edildiyi gündən qüvvəyə minir.

Kifayət qədər əsaslar olduqda ilkin qərar geri alına bilər. Geri alma haqqında qərar onun qəbul edildiyi gündən bir ay sonra qüvvəyə minir.

İlkin qərar ləğv edildikdə, dəyişdirildikdə və ya geri alındıqda onun qəbul edilməsinə görə alınmış haqq, əgər ərizəçi bu qərardan istifadə etmişsə geri qaytarılmır.

XII bölmə. Mallar və nəqliyyat vasitələri üzərində sərəncam verilməsi və əldə edilən vəsaitlərdən istifadə edilməsi

53-cü fəsil. Mallar və nəqliyyat vasitələri üzərində sərəncam verilməsi

Maddə 392. Dövlət mülkiyyətinə keçirilmə

Azərbaycan Respublikası qanunvericiliyi tələblərinə müvafiq qaydada, o cümlədən gömrük işi sahəsində cinayətlər haqqında işlər üzrə müsadirə edilmiş mallar, nəqliyyat vasitələri və digər əşyalar, həmçinin şəxsin dövlətin xeyrinə imtina etdiyi mallar və nəqliyyat vasitələri dövlət mülkiyyətinə keçirilir.

Malların və nəqliyyat vasitələrinin dövlət mülkiyyətinə keçirilməsi qaydası Azərbaycan Respublikasının qanunvericiliyi ilə, onunla tənzimlənməyən hissəsində isə Azərbaycan Respublikası müvafiq icra hakimiyyəti orqanı ilə birlikdə Azərbaycan Respublikasında gömrük işini aparan icra hakimiyyəti orqanı tərəfindən müəyyən edilir. 11

Maddə 393. Dövlət mülkiyyətinə keçirilmiş mallar, nəqliyyat vasitələri və digər əşyalar üzərində sərəncam verilməsi

Dövlət mülkiyyətinə keçirilmiş mallar, nəqliyyat vasitələri və digər əşyalar, Azərbaycan Respublikası qanunvericiliyi ilə digər hallar nəzərdə tutulmamışdırsa, gömrük auksionları, əmtəə birjaları, yaxud ticarət müəssisələri və təşkilatları (o cümlədən Azərbaycan Respublikasında gömrük işini aparan icra hakimiyyəti orqanı tərəfindən yaradılan) vasitəsi ilə satılır. Dövlət mülkiyyətinə keçirilmiş mallar, nəqliyyat vasitələri və digər əşyalar Azərbaycan Respublikasında gömrük işini aparan icra hakimiyyəti orqanının Azərbaycan Respublikasının müvafiq icra hakimiyyəti orqanı ilə razılaşdırmaqla müəyyən etdiyi qaydada sərbəst (bazar) qiymətləri ilə satılır.

Gömrük auksionlarında iştiraka görə Azərbaycan Respublikasının gömrük işini aparan icra hakimiyyəti orqanınınmüəyyən etdiyi məbləğdə haqq alınır.

Dövlət mülkiyyətinə keçirilmiş malların, nəqliyyat vasitələrinin və digər əşyaların daşınması, saxlancı və satışı ilə bağlı xərclər onların satışından əldə edilən məbləğ hesabına ödənilir.

Azərbaycan Respublikası gömrük orqanlarının, Azərbaycan Respublikasının gömrük işini aparan icra hakimiyyəti orqanınıntabeliyində olan gömrük laboratoriyalarının, elmi tədqiqat və tədris müəssisələrinin işçiləri, həmçinin onların ailə üzvləri bilavasitə, yaxud digər şəxslər vasitəsi ilə dövlət mülkiyyətinə keçirilmiş malları, nəqliyyat vasitələrini və digər əşyaları ala bilməzlər.

Azərbaycan Respublikasının gömrük işini aparan icra hakimiyyəti orqanıdövlət mülkiyyətinə keçirilmiş dini əşyaları dini təşkilatlara, tarixi, bədii və incəsənət əşyalarını isə aidiyyəti üzrə muzeylərə müvafiq icra hakimiyyəti orqanının qərarı ilə verə bilər.

Maddə 394. Çatışmayan məbləğin tutulması

Əgər dövlət mülkiyyətinə keçirilmiş mallar, nəqliyyat vasitələri və digər əşyaların satışından əldə edilən məbləğ Azərbaycan Respublikası gömrük orqanlarının xərclərini ödəmirsə, çatışmayan hissə deklarantdan və ya gömrük ödənişlərinin ödənilməsinə cavabdeh olan digər şəxsdən tutulur.

Maddə 395. Satılmayan, yaxud satışına icazə verilməyən mallar, nəqliyyat vasitələri və digər əşyalar üzərində sərəncam verilməsi

Dövlət mülkiyyətinə keçirilmiş və satışına icazə verilməyən malların, nəqliyyat vasitələrinin və digər əşyaların siyahısı Azərbaycan Respublikası qanunvericiliyi ilə müəyyən edilir.

Dövlət mülkiyyətinə keçirilmiş və gömrük auksionlarında, əmtəə birjalarında, yaxud ticarət müəssisələri və təşkilatlarında satılmamış qalan və ya satışına icazə verilməyən mallar, nəqliyyat vasitələri və digər əşyalar üzərində sərəncam verilməsi qaydaları Azərbaycan Respublikasının qanunvericiliyi ilə müəyyən edilir.

54-cü fəsil. Bu Məcəlləyə müvafiq olaraq əldə edilmiş vəsaitdən istifadə

Maddə 396. Gömrük rüsumları, əlavə dəyər vergisi və aksizlərin alınmasından əldə edilən vəsait

Azərbaycan Respublikası gömrük orqanları tərəfindən alınan gömrük rüsumlarından, əlavə dəyər vergisindən və aksizlərdən əldə edilən vəsait dövlət büdcəsinə köçürülür.

Maddə 397. Məlumatlandırma və məsləhətvermədən əldə edilən vəsaitlər

Gömrük işi məsələləri üzrə məlumatlandırma və məsləhətvermədən əldə edilən vəsaitlər Azərbaycan Respublikasının gömrük işini aparan icra hakimiyyəti orqanınınmüəyyən etdiyi qaydada, Azərbaycan Respublikası gömrük orqanlarının, Azərbaycan Respublikasının gömrük işini aparan icra hakimiyyəti orqanınıntabeliyindəki gömrük laboratoriyalarının, elmi tədqiqat və tədris müəssisələri işçilərinin sosial vəziyyətinin yaxşılaşdırılması məqsədi ilə istifadə edilir.

Maddə 398. Digər vəsait

Azərbaycan Respublikası gömrük orqanlarının, yaxud Məhkəmələrin (hakimlərin) gömrük işi sahəsində cinayətlər və gömrük qaydalarının pozulması haqqında işlər üzrə qərarları əsasında dövlət mülkiyyətinə keçirilmiş malların, nəqliyyat vasitələrinin və digər əşyaların satışından və ya onların dəyərinin tutulmasından əldə edilən vəsait, cərimələr, gömrük yığımları və bu Məcəllə ilə müəyyən edilmiş digər ödənişlər (dövlət rüsumu istisna olmaqla) Azərbaycan Respublikası gömrük sisteminin büdcədənkənar inkişaf fonduna keçirilir və Azərbaycan Respublikası gömrük orqanlarının, Azərbaycan Respublikasında gömrük işini aparan icra hakimiyyəti orqanının tabeiliyində olan gömrük laboratoriyalarının, elmi tədqiqat və tədris müəssisələrinin maddi -texniki bazasının və sosial sahəsinin möhkəmləndirilməsi, o cümlədən maddi mükafatlandırma və ictimai -mədəni tədbirlər fondlarının artırılması məqsədləri ilə istifadə olunur.

Azərbaycan Respublikası gömrük sisteminin büdcədənkənar inkişaf fondu haqqında Əsasnamə və fondun vəsaitinin xərclənməsi qaydalarını Azərbaycan Respublikasının >müvafiq icra hakimiyyəti orqanımüəyyən edir. 11, 14

XIII bölmə. Azərbaycan Respublikası gömrük orqanlarının və onların vəzifəli şəxslərinin qərarlarından, hərəkət və ya hərəkətsizliyindən şikayətvermə. Şikayətlərə baxılma

55-ci fəsil. Şikayətvermə

Maddə 399. Bu bölmənin tətbiqi sahəsi

Azərbaycan Respublikası gömrük orqanlarının və onların vəzifəli şəxslərinin qərarlarından, hərəkət və hərəkətsizliyindən şikayət verilməsinin bütün hallarında Azərbaycan Respublikasının müvafiq qanunvericiliyi və bu bölmənin müddəaları tətbiq olunur.

İnzibati və cinayət məsuliyyəti tədbirlərindən şikayətvermə istisna təşkil edir.

Maddə 400. Şikayətvermə hüququ

Öz hüququ pozulan və qanuni mənafeyinə zərər dəymiş istənilən hüquqi və fiziki şəxs Azərbaycan Respublikası gömrük orqanları və onların vəzifəli şəxslərinin qərarlarından (o cümlədən normativ aktlardan), hərəkət və hərəkətsizliyindən Azərbaycan Respublikasının qanunvericiliyinə uyğun olaraq şikayət vermək hüququna malikdir.

Maddə 401. İlkin şikayətvermə

Azərbaycan Respublikası gömrük orqanlarının, həmçinin onların vəzifəli şəxslərinin qərarından, hərəkətləri və ya hərəkətsizliyindən ilkin şikayət müvafiq olaraq Azərbaycan Respublikasının yuxarı gömrük orqanına və ya vəzifəli şəxsinə verilir.

Şəxslərin ərizə və şikayətlərini baxılmaq üçün qanuna zidd hərəkətlərindən (hərəkətsizliyindən) şikayət edilən orqanlara və ya vəzifəli şəxslərə göndərmək qadağandır.

Maddə 402. İlkin şikayətvermə müddətləri

İlkin şikayət şəxsə qərar və ya hərəkətin törədilməsi barədə məlumat verildiyi gündən üç ay ərzində verilir.

Qəbul edilmiş qərar haqqında şəxsə məlumat verilmədikdə, ilkin şikayət qərar qəbul edildiyi gündən altı ay ərzində verilə bilər.

Azərbaycan Respublikasının müvafiq gömrük orqanları və ya onların vəzifəli şəxsləri tərəfindən qərar çıxarılması barədə yazılı müraciət alındıqdan sonra üç aylıq müddət keçdiyi gündən sonra üç ay ərzində hərəkətsizlik barədə ilkin şikayət verilə bilər.

Maddə 403. İlkin şikayətə baxılma müddətləri

İlkin şikayətə bir ay ərzində, əlavə öyrənilməsi və yoxlanılması tələb edilməyən şikayətə isə ən geci 15 gün ərzində baxılır. Azərbaycan Respublikasının yuxarı gömrük orqanı şikayətə baxılma vaxtını bir aydan çox olmamaq şərti ilə uzada bilər.

Maddə 404. Şikayətvermə müddətlərinin bərpa edilməsi

Şikayətin verilməsi üçün bu Məcəllənin 402-ci maddəsində göstərilən müddətlər üzrlü səbəblərə görə ötürüldükdə, şikayət verən şəxsin ərizəsinə əsasən həmin müddətlər müvafiq olaraq Azərbaycan Respublikasının gömrük işini aparan icra hakimiyyəti orqanınınvə ya onların vəzifəli şəxsləri tərəfindən bərpa edilə bilər.

Maddə 405. Şikayətin forması

Şikayət yazılı formada verilir və Azərbaycan Respublikasının müvafiq gömrük orqanına və ya vəzifəli şəxsə ünvanlanır.

Maddə 406. Şikayət verilməsinin nəticəsi

Bu maddənin ikinci hissəsi ilə müəyyən edilmiş hallar istisna edilməklə, şikayətin verilməsi, barəsində şikayət verilən qərarın və ya hərəkətin icrasını dayandırmır.

Şikayətin verildiyi Azərbaycan Respublikası gömrük orqanı və ya vəzifəli şəxs, barəsində şikayət verilən qərarın və ya hərəkətin Azərbaycan Respublikasının qüvvədə olan qanunvericiliyinə uyğun olmaması barədə kifayət qədər əsaslara malik olduqda, barəsində şikayət verilən qərarın və ya hərəkətin icrasını tam və ya qismən dayandıra bilər.

Maddə 407. İlkin şikayət verən şəxsin kömək etməsi

İlkin şikayət verən şəxs Azərbaycan Respublikası gömrük orqanları və ya onların vəzifəli şəxsləri tərəfindən işin hallarına baxılarkən, onlara kömək etməyə borcludur.

Maddə 408. İlkin şikayətin geri götürülməsi və ya ləğv edilməsi

İlkin şikayət verən şəxs şikayət üzrə qərar qəbul edilənə qədər istənilən vaxt onu geri götürə və ya ləğv edə bilər. Şikayətin geri götürülməsi və ya ləğv edilməsi göstərilən şəxsin yazılı ərizəsinə əsasən həyata keçirilir.

İlkin şikayətin təkrar verilməsi, şikayət verilməsi üçün müəyyən edilmiş müddət ərzində həyata keçirilə bilər.

Maddə 409. İlkin şikayət üzrə Azərbaycan Respublikası gömrük orqanının və ya onun vəzifəli şəxsinin qərarı

İlkin şikayət üzrə Azərbaycan Respublikası gömrük orqanının və ya onun vəzifəli şəxsinin qərarı yazılı şəkildə qəbul edilir. Qərar şikayət verən şəxs üçün, barəsində şikayət verilən qərardan az əlverişli ola bilər. Şikayət verən şəxs şikayət üzrə qəbul edilmiş qərar barədə xəbərdar edilir.

Şikayət üzrə ümumi əhəmiyyətli qərarlar dərc edilməlidir.

Maddə 410. Təkrar şikayətvermə və onlarin aidiyyəti

Gömrük nəzarətinin və gömrük rəsmiləşdirilməsinin həyata keçirilməsi, gömrük qaydalarının pozulması haqqında işlərin icraatı və ya bu işlərə baxılma (bu cür işlər üzrə Azərbaycan Respublikası gömrük orqanlarının qərarlarından və sadələşdirilmiş formada tənbehetmənin tətbiqi haqqında aktlardan verilən şikayətlərdən başqa), Azərbaycan Respublikası iqtisadi siyasətinə toxunmayan digər məsələlər üzrə Azərbaycan Respublikası gömrük orqanının və onların vəzifəli şəxsinin qərarlarından, hərəkət və ya hərəkətsizliyindən təkrar şikayət, qərarından, hərəkət və ya hərəkətsizliyindən şikayət verilən Azərbaycan Respublikası gömrük orqanının olduğu yer üzrə, yaxud Azərbaycan Respublikası gömrük orqanı vəzifəli şəxsinin iş yeri üzrə rayon (şəhər) xalq məhkəməsinə verilə bilər.

Azərbaycan Respublikası gömrük orqanı və onların vəzifəli şəxsinin qərarlarından, hərəkət və ya hərəkətsizliyindən təkrar şikayət Azərbaycan Respublikası qanunvericiliyinə uyğun olaraq İqtisad Məhkəməsinə də verilə bilər.

Azərbaycan Respublikasının gömrük işini aparan icra hakimiyyəti orqanıvə onun vəzifəli şəxslərinin qərarlarından, hərəkət və ya hərəkətsizliyindən təkrar şikayətlər Azərbaycan Respublikası Baş prokuroruna verilə bilər.

Maddə 411. Təkrar şikayətlərin verilməsi, onlara baxılma, onların həlli qaydası

Təkrar şikayətlərin verilməsi, onlara baxılma, onların həlli və onlar üzrə qərarlardan şikayətvermə qaydası Azərbaycan Respublikasının müvafiq qanunvericiliyi ilə müəyyən edilir.

56-cı fəsil. Azərbaycan Respublikası gömrük orqanları və onların vəzifəli şəxslərinin qərarlarına, hərəkət və ya hərəkətsizliyinə prokurorun protesti ilə əlaqədar və nəzarət qaydasında baxılma

Maddə 412. Prokurorun protesti

Prokurorun protestinə Azərbaycan Respublikası gömrük orqanı və ya onların vəzifəli şəxsləri tərəfindən bu protestin Azərbaycan Respublikası gömrük orqanına daxil olduğu gündən on gün ərzində baxılmalıdır. Protestə baxılmanın nəticələri haqqında prokurora yazılı formada məlumat verilir.

Maddə 413. Azərbaycan Respublikası gömrük orqanları və onların vəzifəli şəxslərinin qərarlarına, hərəkət və ya hərəkətsizliyinə Azərbaycan Respublikası yuxarı gömrük orqanları və Azərbaycan Respublikası gömrük orqanlarının yuxarı vəzifəli şəxsləri tərəfindən nəzarət qaydasında baxılma

Azərbaycan Respublikasının yuxarı gömrük orqanı və ya həmin orqanın yuxarı vəzifəli şəxsi Azərbaycan Respublikası aşağı gömrük orqanının və ya onun vəzifəli şəxsinin qərarını istənilən vaxt qanunçuluğa riayət edilməsinə nəzarət qaydasında ləğv edə, dəyişə və Azərbaycan Respublikasının qanunvericilik aktlarında nəzərdə tutulmuş istənilən tədbirləri tətbiq edə bilər.

XIV bölmə. Azərbaycan Respublikası gömrük orqanlarının vəzifəli şəxsləri

57-ci fəsil. Azərbaycan Respublikası gömrük orqanlarının vəzifəli şəxslərinin hüquqi statusu

Maddə 414. Azərbaycan Respublikası gömrük orqanlarının vəzifəli şəxsləri

Təhsil səviyyəsinə, peşəkarlığına, səhhətinə, işgüzar və mənəvi keyfiyyətlərinə görə Azərbaycan Respublikası gömrük orqanlarına həvalə edilmiş vəzifələri yerinə yetirə bilən Azərbaycan Respublikasının vətəndaşları Azərbaycan Respublikası gömrük orqanlarının vəzifəli şəxsləri ola bilərlər.

Azərbaycan Respublikası gömrük orqanlarında vəzifəyə ilk dəfə təyin edilən şəxslər üçün altı aya qədər sınaq müddəti müəyyən edilə bilər.

Azərbaycan Respublikası gömrük orqanlarında ilk dəfə vəzifəyə təyin edilən Azərbaycan Respublikası vətəndaşları aşağıdakı məzmunda and içirlər:

«Mən Azərbaycan Respublikası gömrük orqanı vəzifəli şəxsinin səlahiyyətlərini həyata keçirərkən Azərbaycan Respublikasının Konstitusiyasına və Azərbaycan Respublikasının qanunvericiliyinə sözsüz riayət etməyə, Azərbaycan Respublikasının iqtisadi suverenliyini və təhlükəsizliyini müdafiə etməyə, öz xidməti vəzifələrimi vicdanla yerinə yetirməyə və gömrük xidməti intizamının tələblərinə əməl etməyə and içirəm».

Andiçmə mərasimi Azərbaycan Respublikasının gömrük işini aparan icra hakimiyyəti orqanınınmüəyyən etdiyi qaydada keçirilir.

Azərbaycan Respublikası gömrük orqanlarının vəzifəli şəxslərinə xüsusi rütbələr verilir. Xüsusi rütbələrin müəyyən edilməsi və onların verilməsi qaydasını Azərbaycan Respublikasınınmüvafiq icra hakimiyyəti orqanıtəsdiq edir.

Azərbaycan Respublikası gömrük orqanlarının vəzifəli şəxsləri üçün xüsusi geyim forması müəyyən edilir. Geyim formasını Azərbaycan Respublikasının >müvafiq icra hakimiyyəti orqanı, onun geyilmə qaydasını isə Azərbaycan Respublikasının gömrük işini aparan icra hakimiyyəti orqanımüəyyən edir. Xüsusi geyim forması pulsuz verilir.

Bu maddənin beşinci və altıncı hissələrinin müddəaları Azərbaycan Respublikasının gömrük işini aparan icra hakimiyyəti orqanınıntabeliyində olan gömrük laboratoriyalarının rəhbərləri və mütəxəssisləri, elmi tədqiqat və tədris müəssisələrinin professor-müəllim heyəti və mütəxəssisləri barəsində də tətbiq edilir.

Maddə 415. Azərbaycan Respublikası gömrük orqanlarının vəzifəli şəxslərinin öz xidməti vəzifələrini lazımi səviyyədə yerinə yetirmələri üçün təminat

Azərbaycan Respublikası gömrük orqanlarının vəzifəli şəxsləri üzərlərinə düşən vəzifələri yerinə yetirərkən Azərbaycan Respublikasının qanunvericiliyini və Azərbaycan Respublikasının beynəlxalq müqavilələrini rəhbər tutur və birbaşa rəislərinə tabedirlər.

Azərbaycan Respublikası gömrük orqanı və ya onun vəzifəli şəxsi tərəfindən qərar qəbul edilməsinə, yaxud həmin vəzifəli şəxsin fəaliyyət göstərməsinə qanunsuz təsir etməyə və ya hər hansı bir formada müdaxiləyə yol verilmir və bu cür hərəkətlər bu Məcəlləyə uyğun məsuliyyətə səbəb olur.

Azərbaycan Respublikası gömrük orqanlarının vəzifəli şəxslərinin sahibkarlıq fəaliyyəti ilə (o cümlədən vasitəçilərin köməyi ilə) məşğul olmaq, gömrük məsələləri üzrə üçüncü şəxslərin müvəkkili olmaq, əvəzçilik şərti ilə istənilən haqqı ödənilən işi görmək (elm-tədris və yaradıcılıq fəaliyyətindən başqa), müqavilə ilə mülki-hüquqi xarakterli gömrük işi ilə əlaqədar işləri yerinə yetirmək, öz xidməti vəziyyətindən istifadə etməklə şəxslərə Azərbaycan Respublikası qanunvericiliyi ilə nəzərdə tutulmayan hər hansı bir yardımı göstərmək və bunun müqabilində haqq, imtiyazlar və xidmətlər əldə etmək, təsərrüfat subyektlərinin idarə edilməsində bilavasitə və ya nümayəndə vasitəsi ilə iştirak etmək ixtiyarı yoxdur.

Azərbaycan Respublikası gömrük orqanının vəzifəli şəxsinin təhqir edilməsi, ona hədə-qorxu gəlinməsi, müqavimət göstərilməsi, həyatına, sağlamlığına və əmlakına zorakılıq və ya qəsd edilməsi bu Məcəlləyə və Azərbaycan Respublikasının digər qanunvericilik aktlarına uyğun məsuliyyətə səbəb olur.

Maddə 416. Azərbaycan Respublikası gömrük orqanının vəzifəli şəxsinin qanuni sərəncamlarının və ya tələblərinin icrasının məcburiliyi

Azərbaycan Respublikası gömrük orqanının vəzifəli şəxsinin gömrük fəaliyyətinə aid qanuni sərəncamlarının və ya tələblərinin icrası idarə, müəssisə və təşkilatlar, dövlət orqanları və onların vəzifəli şəxsləri, eləcə də digər işçiləri, o cümlədən fiziki şəxslər üçün məcburidir.

Azərbaycan Respublikası gömrük orqanının vəzifəli şəxsinin qanuni sərəncamlarına və ya tələblərinə tabe olmamaq, həmçinin bu şəxslərin üzərinə qoyulmuş vəzifələrin yerinə yetirilməsinə maneçilik törədən hərəkətlər bu Məcəllə ilə və Azərbaycan Respublikasının digər qanunvericilik aktları ilə müəyyən edilmiş məsuliyyətə səbəb olur.

58-ci fəsil. Fiziki qüvvənin, xüsusi vasitələrin və odlu silahın tətbiqi

Maddə 417. Fiziki qüvvənin, xüsusi vasitələrin və odlu silahın tətbiqi şərtləri və hüdudları

Azərbaycan Respublikası gömrük orqanlarının vəzifəli şəxsləri bu Məcəllə ilə müəyyən edilmiş hallarda və qaydada fiziki qüvvəni, xüsusi vasitələri və odlu silahı tətbiq etmək hüququna malikdirlər.

Azərbaycan Respublikası gömrük orqanlarının vəzifəli şəxsləri fiziki qüvvənin, xüsusi vasitələrin və odlu silahın tətbiqi ilə əlaqədar hallarda fəaliyyət göstərmək üçün xüsusi hazırlıq keçməli, həmçinin bu sahədə yararlı olmaları barədə müntəzəm yoxlanılmalıdırlar.

Fiziki qüvvəni, xüsusi vasitələri və odlu silahı tətbiq edərkən Azərbaycan Respublikası gömrük orqanlarının vəzifəli şəxsi aşağıdakıları etməyə borcludur:

• öz tələblərinin yerinə yetirilməsi üçün kifayət qədər vaxt verməklə fiziki qüvvəni, xüsusi vasitələri və ya odlu silahı tətbiq etmək niyyəti barədə xəbərdarlıq etmək, onların tətbiqində ləngiməyin, onun həyatı və sağlamlığı üçün bilavasitə təhlükə yaratdığı, digər ağır nətəcələrə səbəb ola biləcəyi, qəfil və ya silahlı basqın, döyüş texnikası və nəqliyyat vasitələrindən istifadə etməklə hücum zamanı, yaxud xəbərdarlıq edilməsi yaranmış vəziyyətdə yersiz və ya qeyri-mümkün olduğu digər hallar istisna edilir;
• bədən xəsarəti almış həkimə qədər yardım göstərilməsini təmin etmək və baş vermiş hadisə barədə Azərbaycan Respublikası gömrük orqanı rəisinə və ya onu əvəz edən şəxsə dərhal məlumat vermək;
• hüquqpozmanın və onu törədən şəxslərin xarakteri və təhlükəlilik dərəcəsindən, həmçinin göstərilən müqavimətin qüvvəsindən asılı olaraq, təhlükənin aradan qaldırılması zamanı vurulan ziyanın minimum olmasına çalışmaq.

Azərbaycan Respublikası gömrük orqanının rəisi və ya onu əvəz edən şəxs bütün ölüm və ya ağır bədən xəsarəti yetirilməsi halları haqqında dərhal prokurora məlumat verməlidir.

Səlahiyyət həddini aşmaqla fiziki qüvvənin, xüsusi vasitələrin və odlu silahın tətbiq edilməsi Azərbaycan Respublikası qanunvericiliyi ilə müəyyən olunan məsuliyyətə səbəb olur.

Maddə 418. Fiziki qüvvənin tətbiqi

Azərbaycan Respublikası gömrük orqanlarının vəzifəli şəxsləri hüquq pozuntularının qarşısını almaq, bu pozuntuları törətmiş şəxsləri tutub saxlamaq, müqaviməti dəf etmək, qanuni sərəncamlara və ya tələblərə tabe olmamaq hallarını, gömrük nəzarəti altında olan binaya, əraziyə daxil olmaqla, mallara və nəqliyyat vasitələrinə yaxın düşməyə maneçilik törədilməsini, həmçinin həmin vəzifəli şəxsə həvalə edilmiş vəzifələrin yerinə yetirilməsinə mane olan digər hərəkətləri aradan qaldırmaq məqsədi ilə, bu vəzifələrin yerinə yetirilməsini başqa üsullarla təmin etmək mümkün olmadıqda, fiziki qüvvə tətbiq etmək hüququna malikdirlər.

Maddə 419. Xüsusi vasitələrin tətbiqi

Azərbaycan Respublikası gömrük orqanlarının vəzifəli şəxsləri aşağıdakı hallarda əl qandalları, rezin dəyənəklər, gözyaşardıcı maddələr, binaların açılması üçün qurğular, nəqliyyatın məcburi saxlanılmasını təmin edən vasitələr, digər xüsusi vasitələr tətbiq etmək hüququna malikdirlər:

1) Azərbaycan Respublikası gömrük orqanları işçilərinin və digər şəxslərin üzərinə edilən basqınların dəf edilməsi üçün;

2) Azərbaycan Respublikası gömrük orqanlarına məxsus və ya onların istifadəsində olan binalara, otaqlara, tikililərə və nəqliyyat vasitələrinə, gömrük nəzarəti altında olan mallara və nəqliyyat vasitələrinə olan basqınların dəf edilməsi, həmçinin adları çəkilən obyektlər zəbt edildikdə onların azad edilməsi üçün;

3) hüquq pozan şəxslər tabe olmadıqda, müqavimət göstərdikdə, digər hüquqa zidd hərəkətlər etdikdə, yaxud ətrafındakılara və ya özünə ziyan vurmaq ehtimalı olarsa, onların saxlanması və Azərbaycan Respublikası gömrük orqanlarının xidməti binalarına gətirilməsi üçün;

4) Azərbaycan Respublikası gömrük orqanlarının vəzifəli şəxsinə göstərilən fiziki müqavimətin aradan qaldırılması üçün;

5) sürücüsü Azərbaycan Respublikası gömrük orqanının vəzifəli şəxsinin saxlamaq barədə tələbini yerinə yetirmədikdə nəqliyyat vasitəsinin saxlanılması üçün;

6) Azərbaycan Respublikası gömrük orqanının vəzifəli şəxsinə həvalə edilmiş vəzifələrin həyata keçirilməsinə qəsdən maneçilik törədilməsinin digər hallarında.

Aşkar hamiləlik əlamətləri olan qadınlara, aşkar əlillik əlamətləri olan şəxslərə və azyaşlılara qarşı xüsusi vasitələrin tətbiq edilməsi qadağandır. Onlar tərəfindən silahlı müqavimət göstərilməsi, insanların həyatı və sağlamlığı, gömrük nəzarəti altında olan mallar və nəqliyyat vasitələrinin toxunulmazlığı üçün təhlükə törədən dəstə şəklində və digər basqınlar edilməsi istisna olunur.

Zəruri müdafiə və son zərurət hallarında Azərbaycan Respublikası gömrük orqanının vəzifəli şəxsi xüsusi vasitələr olmadıqda, odlu silah və ya əl altında olan vasitələr tətbiq edə bilər.

Azərbaycan Respublikası gömrük orqanlarında istifadə olunan xüsusi vasitələrin tam siyahısını >Azərbaycan Respublikasının müvafiq icra hakimiyyəti orqanımüəyyən edir.

Maddə 420. Odlu silahın gəzdirilməsi, saxlanması və ondan istifadə edilməsi

Azərbaycan Respublikasının müvafiq icra hakimiyyəti orqanı tərəfindən təsdiq edilmiş siyahıda göstərilən Azərbaycan Respublikası gömrük orqanlarının ayrı-ayrı kateqoriyalı vəzifəli şəxslərinə xidməti vəzifələrini yerinə yetirərkən qanunvericiliklə müəyyən edilmiş qaydada və hallarda xidməti silah saxlamaq, gəzdirmək və təyinatı üzrə istifadə etmək hüququ verilir. 5

Maddə 421. Odlu silahın tətbiqi və ondan istifadə edilməsi

Azərbaycan Respublikası gömrük orqanlarının bu Məcəllənin 420-ci maddəsində göstərilən vəzifəli şəxsləri son tədbir kimi aşağıdakı hallarda odlu silah tətbiq edə bilər:

1) Azərbaycan Respublikası gömrük orqanlarının işçilərinin həyatı və sağlamlığı üçün təhlükə yaradan basqının dəf edilməsi üçün;

2) Azərbaycan Respublikası gömrük orqanlarının vəzifəli şəxslərinin odlu silahını əldə etmək cəhdlərinin qarşısının alınması üçün (Azərbaycan Respublikası gömrük orqanının vəzifəli şəxsi tərəfindən tutulub saxlanılan şəxsin, həmin vəzifəli şəxs tərəfindən göstərilən məsafəni azaltmaq yolu ilə onun odlu silahına yaxınlaşmaq və ya bu cür silaha toxunmaq cəhdi bu silahı əldə etmək cəhdi kimi qiymətləndirilir);

3) Azərbaycan Respublikası gömrük orqanlarına məxsus və ya onların istifadəsində olan binalara, otaqlara, tikililərə və nəqliyyat vasitələrinə, gömrük nəzarəti altında olan mallara və nəqliyyat vasitələrinə silahlı və ya dəstə şəklində edilən basqının dəf edilməsi üçün;

4) silahlı müqavimət göstərən şəxsin, həmçinin silahın təhvil verilməsi haqqında qanuni tələbi yerinə yetirməkdən imtina edən silahlı şəxsin tutulması üçün;

5) əgər sürücü Azərbaycan Respublikası gömrük orqanları işçilərinin həyatı və sağlamlığı üçün real təhlükə yaradırsa və onların saxlamaq barədə dəfələrlə edilən tələblərinə tabe olmursa, zədə vurmaqla nəqliyyat vasitələrinin dayandırılması üçün;

6) Azərbaycan Respublikası gömrük orqanlarının işçilərinin həyat və sağlamlığı üçün təhlükə törədən heyvanların zərərsizləşdirilməsi üçün;

7) odlu silah tətbiq etmək niyyəti haqqında xəbərdarlıq edilməsi, həyəcan siqnalı verilməsi və ya kömək çağırılması üçün.

Odlu silahı tətbiq etməzdən əvvəl şifahi xəbərdarlıq edilməli və ya xəbərdarlıq atəşi açılmalıdır. Xəbərdarlıq edilmədən silah yalnız aşağıdakı hallarda tətbiq edilə bilər:

1) qəfil, yəni birdən-birə gözlənilməz hücum baş verərsə;

2) hücum üçün odlu silahdan, mexaniki nəqliyyat vasitəsindən, təhlükə yaradan yırtıcı, vəhşi və ya başqa heyvandan istifadə edilərsə.

Qadınlara, aşkar əlillik əlamətləri olan şəxslərə və azyaşlılara qarşı, həmçinin silahın tətbiqi nəticəsində kənar şəxslərin zərər çəkə biləcəyi və adamların çox toplaşdığı hallarda silah tətbiq edilməsi qadağandır. Azərbaycan Respublikası gömrük orqanlarının işçilərinin həyatı və sağlamlığı üçün onlar tərəfindən təhlükə törədən silahlı müqavimət, silahlı dəstə və digər hücum edilməsi halları istisna edilir.

Odlu silahın tətbiq edilməsi barədə Azərbaycan Respublikası gömrük orqanının vəzifəli şəxsi dərhal Azərbaycan Respublikası gömrük orqanının rəisinə və ya onu əvəz edən şəxsə yazılı məlumat verir, sonuncu isə odlu silahın tətbiq edildiyi andan 24 saat ərzində prokurora bu barədə məlumat verir. 5

59-cu fəsil. Azərbaycan Respublikası gömrük orqanlarının vəzifəli şəxslərinin əməyinin ödənilməsi, maddi-məişət təminatı dövlət və sosial müdafiəsi 1

Maddə 422. Azərbaycan Respublikası gömrük orqanlarının vəzifəli şəxslərinin əməyinin ödənilməsi, maddi-məişət şəraitinin və sosial müdafiəsinin təminatları

Dövlət Azərbaycan Respublikası gömrük orqanlarının vəzifəli şəxslərinin öz xidməti vəzifələrini vicdanla yerinə yetirmələrinə maddi zəmin yaratmaq məqsədi ilə onların əməyinin ödənilməsinin, maddi-məişət şəraitinin və sosial müdafiəsinin yüksək səviyyədə təşkil olunmasına təminat verir.

Maddə 423. Azərbaycan Respublikası gömrük orqanlarının vəzifəli şəxslərinin əməyinin ödənilməsi

Azərbaycan Respublikası gömrük orqanlarının vəzifəli şəxslərinin əmək haqqı vəzifə maaşlarından, xüsusi rütbələr üzrə maaşlardan, xarici dili bilməyə görə, 5 ildən artıq qüsursuz xidmətə görə əlavələrdən, habelə digər əlavələrdən ibarətdir.

Azərbaycan Respublikası gömrük orqanlarının vəzifəli şəxslərinin əməyinin ödənilməsi şərtləri bu orqanların hüquq mühafizə orqanları kimi statusa malik olduğu nəzərə alınmaqla müəyyən olunur.

Maddə 424. Azərbaycan Respublikası gömrük orqanlarının vəzifəli şəxsi həlak olduqda və ya bədən xəsarəti aldıqda müavinətin və dəymiş zərərin ödənilməsi

Xidməti vəzifələrinin yerinə yetirilməsi ilə əlaqədar Azərbaycan Respublikası gömrük orqanının vəzifəli şəxsi həlak olduqda, onu sonrakı peşə fəaliyyəti ilə məşğul olmaq imkanından məhrum edən bədən xəsarəti və digər bədən xəsarəti aldıqda, əmlakına zərər vurulduqda Azərbaycan Respublikası qanunvericiliyi ilə hüquq mühafizə orqanları üçün nəzərdə tutulan qaydada və miqdarda birdəfəlik müavinət verilir və onun əmlakına dəyən zərər ödənilir.

Maddə 425. Azərbaycan Respublikası gömrük orqanlarının vəzifəli şəxslərinin icbari dövlət sığortalanması

Azərbaycan Respublikası gömrük orqanlarının vəzifəli şəxsləri Azərbaycan Respublikasının qanunvericiliyi ilə hüquq mühafizə orqanları üçün nəzərdə tutulan qaydada dövlət tərəfindən icbari şəxsi sığortalanırlar.

Maddə 426. Azərbaycan Respublikası gömrük orqanlarının vəzifəli şəxslərinin xidməti vəzifələrini yerinə yetirmələri ilə əlaqədar olaraq əldə etdikləri gəlirlərdən vergilərin tutulması

Azərbaycan Respublikası gömrük orqanlarının vəzifəli şəxslərinin öz xidməti vəzifələrini yerinə yetirmələri ilə əlaqədar əldə etdikləri gəlirlərdən gəlir vergilərinin tutulması Azərbaycan Respublikası qanunvericiliyi ilə hüquq mühafizə orqanları üçün müəyyən edilən şərtlərlə və qaydalarla həyata keçirilir. 10

Maddə 427. Azərbaycan Respublikası gömrük orqanının vəzifəli şəxsinin məzuniyyəti

Azərbaycan Respublikası gömrük orqanının vəzifəli şəxsinə «Məzuniyyətlər haqqında Azərbaycan Respublikası Qanunu əsasında illik məzuniyyət verilir.

Azərbaycan Respublikası gömrük orqanının vəzifəli şəxsinə gömrük orqanlarında uzun müddətli xidmətə görə əlavə məzuniyyət verilməsi Azərbaycan Respublikasının hüquq mühafizə orqanlarına aid qanunvericiliklə müəyyən edilmiş qaydalar üzrə həll edilir.

Maddə 428. Azərbaycan Respublikası gömrük orqanlarının vəzifəli şəxslərinin mənzil sahəsi və telefonla təmin edilməsi

Azərbaycan Respublikası gömrük orqanlarının vəzifəli şəxsləri Azərbaycan Respublikasının qanunvericiliyi ilə hüquq mühafizə orqanları üçün nəzərdə tutulmuş qaydada mənzillə, habelə müraciət etdikdə mənzil telefonu ilə təmin olunurlar.

Azərbaycan Respublikası gömrük orqanları Azərbaycan Respublikası >müvafiq icra hakimiyyəti orqanınınmüəyyən etdiyi qaydada yaradılan xidməti mənzil fonduna malik ola bilər.

Maddə 429. Azərbaycan Respublikası gömrük orqanlarının vəzifəli şəxslərinin nəqliyyatdan istifadə etmək hüququ

Azərbaycan Respublikasının hüquq mühafizə orqanları vəzifəli şəxslərinin nəqliyyat vasitələrindən istifadədə malik olduqları hüquqlar, xidməti vəzifələrirni yerinə yetirən Azərbaycan Respublikası gömrük orqanlarının vəzifəli şəxslərinə də aiddir.

Maddə 429-1. Azərbaycan Respublikası gömrük orqanlarının vəzifəli şəxslərinin dövlət müdafiəsi

Gömrük orqanlarının vəzifəli şəxslərinin xidməti vəzifələrinin icrası ilə əlaqədar olaraq, bu şəxslərin və ya onların yaxın qohumlarının həyatının və sağlamlığının, mənzilinin, əmlakının qorunması məqsədi ilə səlahiyyətli dövlət orqanları tərəfindən müvafiq qanunvericilik aktlarında nəzərdə tutulmuş qaydada təhlükəsizlik tədbirləri tətbiq edilir.

Vəzifəli şəxs işdən çıxdıqda və ya başqa işə keçdikdə əvvəlki xidməti vəzifələrinin icrası ilə əlaqədar olaraq təhlükəsizlik tədbirləri onlara da tətbiq olunur. 1

Maddə 430. Azərbaycan Respublikası gömrük orqanlarının vəzifəli şəxslərinin və onların ailələrinin pensiya təminatı

Azərbaycan Respublikası gömrük orqanlarının vəzifəli şəxslərinin və onların ailələrinin pensiya təminatı hüquq mühafizə orqanlarında xidmət keçmiş şəxslər və onların ailələri üçün Azərbaycan Respublikasının qanunvericiliyi ilə müəyyən edilmiş normalar, qaydalar və şərtlər əsasında həyata keçirilir.

Azərbaycan Respublikası gömrük orqanlarının vəzifəli şəxsləri pensiyaya çıxdıqdan sonra onların qeydiyyatda olduqları müalicə müəssisələrində tibbi müayinə hüququ saxlanılır.

60-cı fəsil. Azərbaycan Respublikası gömrük orqanlarının vəzifəli şəxslərinin statusuna və gömrük işinin həyata keçirilməsi üzrə gömrük orqanlarının normal fəaliyyətinə qəsd edən inzibati hüquqpozmalara görə məsuliyyət. Bu cür inzibati hüquqpozmalar üzrə icraat və ona baxılma

Maddə 431. Azərbaycan Respublikası gömrük orqanının vəzifəli şəxsinin qanuni sərəncamına və ya tələbinə tabe olmamaq

Xidməti vəzifələrini icra edərkən Azərbaycan Respublikası gömrük orqanının vəzifəli şəxsinin qanuni sərəncamına və ya tələbinə tabe olmamağa görə, bu Məcəllənin 244, 250-252, 258, 259, 280, 434—440-cı maddələri ilə müəyyən edilmiş hallar istisna edilməklə, minimum əmək haqqı məbləğinin beş mislindən on mislinədək cərimə qoyulur.

Maddə 432. Azərbaycan Respublikası gömrük orqanının vəzifəli şəxsinin, gömrük nəzarətinin və gömrük rəsmiləşdirilməsini həyata keçirən, gömrük qaydalarının pozulması haqqında işin icraatı və ya bu işə baxılmada iştirak edən şəxslərin, habelə hal şahidlərinin təhqir edilməsi

Öz xidməti vəzifələrini yerinə yetirməsi ilə əlaqədar Azərbaycan Respublikası gömrük orqanının vəzifəli şəxsinin, həmçinin gömrük nəzarətinin və gömrük rəsmiləşdirilməsinin həyata keçirilməsində, gömrük qaydalarının pozulması haqqında işin icraatı və ya bu işə baxılmada iştirak etmək üçün cəlb edilmiş və ya bu məqsədlə dəvət edilmiş müfəttişlərin, ekspertlərin, mütəxəssislərin, tərcüməçilərin, şahidlərin, eləcə də hal şahidlərinin təhqir edilməsinə görə, əgər bu, cinayət məsuliyyətinə səbəb olmursa, minimum əmək haqqı məbləğinin beş mislindən on mislinədək cərimə qoyulur.

Maddə 433. Azərbaycan Respublikası gömrük orqanının vəzifəli şəxsinə, gömrük nəzarətinin və gömrük rəsmiləşdirilməsinin həyata keçirilməsində, gömrük qaydalarının pozulması haqqında işin icraatı və ya bu işə baxılmada iştirak edən şəxslərə, habelə hal şahidlərinə qarşı zorakılıq hərəkətləri etmək barədə hədələmə

Öz xidməti vəzifələrinin yerinə yetirilməsi ilə əlaqədar Azərbaycan Respublikası gömrük orqanının vəzifəli şəxsini, həmçinin gömrük nəzarətinin və gömrük rəsmiləşdirilməsinin həyata keçirilməsində, gömrük qaydalarının pozulması haqqında işin icraatı və ya bu işə baxılmada iştirak etmək üçün cəlb edilmiş və ya bu məqsədlə dəvət edilmiş müfəttişləri, ekspertləri, mütəxəssisləri, tərcüməçiləri, şahidləri, eləcə də hal şahidlərini yüngül bədən xəsarəti yetirmək, döymək və ya onlar barəsində digər zorakılıq hərəkətləri etmək barədə hədələməyə görə minimum əmək haqqı məbləğinin beş mislindən on mislinədək cərimə qoyulur, yaxud on beş sutka həbs tətbiq edilir.

Maddə 434. Gömrük qaydalarının pozulmasına görə məsuliyyətə cəlb edilən şəxsin, gömrük qaydalarının pozulması haqqında işin icraatı və ya bu işə baxılmaq üçün zəruri olan malları, sənədləri və digər əşya və məlumatları verməkdən imtina etməsi və ya təqdim etməməsi

Gömrük qaydalarının pozulmasına görə məsuliyyətə cəlb edilən şəxsin gömrük qaydalarının pozulması haqqında işin icraatı və bu işə baxılma üçün zəruri olan malları, sənədləri, digər əşya və məlumatları gömrük qaydalarının pozulması haqqında işin icraatını və ya bu işə baxılmanı həyata keçirən Azərbaycan Respublikası gömrük orqanının vəzifəli şəxsinə, yaxud onun tapşırığı ilə hərəkət edən müfəttiş və ya mütəxəssisə verməkdən imtina etməsi və ya həmin vəzifəli şəxsin müəyyən etdiyi müddətdə üzrlü səbəblər olmadan təqdim etməməsinə görə xəbərdarlıq edilir, yaxud minimum əmək haqqı məbləğinin iki mislindən yeddi mislinədək cərimə qoyulur.

Cərimə qoyulması ilə yanaşı, müəyyən edilmiş müddətin keçdiyi gündən başlayaraq malların, sənədlərin, digər əşya və məlumatların təqdim edilməsi üçün müəyyən edilən gündən sonrakı hər bir gün üçün onların dəyərinin bir faizi məbləğində peniya tutulur.

Maddə 435. Digər şəxslərin gömrük qaydalarının pozulması haqqında işin icraatı və ya bu işə baxılma üçün zəruri olan malları, sənədləri, əşya və məlumatları verməkdən imtina etməsi və ya təqdim etməməsi

Gömrük qaydalarının pozulmasına görə məsuliyyətə cəlb edilən şəxsdən başqa, digər şəxslərin gömrük qaydalarının pozulması haqqında işin icraatı və ya bu işə baxılma üçün zəruri olan malları, sənədləri və digər əşya və məlumatları gömrük qaydalarının pozulması haqqında işin icraatını və ya bu işə baxılmanı həyata keçirən Azərbaycan Respublikası gömrük orqanının vəzifəli şəxsinə, yaxud onun tapşırığı ilə hərəkət edən müfəttiş və ya mütəxəssisə verməkdən imtina etməsi və ya həmin vəzifəli şəxsin müəyyən etdiyi müddətdə üzrlü səbəblər olmadan təqdim etməməsinə görə xəbərdarlıq edilir, yaxud minimum əmək haqqı məbləğinin iki mislindən yeddi mislinədək cərimə qoyulur.

Maddə 436. Şahidin izahat verməkdən imtina etməsi və ya boyun qaçırması

Gömrük qaydalarının pozulması haqqında iş üzrə şahid qismində sorğu-sual edilməli olan şəxsin özünün, ərinin (arvadının), dairəsi qanunla müəyyən edilən yaxın qohumlarının əleyhinə şahidlik edilməsi halları istisna olmaqla, üzrlü səbəblər olmadan zəruri olan izahat verməkdən imtina etməsi və ya boyun qaçırmasına görə şahid qismində sorğu-sual edilməli olan şəxsə xəbərdarlıq edilir, yaxud minimum əmək haqqı məbləğinin iki mislindən beş mislinədək cərimə qoyulur.

Maddə 437. Təftiş, yoxlama, inventarlaşdırma keçirilməsinə mane olmaq, yaxud onların keçirilməsindən imtina etmə

İdarə, müəssisə və təşkilatların vəzifəli şəxslərinin, hüquqi şəxs yaratmadan sahibkarlıq fəaliyyəti ilə məşğul olan şəxslərin Azərbaycan Respublikası gömrük orqanının qərarı ilə təftiş, yoxlama, inventarlaşdırma keçirilməsinə maneçilik törətmələrinə görə xəbərdarlıq edilir, yaxud minimum əmək haqqı məbləğinin on mislindən on beş mislinədək cərimə qoyulur.

Maddə 438. Ekspertin rəy verməkdən, tərcüməçinin gömrük qaydalarının pozulması haqqında işin icraatı və ya bu işlərə baxılmada iştirak etməkdən, mütəxəssisin isə bundan başqa gömrük nəzarətinin və ya gömrük rəsmiləşdirilməsinin həyata keçirilməsində iştirak etməkdən imtina etməsi və ya boyun qaçırması

Üzrlü səbəb olmadan ekspertin rəy verməkdən, tərcüməçinin gömrük qaydalarının pozulması haqqında işin icraatı və ya bu işlərə baxılmada iştirak etməkdən, mütəxəssisin isə bundan başqa gömrük nəzarətinin və ya gömrük rəsmiləşdirilməsinin həyata keçirilməsində iştirak etməkdən imtina etməsi və ya boyun qaçırmasına görə xəbərdarlıq edilir, yaxud minimum əmək haqqı məbləğinin beş mislinədək cərimə qoyulur.

Maddə 439. Ekspertiza keçirilməsi haqqında qərarı və ya göstərişi, yaxud mütəxəssis və ya tərcüməçi çağırılması haqqında tələbi idarə, müəssisə, təşkilatın vəzifəli şəxsinin icra etməkdən imtina etməsi və ya boyun qaçırması

Ekspertiza keçirilməsi haqqında qərarı, yaxud gömrük nəzarətinin və ya gömrük rəsmiləşdirilməsinin həyata keçirilməsində, gömrük qaydalarının pozulması haqqında işlərin icraatı və ya bu işə baxılmada iştirak edilməsi üçün mütəxəssisin və ya tərcüməçinin çağırılması haqqında Azərbaycan Respublikasının gömrük orqanının tələbi və ya tapşırığı göndərilmiş idarə, müəssisə, təşkilatın vəzifəli şəxsinin üzrlü səbəblər olmadan onları icra etməkdən imtina etməsi və ya boyun qaçırmasına görə xəbərdarlıq edilir, yaxud vəzifəli şəxslərə minimum əmək haqqı məbləğinin iki mislindən beş mislinədək cərimə qoyulur.

Maddə 440. Azərbaycan Respublikası gömrük orqanının vəzifəli şəxsinə gömrük müayinəsi və digər prosessual hərəkətlərin həyata keçirilməsində mane olma

Gömrük müayinəsinin və bu Məcəllə ilə nəzərdə tutulmuş digər prosessual hərəkətlərin həyata keçirilməsində Azərbaycan Respublikası gömrük orqanının vəzifəli şəxsinə mane olmağa görə, əgər bu cür mane olma cinayət məsuliyyətinə və ya bu Məcəllənin digər maddələri ilə məsuliyyətə səbəb olmursa xəbərdarlıq edilir, yaxud minimum əmək haqqı məbləğinin iki mislindən on mislinədək cərimə qoyulur.

Maddə 441. Azərbaycan Respublikası gömrük orqanının icazəsi olmadan üzərinə həbs qoyulmuş əmlakdan istifadə və ya bu cür istifadə barəsində tələb və məhdudiyyətlərə əməl etməmək

Azərbaycan Respublikası gömrük orqanı tərəfindən üzərinə həbs qoyulmuş əmlakdan həmin orqanın icazəsi olmadan istifadə edilməsinə görə və ya Azərbaycan Respublikası gömrük orqanının müəyyən etdiyi bu cür istifadə barəsində tələb və məhdudiyyətlərə əməl edilməməsinə görə istifadə edilmiş əmlakın dəyərinin on faizindən yüz faizinədək cərimə qoyulur.

İnzibati tənbehetmə hüquqpozmanı törədən şəxsi bu əmlakın istifadəsi nəticəsində dəyən maddi zərəri ödəməkdən azad etmir.

Maddə 442. Qəbul edilən qərara, yaxud həyata keçirilən fəaliyyətə müdaxilə etmək məqsədi ilə qanunsuz təsiretmə

İdarə, müəssisə və təşkilatın, onların vəzifəli şəxslərinin və ya digər işçilərinin Azərbaycan Respublikası gömrük orqanının və ya onun vəzifəli şəxsinin qərar qəbul etməsinə, yaxud həmin vəzifəli şəxsin həyata keçirdiyi fəaliyyətinə təsir etmək məqsədi ilə istənilən formada qanunsuz təsir və ya müdaxilə etməsinə görə, habelə hüquqi şəxs yaratmadan sahibkarlıq fəaliyyəti ilə məşğul olan şəxs və fiziki şəxsin bu cür təsir və ya müdaxilə etməsinə görə xəbərdarlıq edilir, yaxud rəhbərlərinə, digər vəzifəli şəxslərinə və sair işçilərə, hüquqi şəxs yaratmadan sahibkarlıq fəaliyyəti ilə məşğul olan şəxsə və fiziki şəxsə minimum əmək haqqı məbləğinin iki mislindən on mislinədək cərimə qoyulur.

Maddə 443. Azərbaycan Respublikası gömrük orqanının normal fəaliyyətinə qəsd edən inzibati hüquqpozmalar haqqında işlərin icraatı və bu işlərə baxılma

Azərbaycan Respublikası gömrük orqanının normal fəaliyyətinə qəsd edən inzibati hüquqpozmalar haqqında işlərin icraatı və bu işlərə baxılma bu Məcəllənin X bölməsinin və bu fəslinin tələblərinə, onlarla tənzimlənməyən hissəsində isə Azərbaycan Respublikasının inzibati hüquqpozmalar haqqında qanunvericiliyinin tələblərinə müvafiq qaydada həyata keçirilir.

Bu maddənin birinci hissəsində göstərilən inzibati hüquqpozmalar haqqında işlərə rayon (şəhər) xalq məhkəmələrinin xalq hakimləri tərəfindən baxılır.

Maddə 444. Zərərçəkən şəxs və onun hüquqları

Azərbaycan Respublikası gömrük orqanının normal fəaliyyətinə qəsd edən inzibati hüquqpozmalar haqqında işlərin icraatı və bu işlərə baxılmada zərərçəkən şəxs və ya onun nümayəndəsi iştirak edə bilər.

Bu fəsildə nəzərdə tutulan inzibati hüquqpozmalar nəticəsində mənəvi, fiziki və ya əmlak zərəri dəymiş şəxslər zərərçəkən şəxs sayılır. Şəxsin zərərçəkən şəxs kimi tanınması inzibati hüquqpozma haqqında protokolda, yaxud zərərçəkən şəxsin sorğu-sual edilməsi haqqında protokolda bu barədə qeyd edilməklə həyata keçirilir.

Azərbaycan Respublikası gömrük orqanının vəzifəli şəxsləri, həmçinin gömrük nəzarətinin və gömrük rəsmiləşdirilməsinin həyata keçirilməsində, gömrük qaydalarının pozulması haqqında işin icraatı və ya bu işə baxılmada iştirakı ilə əlaqədar müfəttişlər, ekspertlər, mütəxəssislər, tərcüməçilər, şahidlər, hal şahidləri zərərçəkən şəxs ola bilərlər.

Zərərçəkən şəxsin işin materialları ilə tanış olmaq, vəkilin və ya hüquqi yardım göstərən nümayəndənin xidmətindən istifadə etmək, sübutlar təqdim etmək, vəsatət qaldırmaq, işə baxılmada iştirak etmək, iş üzrə qərardan şikayət vermək, işin icraatı və ya bu işə baxılmanı həyata keçirən Azərbaycan Respublikası gömrük orqanının vəzifəli şəxsinə və ya xalq hakiminə etiraz etmək hüququ vardır.

Zərərçəkən şəxs hüquqpozmanın halları üzrə sorğu-sual edilə bilər. Zərərçəkənin izahatı toplanmış digər sübutlarla yanaşı yoxlanılmalı və qiymətləndirilməlidir.

Maddə 445. Azərbaycan Respublikası gömrük orqanlarının normal fəaliyyətinə qəsd edən inzibati hüquqpozmalar haqqında işin icraatının xüsusiyyətləri

Azərbaycan Respublikası gömrük orqanlarının normal fəaliyyətinə qəsd edən inzibati hüquqpozmaların, gömrük qaydalarının pozulması və ya onun aşkar edilməsi ilə eyni zamanda törədilməsi hallarında, Azərbaycan Respublikası gömrük orqanının normal fəaliyyətinə qəsd edən inzibati hüquqpozmalar haqqında işlərə baxılma üçün zəruri olan məlumatların gömrük qaydalarının pozulması haqqında protokolda göstərilməsinə icazə verilir.

Azərbaycan Respublikası gömrük orqanının vəzifəli şəxsi zərərçəkən şəxs və ya onun qohumu olduğu hallarda Azərbaycan Respublikası gömrük orqanının normal fəaliyyətinə qəsd edən inzibati hüquqpozmalar haqqında işin icraatını apara bilməz, ekspert, müfəttiş, mütəxəssis bu cür hallarda işin icraatında və ya ona baxılmada iştirak edə bilməz, xalq hakimləri isə həmin hallarda işə baxa bilməz. Azərbaycan Respublikası gömrük orqanının normal fəaliyyətinə qəsd edən inzibati hüquqpozmalar haqqında işlər baxılmaq üçün xalq məhkəməsinə göndərilənədək xitam olunduqda, bu cür qərar çıxarıldıqdan sonra üç gün ərzində onun surəti, barəsində iş üzrə icraat aparılan şəxsə, həmçinin zərərçəkən şəxsə və ya onun nümayəndəsinə təqdim edilir və ya göndərilir. Azərbaycan Respublikası gömrük orqanının bu cür qərarından, bu Məcəllənin 366-cı maddəsi ilə müəyyən edilmiş qaydada, barəsində icraat xitam edilmiş şəxs və ya onun nümayəndəsi, həmçinin zərərçəkən şəxs və ya onun nümayəndəsi tərəfindən, qərar qəbul edildiyi gündən on gün müddətində şikayət verilə bilər.

Gömrük qaydalarının pozulması haqqında işin icraatı və ya bu işlərə baxılma gedişində Azərbaycan Respublikası gömrük orqanının normal fəaliyyətinə qəsd edən inzibati hüquqpozmalar haqqında materiallar ayrıca icraat üçün ayrılmalıdır.

Maddə 446. Azərbaycan Respublikası gömrük orqanlarının normal fəaliyyətinə qəsd edən inzibati hüquqpozmalar haqqında işlərin baxılmaq üçün göndərilməsi

Azərbaycan Respublikası gömrük orqanlarının normal fəaliyyətinə qəsd edən inzibati hüquqpozmalar haqqında işlərin icraatı başa çatdıqda, Azərbaycan Respublikasının müvafiq gömrük orqanının rəisi, onun müavini, yaxud Azərbaycan Respublikasının gömrük işini aparan icra hakimiyyəti orqanınınsəlahiyyətli vəzifəli şəxsi, inzibati tənbeh verilməsi müddətinin keçməsinə ən azı on beş gün qalanadək bu işə rayon (şəhər) xalq məhkəməsinin xalq hakimi tərəfindən baxılmaq üçün işin göndərilməsi barədə qərar çıxarır. Qərarda aşağıdakılar öz əksini tapmalıdır:

• qərar çıxaran Azərbaycan Respublikası gömrük orqanının adı;
• qərar çıxaran vəzifəli şəxsin soyadı, adı və atasının adı;
• qərarın çıxarıldığı tarix və yer;
• barəsində qərar çıxarılan şəxs haqqında məlumat;
• işin icraatı zamanı müəyyən edilən hallar;
• hüquqpozma törədilməsinə görə məsuliyyət nəzərdə tutan bu Məcəllənin müvafiq maddəsi;
• işin xalq hakimi tərəfindən mahiyyəti üzrə baxılma üçün göndərildiyi rayon (şəhər) xalq məhkəməsinin adı.

İşin icraatı zamanı ortalığa çıxan xərclər də qərarda öz əksini tapmalıdır.

Maddə 447. Azərbaycan Respublikası gömrük orqanlarının normal fəaliyyətinə qəsd edən inzibati hüquqpozmalar haqqında işə baxılma qaydası

Rayon (şəhər) xalq məhkəməsinin xalq hakimi Azərbaycan Respublikası gömrük orqanlarının normal fəaliyyətinə qəsd edən inzibati hüquqpozmalar haqqında işə Azərbaycan Respublikasının qanunvericiliyində nəzərdə tutulan qayda və şərtlərə riayət etməklə təkbaşına baxır.

Maddə 448. Azərbaycan Respublikası gömrük orqanlarının normal fəaliyyətinə qəsd edən inzibati hüquqpozmalara görə tənbehetmənin xüsusiyyətləri

Bir şəxs tərəfindən iki və daha artıq Azərbaycan Respublikası gömrük orqanlarının normal fəaliyyətinə qəsd edən hüquqpozma törədildikdə, bu Məcəllənin 233-cü maddəsi ilə müəyyən edilmiş qaydada inzibati tənbeh tətbiq edilir. Bir şəxs tərəfindən bu Məcəllənin X bölməsi ilə nəzərdə tutulmuş gömrük qaydaları pozulduqda və bu fəsildə nəzərdə tutulmuş Azərbaycan Respublikası gömrük orqanlarının normal fəaliyyətinə qəsd edən inzibati hüquqpozma törədildikdə, hər bir hüquqpozmaya görə ayrı-ayrılıqda tənbeh tətbiq edilir.

Bu fəsildə nəzərdə tutulmuş hüquqpozmalara görə inzibati tənbeh inzibati hüquqpozmanın törədildiyi gündən iki aydan gec olmayaraq tətbiq edilə bilər.

Əgər inzibati qaydada saxlama müddəti bir sutka və ya ondan artıq davam etmişdirsə, inzibati həbs növündə inzibati tənbeh tətbiq edilərkən bu müddət hesaba alınmalıdır. İnzibati qaydada saxlama müddəti inzibati həbs altında olma müddəti ilə bir günə bir gün hesabı ilə hesablanır.

Hərbi qulluqçulara və bu Məcəllənin 227-ci maddəsi ilə müəyyən edilmiş şəxslərə qarşı inzibati həbs tətbiq edilə bilməz.

61-ci fəsil. Azərbaycan Respublikası gömrük orqanlarının və onların vəzifəli şəxslərinin məsuliyyəti

Maddə 449. Azərbaycan Respublikası gömrük orqanlarının məsuliyyəti

Azərbaycan Respublikası gömrük orqanları öz hüquqa zidd qərarları, hərəkət və hərəkətsizlikləri, həmçinin vəzifəli şəxslərinin və digər işçilərinin xidməti və əmək vəzifələrini icra edərkən öz hüquqa zidd qərarları, hərəkət və hərəkətsizlikləri ilə şəxslərə və onların əmlakına vurduqları zərərə görə məsuliyyət daşıyırlar.

Vurulan zərər ümumi əsaslarla Azərbaycan Respublikası qanunvericiliyində nəzərdə tutulan qaydada ödənilir.

Qanunauyğun hərəkət nəticəsində vurulan zərər ödənilmir.

Maddə 450. Azərbaycan Respublikası gömrük orqanlarının vəzifəli şəxslərinin və digər işçilərinin məsuliyyəti

Azərbaycan Respublikası gömrük orqanlarının vəzifəli şəxsləri və digər işçiləri hüquqa zidd qərar, hərəkət və hərəkətsizliklərə görə Azərbaycan Respublikası qanunvericiliyinə uyğun olaraq intizam, inzibati, cinayət və digər məsuliyyət daşıyırlar.

 

---

Məcəlləyə dəyişiklik və əlavələrin edildiyi sənədlərin
Siyahısı

1. 5 oktyabr 1999-cu il tarixli 706-IQD nömrəli qanun - «Azərbaycan» qəzeti, 12 oktyabr 1999-cu il, № 234.

2. 5 oktyabr 2001-ci il tarixli 183-IIQD nömrəli qanun - «Azərbaycan» qəzeti, 1 dekabr 2001-ci il, № 274.

3. 12 oktyabr 2001-ci il tarixli 193-IIQD nömrəli qanun - «Azərbaycan» qəzeti, 28 noyabr 2001-ci il, № 271.

4. 12 oktyabr 2001-ci il tarixli 203-IIQD nömrəli qanun - «Azərbaycan» qəzeti, 1 dekabr 2001-ci il, № 274.

5. 19 oktyabr 2001-ci il tarixli 210-IIQD nömrəli qanun - «Azərbaycan» qəzeti, 8 yanvar 2002-ci il, № 5.

6. 23 noyabr 2001-ci il tarixli 219-IIQD nömrəli qanun - «Azərbaycan» qəzeti, 29 dekabr 2001-ci il, № 298.

7. 2 iyul 2002-ci il tarixli 356-IIQD nömrəli qanun - «Azərbaycan» qəzeti, 27 avqust 2002-ci il, № 196.

8. 3 dekabr 2002-ci tarixli, 385-IIQD nömrəli qanun - «Azərbaycan» qəzeti, 15 yanvar 2003-cü il, № 11.

9. 24 dekabr 2002-ci il tarixli 409-IIQD nömrəli qanun - «Azərbaycan» qəzeti, 10 yanvar 2003-cü il, № 7.

10. 3 dekabr 2002-ci il tarixli 398-IIQD nömrəli qanun - «Azərbaycan» qəzeti, 16 yanvar 2003-cü il, № 12.

11. 30 dekabr 2003-cü il tarixli 568-IIQD nömrəli qanun - «Azərbaycan» qəzeti, 15 fevral 2003-cü il, № 38.

12. 5 mart 2004-cü il tarixli 598-IIQD nömrəli qanun - «Azərbaycan» qəzeti, 1 aprel 2004-cü il, № 75.

13. >14 may 2004-cü il tarixli 650-IIQD nömrəli qanun - «Azərbaycan» qəzeti, 1 iyul 2004-cü il, № 150.

14. 30 aprel 2004-cü il tarixli 643-IIQD nömrəli qanun - «Azərbaycan» qəzeti, 23 iyul 2004-cü il, № 169.

15. 4 mart 2005-ci il tarixli, 855-IIQD nömrəli qanun - «Azərbaycan» qəzeti, 1 may 2005-ci il, № 98.

© AzerSoft